Malesa cronico di sistema educativo a keda

Examen ta tras di lomba, celebracion a tuma luga, pa esnan cu a bay bon, y por prepara pa sigui studia, den exterior o aki mes. Naturalmente tin esnan cu ta opta pa bay traha. Esey ta na cada ken, pero  lo ta bon si pa considera, cu estudio despues banda di trabao no ta facil. Realmente mester tin admiracion pa esnan cu banda di trabao, y hopi biaha tambe responsabilidadnan familiar, ta logra sigui y termina un estudio superior. En todo caso nos por observa atrobe cu e porcentahenan di exito di cada scol y tipo di scol ta varia. Nos a scucha o lesa tur e comentarionan pakico cos a bay manera nan a bay. Nos no ta bay drenta den e detayenan ey.

Loke ta nos enfoke aki ta e tendencianan mas general cu por observa den nos sistema educativo. Un prome pregunta logico ta: e problemanan cu nos ta topa den nos enseñansa, ta unico? Segun nos no, pa un gran parti ta trata di problema cu ta comun den mayoria di pais, en todo caso e paisnan cu un grado di desaroyo igual o superior na esun di nos. Y kico nos por mira? Den e edicion aki nos por lesa tocante e caso di Argentina y e lucha cu ta hibando aya pa por mehora efectividad y productividad di nan sistema di enseñansa. E situacion den e reportahe ey ta referi na enseñansa secundario, unda ta describi tanto e problemanan como e intentonan pa sali di e actual situacion.

Tin dos punto di atencion grandi: e cantidad di studiante cu ta bandona scol sin caba; y e nivel di conocemento di esnan cu ta logra sali cu un diploma. E prome punto ta hopi conoci cerca nos tambe: hopi alumno ta haya scol simplemente ‘boring’. Nan ta fada di e sistema tradicional di duna les y honestamente, nos no por kita nan rason. Bo no por  ta biba den un mundo bastante digitalisa eyfo, anto na scol nan ta tira bo den e mundo di ayera. Treciendo dilanti un pregunta clave cu ta surgi tambe den e informe Argentino: realmente nos ta preparando nos alumnonan pa e mundo cu ta cambiando y cambia caba? E ‘skills’ cu nan ta adkiri awe, ta loke nan mester den e mundo di awe?

Independiente di e resultadonan di esnan cu ta caba scol, cu bon conocemento si of no, nos tin e problema grandi di esnan cu no ta caba scol. Nan ta subi mercado laboral menos bon prepara, loke ta perhudica nan productividad y esun di e pais en general. Nos no ta asina mal para talbes manera Argentina, unda aparentemente como 10% di e total ta bandona scol cada aña… Pero cerca nos tambe e grupo grandi di hoben cu no tin un scol avansa termina cu diploma, ta creciendo. Y esey nos no ta drecha cu e esfuerso, bon intenciona, di e scol y docentenan, dentro di e structura den cual nan ta obliga di traha awe.

Y, pa bolbe un rato na e aspecto di bay scol ‘di segundo oportunidad’: e cifranan ta proba cu e caminda ey ta dificil. E cifranan di aña 2013 – 2014 ta papia un idioma cla: e cifranan di e alumnonan cu ta bandona scol regular den aña di examen kisas no ta mustra alarmante: 2% na MAVO; 2,4% na HAVO; 4,3% na EPB. Pero: 8,7% na EPI y na e opcion secundario di Avond-MAVO: 51% di mucha homber y 44,2% di mucha muhe di ultimo aña finalmente no ta haci examen mes. Mester bisa cu e cifranan pa Middag-MAVO y Avond-HAVO ta hopi miho y mas den linea cu e scol regular di mainta.

Tur esaki ta mustra riba e necesidad di tene e alumnonan na scol den dia. Pero esey ta implica cu cos mester cambia si. E famoso ‘digitalisacion’ di enseñansa ta hopi mas cu un soño bunita di esnan cu ta encanta computer. Nos economia ta un di esunnan mas avansa den digitalisacion den nos region y esey ta trece cu ne cu e hoben mester sali di scol prepara pa esaki caba.  Y no ta e parti mas tecnico di esaki, sino tambe e manera di busca y haya informacion. Awendia informacion ta asina masal y abundante, cu no ta asina importante mas pa purba siña un mucha un conocemento limita cu e mester memorisa, pero ta primordial pa nan siña busca y haya nan caminda den e abundancia di informacion cu tin. Y den e buskeda ey nan mester di bon dominio di e idiomanan cu nos ta maneha den nos economia. Y esey no ta conta solamente pa esnan cu ta na HAVO o VWO. Un ehemplo: nos por imagina e problema di un mecanico di airco cu no por lesa un manual di instalacion pasobra su Ingles no ta duna pa esey? Un y mas biaha sector priva pa hopi aña caba ta indica cu alumnonan no tin e conocemento practico cu trabao ta exigi di nan. En corto: ora caba di verf tur scol, ta e ora ey trabao di drecha enseñansa ta cuminsa…