Durante un conferencia di prensa ayera mainta, minister di Finanzas, Asuntonan Economico y Sector Primario, Geoffrey Wever a elabora riba e refinanciamento di debe di pais Aruba pa aña 2025 y e proceso di esaki.

Minister Wever a splica cu pais Aruba tin un debe nacional riba mercado local cu por ehempel banco, companianan di seguro, y institutonan internacional, por ehempel banconan na Merca cu ta yega na un suma di mas o menos 1 biyon dollar. Aruba tin tambe un debe cu Hulanda, e debe di Covid, di 916 miyon florin cu a ser presta durante Covid.

El a indica cu varios di e debenan aki tin nan fecha di vencemento y mester ser paga back. El a sigui sigui splica cu tur aña nan ta haci e ehercicio aki y e aña aki Aruba mester paga back un suma 533 miyon florin na debe.

E mandatario a splica cu e debenan ey ta ser paga den tres modalidad. Un di e modalidadnan ta cu ta pag’e cu e surplus. El a indica cu na e momento aki pa 2025 e surplus di pais Aruba ta proyecta na 78 miyon florin cu ta ekivalente na 1.2% di Aruba su GDP. E suma aki lo ser usa pa paga back parti di e debenan aki, pero manera por mira esey no ta suficiente pa por paga full e debe.

E otro modalidad cu ta ser usa pa paga e debe, minister Wever a splica, ta cu ta haci prestamonan nobo pa paga esunnan bieu y ta extende e fecha di vencemento.

El a indica cu gobierno a caba di cera un prestamo riba mercado local di dos transhi pa un total 165 miyon florin na principio di juni di e aña aki. E mandatario a splica cu esaki tabata un trabou cu Directie Financien a haci, un trabou extensivo hunto cu Banco Central pa nan por prepara full e proceso pa subi mercado local pa haya e companianan di seguro y banconan interesa.

Minister Wever a splica cu e proceso a bay den un forma hopi positivo y aunke a puntra mercado pa dos transhi di prestamo, cu ta yega na total di 165 miyon florin pa debenan cu tabata caducando na e momento ey, tabatin un inscripcion di mas o menos 380 miyon florin, cual mas cu dos biaha di locual gobierno tabata su necesidad di likides.

“Esey ta un refleho cu mercado tin confiansa den e credibilidad financiero di pais Aruba, den e maneho financiero, den economia di Aruba y di e forma ey ta wak cu tabatin un ‘oversubscription’ y esaki ta hiba tambe na un resultado positivo cu door di e mecanismo di inscripcion e banconan a ofrece interesnan mas abou di loke a ser proponi y ta hiba nos na un ganashi riba e transaccion aki tambe di 10 miyon florin adicional di cual 5 miyon ta ser usa pa reduci debe y otro 5 miyon ta bay pa inversion den e pais, segun e reglanan presupuestario,” e mandatario a remarca.

El a indica cu e prestamo aki a ser cera y e prome transhi ta di 100 miyon florin pa 14 aña na un interes di 6% y e di dos transhi ta di 65 miyon florin pa 8 aña na un interes di 5%. E interesnan aki, minister Wever a remarca, ta porcentahenan atractivo conforme cu locual gobierno di Aruba normalmente ta encontra.

Na banda di esaki, el a agrega, ainda tin un parti cu falta cu ta e debenan externo cu ta na un balor di mas o menos 150 miyon dollar cu ta caduca na principio di september di e aña aki.

El a splica cu na e momento aki gobierno di Aruba ta haciendo e tramitenan pa subi mercado internacional. El a menciona cu durante su biahe pa Washington den luna di april hunto cu su delegacionnan a bishita diferente banco cu ta interesa pa presta Aruba placa.

El a sigui splica cu nan a ripara cu e banconan, a pesar di tur e desaroyonan geopolitico y incertidumbre cu tin riba mercado, ta keda interesa y tin confiansa den e credibilidad financiero di Aruba. Pa e motibo ey, el a indica, nan a haya hopi banco cu ta dispuesto pa presta Aruba e 150 miyon dollar cu Aruba mester na principio di september pa paga e debenan internacional.

Minister Wever a indica cu dialuna awor tin e peticion riba agenda di Conseho di Minister di Reino na Hulanda pa aproba e prestamo aki. El a splica cu tur prestamo externo cu Aruba haci, pafo di e mercado di Reino, mester di un aprobacion di Hulanda segun articulo 29 di statuut y gobierno a encamina e proceso ey pa hay’e na tempo pa por subi mercado y haya e placa aki pa nan por cumpli cu e debenan cu ta vence na september.

E mandatario a remarca cu e prestamonan cu gobierno ta drentando den dje na e momento aki, no ta nifica cu Aruba ta prestando placa atrobe y ta aumentando e debe nacional. El a splica cu mas bien nan ta reduciendo e debe cu e surplus y ta refinancia e parti cu ainda nan no por paga full di nan propio fondonan.

“Por ehempel durante Covid e relacion entre e debe nacional y economia, e debt to GDP ratio tabata mas o menos 127% cu ta hopi halto y cu no ta ser bon mira door di inversionistanan, door di banconan, agencianan di rating. Den e prome kwartaal di 2025 ta na 70% di debt to GDP ratio. Ta mira cu e debe nacional, den comparacion cu e economia ta reduciendo drasticamente, locual ta un hopi bon señal y ta ser bon ricibi door di agencianan di rating y banconan cu ta inverti den Aruba,” el a subraya.

El a agrega tambe cu e parti di debe cu mester paga e aña aki back 69% ta debenan di prome cu 2017, debenan cu a ser haci den pasado cu aworaki mester ser paga back, 16% ta debenan saca na 2020, 5% ta debenan na 2021, y tambe 9% ta un debe di 2023 cual ta e prestamo di Covid.

El a indica cu cada aña tin diferente prestamo ta caduca. E aña aki tin 16 prestamo cu a ser cera den pasado cu ta caduca y cu e suma menciona ta pagando cada un di nan.

Minister Wever a enfatisa cu maneha e parti di pago back di e debenan ta un proceso complica y cu mester ser encamina cu tur seriedad. El a splica por mira cu por ehempel e agencianan di rating y banconan ta monitor di cerca kico Aruba ta haci, con Aruba su finanzas publico ta ser hiba, con e performance di economia ta, con e performance di inflacion ta y con Aruba ta maneha su finanzas publico y debe.

“Na e momento aki e manera con e mercado ta reacciona tin hopi confiansa den e maneho financiero di pais Aruba y tambe den economia di Aruba. Esaki ta un proceso largo. Ora bo ta construi un pais cu institutonan fuerte y bo ta inverti den bo profesionalnan, den bo capacidad, esaki ta refleha back den e resultado cu ta ser presenta awe,” el a resalta.