Porfin a yega asina leu cu parlamento di Aruba a logra tene un reunion cu e ministro encarga cu Labor y migracion, encuanto e tema di migrante indocumenta. Un tema cu pa varios aña regularmente ta bolbe den atencion publico pero cu no ta parce di ta avanza den nada. E atencion no ta bin solamente di banda di politica y prensa, sino tambe di organizacion cu lazo internacional cu ta atende asunto di migrante den nos region y globalmente. Den tur esey nunca a bin realmente un cambio den maneho di e tema, o mejor dicho e falta di maneho den esaki, unda gobierno, cu tin den su poder e cifranan clave cu cual por duna claridad na comunidad, semper a scoge pa tene e datonan aki confidencial, cu otro palabra: ‘scondi’.

Na mas cu un ocasion e medio aki a trece dilanti cu desde mas di 30 aña pasa gobernacion di Aruba ta dispone di e datonan digital di tur stranhero cu ta drenta e pais di forma legal, sea via aeropuerto o waf. Nunca a permiti, asina leu cu nos conocimento ta yega, pa haci uso di e datonan aki pa haya mihor vista riba e poblacion indocumenta cu tin na nos isla. Pa mayor claridad: di tur e personanan cu a drenta y nunca a sali, ta conoci tur dato personal, nomber, fam, fecha y lugar (pais) di nacimento, nacionalidad, lugar di procedencia di emision di pasaporte, y promer adres di estadia na Aruba. Intento di empleado publico cu tabata sa di kico nan tabata papia, pa usa e base di dato aki pa formula mihor maneho, a keda obstaculiza por ehemplo pa e propio promer ministro na mando na aña 2000, na momento cu un comision preparatorio pa introduccion di AZV tabatin mester di mas vista riba e tamaño di migrante ilegal, cu ora nan ta den necesidad di cuido di salud, di tur manera ta bira responsabilidad di gobierno; esey pa tratado internacional. E promer mandatario a nenga redondamente di haci uso di e datonan aki, bao di e pretexto cu esey lo a viola derecho di privacidad di e migrante. Claro cu ningun hende a yega di tende un argumento asina ridiculo, pasobra ni nos mes como ciudadano legitimo no por tabata sa ki proteccion nos privacidad tabatin na man di gobernacion, pero na final di e asunto ningun cifra a subi mesa. Den e mas di dos decada despues nunca nos a yega di tende cu algun comision o departamento gubernamental a haya acceso na e datonan aki pa por calcula con grandi e problema di migrante indocumenta ta. Bunita cu awor di banda di un organizacion internacional cu ta asisti Aruba den e asunto di migrante aki, ta menciona un cifra di 5.000 migrante cu ta trahando, pero si otro ta desea di bisa cu ta 10.000 nan ta, nos no tin un base pa valora ningun di e dos opinionnan aki. E tristo realidad ta anto cu parlamento ta logra yega na papia tocante e tema, pero den bashi pasobra no tin un base drechi di cifra pa sustenta esaki.

Nos tin anto mas di trinta aña den e asunto di migrante aki, cu mes tanto aña di secretismo di banda gubernamental, y nos mester kere cu awor de repente nos ta bay en berdad goza di e transparencia cu nan, tur gobierno, tabata priminti pero nunca a cumpli? Nos ta kere cu no, pasobra nos no ta mira ningun señal cu ta mustra cu e gabinete actual tin algun deseo di realmente ataca e problema aki, salvo e posicion di e ministro encarga cu labor y integracion. E mandatario aki naturalmente tin su motibo pa propone un tipo di amnistia general pa henter e grupo. Esaki lo por tin como consecuencia cu e por alza su mes te na nivel di e ‘eterno salvador di migrante’, y cu segun nan bira ciudadano Hulandes y tin derecho di voto, esaki por crea e base di apoyo electoral cu nunca e tabatin bao di e poblacion local. E interogante no ta si ta legitimo pa e desea di logra esaki como politico; e pregunta grandi ta pakico esey mester sucede memey di un scuridad encuanto e situacion real di e grupo aki, y sin duna mas claridad ta con ta bay ehecuta un pordon general asina pa persona indocumenta. Ta bay hacie pa Venezolano so, cu pa gran parti no ta registra como refugiado? Si no ta pone regla bon cla pa evalua e casonan, e asunto aki por hiba nos na otro ola di corupcion den e asunto aki, cu pa tanto aña ta un di e fuentenan mayor di corupcion, sin cu ningun dia nos a mira un maneho concreto cu ta duna confianza cu realmente ta haciendo algo pa combati e cancer di corupcion den e proceso di permiso di estadia.

Finalmente, ta dificil comprende kico realmente oposicion kier logra den e asunto aki. E acostumbrado ritual di propone un mocion di desconfianza, a pesar cu nan tin razon cu e ministro concerni no ta parce capaz di hiba un maneho adecua y transparente, no ta yuda pa trece mas claridad den e asunto. Te ainda nos no ta tende exigencia di un moratorio di mas acomodacion turistico; no solamente di hotel y condominium, sino tambe regulacion di e mercado di loke ta e mercado di ‘Airbnb’. Si nos mira kico ta pasando den otro pais unda exceso di turismo ta birando un problema, nos por mira caba kico lo bay sucede aki, y gobierno ta keda nenga di declara unda nan limite realmente ta.