E gritonan di protesta a yuda… A pasa Traimerdia pa otro ministerio, na SPO tur hende ta keda unda nan ta, ‘everybody happy, end of story’…? Nos no sa, ainda. Nos ta contento cu a bin un reaccion di parti di gobierno cu a pone un fin na e dos asuntonan aki. Esey tabata di spera tambe, sigur despues di e reunion publico unda practicamente ningun fraccion a keda contento cu e splicacion sumarisimo di e mandatario. Nos a comenta anteriormente caba den e Editorial aki cu nos no ta comprende kico e ministro kier gana cu duna lo menos informacion posible. Esey ta yuda retene informacion for di su contrincantenan cu no lo keda contento cu ningun splicacion, pero ta haci cu bo no por haya ningun hende comprende bo argumentonan tampoco.

Sin embargo, nos por djis lubida henter e episodio aki y laga bida diario tuma su curso atrobe? Nos por a observa cu di ningun banda tabatin mita palabra dedica na unda realmente nos mester bay cu e dos casonan aki, ni cu enseñansa en general. Recientemente nos por a mira den prensa e resultado di e ‘Nationale Doorstroomtoets’, e prueba cu e muchanan di scol basico den klas 6 mester a haci, como parti di evaluacion pa mira cual tipo di scol ta mas adecua pa nan. Di mas o menos 1500 alumno alrededor di 20% a cualifica pa Havo/Vwo; como 300 mucha. Aproximadamente 600 alumno a logra cualificacion pa Mavo, mientras e restante 600 mucha a cualifica pa EPB. Un gran parti anto na Aruba ta bay Mavo y EPB. Djis pa haci un comparacion: na Hulanda algo menos cu 50% ta keda evalua positivamente pa bay Havo/Vwo… En todo caso por bisa cu na Hulanda loke ta bay Havo/Vwo ta dos biaha mas cu cerca nos.

E pregunta grandi cu ta surgi ta: nos lo por yega algun dia na e nivel ey? Banda di e consideracion si esey ta factible, nos mester puntra nos mes si esey ta loke nos economia ta pidi. Di tur manera, enseñansa ta liga na economia; nos mester percura pa economia haya e hendenan bon prepara pa e jobnan cu nan tin disponible. Y kico ta loke nos economia ta pidi? Hopi empleado pa haci trabao na un nivel hopi abao di conocimento, un parti modera ta trabao cu ta exigi mas conocimento, y un parti hopi chikito ta rekeri personal cu conocimento na nivel di Hbo/Wo. Anto, no ta na su lugar pa lansa un siguiente pregunta: nos no ta avansa pasobra nos enseñansa ta refleha e mercado laboral cu nos tin?

Naturalmente nos lo haya e argumento cu nos mester yega na miho prestacion den enseñansa, pa nos ta prepara pa yega na un economia mas basa riba conocimento. Esey ta un argumento valido si nos ta mira intento serio pa yega na e tipo di economia ey, pero cu tur respet, nos no ta mira esey ta bira realidad. Den ultimo añanan e surgimento di negoshi innovativo cu ta brinda empleo na hende cu nivel superior di educacion a keda na un minimo. Loke si nos ta mira ta bin pa nos ta ‘mas di mesun cos’: miles di camber di hotel cu ta implica importacion masivo di labor mal entrena, y mal paga. Si nos kier resultado diferente, anto nos ta keda haci mesun cos?

Pero tin algo mas cu ta keda molestia nos. Esey ta e pregunta: hasta pa nos economia mal ekilibra den direccion di trabao menos bon paga y cu no ta rekeri gran conocimento, nos ta realmente entrega e personanan cu e habilidadnan necesario? Ban tuma por ehemplo e profesionnan tecnico. Nos tin e parti di nos poblacion cu ainda ta kere den un reactivacion di e refineria. Nos por diferencia di opinion riba esey, pero esey ta otro discusion. Pero cuanto hende nos ta prepara ainda pa e ramo industrial aki? Asina leu cu nos sa nos tin hopi aña sin ningun enfasis ni esfuerso pa logra tin hende prepara pa e ramo aki. Tambe den otro sector economico nos tin hopi necesidad cu no ta keda cubri, tambe den sector hotelero. E retonan desde varios aña pa haya hende pa traha trabao manera di front desk ta conoci y lo no mehora nada, cu e perspectiva di un hubentud mas chikito den cifra, cu na cierto momento no ta ni suficiente ni pa reemplazo di esnan cu ta sali di e proceso laboral pa motibo di edad.

Nos sa tende algo di henter e problematica aki di e ministerio? Nos ta supone cu e ministro concerni tambe ta bon ekipa cu un staff profesional cu mester ta na altura y ta studiando con nos ta bay ataca e problemanan aki. Di e banda ey mira, e problema pa hiba mas alumno na nivel Havo/Vwo realmente no ta nos problema mas grandi. Nos problema principal ta hinca, segun nos opinion, den e resultadonan pesimo di enseñansa basico, cu tin un efecto negativo riba tur ramo di enseñansa avansa, cu na nan turno tin nan problemanan specifico. Nos por keda paga candela ora tin un incidente atrobe den cualkier di e sectornan di enseñansa, pero si nos no ta cuminsa mira strategia, nos no lo mira avance tampoco.