Como un aña pasa tabatin conmocion grandi den sala di Parlamento, pasobra segun oposicion, y varios observador independiente, presidente di Staten di e tempo ey, sr. Juan Ady Thijsen, a tuma un decision eroneo di tene votacion riba tres mocion, mientras cu no tabatin e quorum requeri presente.

Den e dianan ey tambe sr. Thijsen a acudi na despacho di Gobernador, di cual por a anticipa cu lo tabata trata di e asunto ey, pero manera tabata di spera e no a duna detaye di loke a discuti eyden e dia ey. Loke no tabata conoci, en todo caso no pa varios parlamentario, y prensa, ta cu tabatin un carta di Gobernador fecha dia 28 di october 2020 dirigi na presidente di Staten. E carta aki, segun algun parlamentario di e tempo ey, no a bira conoci, pero si tabata hinca den un stapel grandi di documento cu a pasa como ‘hamerstuk’ poco tempo despues. Poniendo un banda e responsabilidad di parlamentarionan pa pone mas atencion riba corespondencia entrante, loke ta mas interesante actualmente ta e contenido di e carta mes, y e hecho cu Gobernador ta bay asina leu di opina tocante un decision di parlamento.

Pa loke ta e contenido, Gobernador ta duna como opinion cu e actuacion di e presidente di Staten tabata contra Constitucion, articulo III.16, y contra articulo 27 di Reglamento di Orden di Staten mes. Gobernador ta mustra claramente cu, despues di e salida – anuncia – di fraccion di AVP y RED, no tabatin quorum mas. E votacion cu a tuma lugar asina mes, anto no tabatin base legal. E argumento cu e presidente a usa cu, en vista di e crisis di Covid-19, a desvia di e reglamento di Orden di Staten, interpretando e asina cu un parlamentario no mester ta den sala mes, sino por ta otro caminda den e edificio, no tin base pasobra nunca a aproba e cambio aki.

Mientras e carta di Gobernador no a bira conoci di biaha, algun dia despues, den un carta fecha 30 di october 2020, presidente di Staten ta reconoce su eror dilanti su coleganan y por cierto ta referi na exactamente e mesun fayonan contra Constitucion y Reglamento di Orden na cual Gobernador a referi den su carta di 2 dia antes. Cu esey e mocion di fraccion di partido MEP, cu tabata concerni e falta di confianza den e ministro di Infrastructura di e tempo ey, mas dos otro, a keda elimina como nulo y no valido. Esey ta loke e presidente di Staten mes a admiti e tempo ey. E carta di Gobernador a lamenta si cu e presidente a keda insisti cu e Reglamento di Orden no ta prescribi cu mester tin quorum durante henter e votacion, algo cu Gobernador no ta comparti cune y cu por tabata e motibo pa skirbi e carta.

Paso inusual di Gobernador

Interesante di e carta cu a surgi awor ta cu, mientras e no ta cambia nada di pasado, e ministro a keda elimina via un decision di Conseho di Ministro, cu si a haya firma di Gobernador, ta keda e hecho cu nunca antes a mira un paso asina leu di Gobernador, cu normalmente ta mantene su posicion di intachable (‘onschendbaar’) kedando aleha di duna cualkier opinion como Gobernador mes. Naturalmente Gobernador ta firma hopi documento como hefe di estado, pero esey semper bao di responsabilidad di un ministro, cu ta keda e ora politicamente responsable pa e carta/decision cu Gobernador a firma.

Den e caso aki e carta di Gobernador na presidente di Staten, no na Thijsen personalmente, no ta contene un firma di un ministro, cu den e caso aki, mirando e indole y importancia di e asunto lo mester a coresponde na Promer Ministro. Redaccion di Bon Dia Aruba a tuma contacto cu despacho di Promer Ministro pa haya sa si e tabata na altura di e carta y si tin un splicacion pakico e carta no tin ‘contraseign’ di ningun ministro.

Segun algun conocedor di materia cu Bon Dia Aruba a acerca, nos a drenta tereno nobo constitucional, unda practicamente Gobernador ta duna instruccion na presidente di Staten pa e dirigi reunion di parlamento na un manera debido. Y ta bisa acerca cu ta haci esaki pa evita futuro eror similar. Pa motibo di e confidencialidad di loke un persona ta delibera cu Gobernador den su udespacho, nos no por sa exactamente kico tabata e indole di e conversacion cu a tuma lugar entre Gobernador y presidente di Staten algun dia despues di e incidente. Si acaso Gobernador a mustra e presidente verbalmente riba su eror y esaki lo a acepta, anto no tabatin mester un carta asina inusual. Sin embargo, existencia di e carta ta proba cu Gobernador a haya necesario pa mustra e presidente por escrito riba su eror, cerando asina e porta pa e keda insisti den su opinion cu el a actua corectamente durante e sesion di parlamento den e dianan anterior.

Loke a sucede den e dianan despues di haya e carta di Gobernador ta cu e presidente di Staten a dicidi riba su mes pa carga e responsabilidad di su eror, informando su coleganan parlamentario di e asunto. Loke ta keda mustra menos integro ta cu e no a informa Staten di biaha di existencia di e carta di Gobernador.

Pakico e carta ta sali awor?

Loke ta keda straño ta cu na e momento aki, mas di un aña despues di e sucedido y cu e presidente di Staten den e posicion di miembro ordinario di Staten, e carta ta sali na superficie. E no ta kita ni pone nada di loke a dicidi e tempo ey, y ainda Staten ta na merced di e sabiduria – o falta di esaki – di e presidente di turno. E carta lo tin su valor si e partidonan representa den parlamento ta reconoce kico ta e procedimento corecto den e asuntonan aki, recogiendo y reconociendo e punto di vista inusual – pero no pesey menos corecto – di Gobernador.

Tambe e surgimento di e carta por tin di haci cu e deseo di e ex-presidente di Staten, y di su partido, pa e haya nombramento como representante di Aruba na Union Europeo. E asunto no a keda regla ainda y tin varios interes envolvi den esaki, entre otro e puesto vacante cu ta bin disponible si e ex-presidente muda pa Bruselas.