Preocupacion mayor ta bay actualmente na e destruccion cu a tuma lugar recientemente na islanan manera St.Maarten/St. Martin, St. Barths, Dominica y Puerto Rico. Tanto horcan Irma como Maria a laga morto y destruccion atras.

Sinembargo, Haiti e aña aki a keda libra di daño mayor, pero e consecuencianan devastador di horcan Matthew den e pais mas pober di e continente no a desaparece ainda. Un aña despues cu Matthew a toca tera na suroeste di Haiti lagando destruccion terible, pero especialmente mucha y adolescente a keda altamente vulnerable pa e efectonan di e tipo di desastre natural asina, segun e entidad perteneciente na Nacionnan Uni, UNICEF.

Cienmiles di mucha a mira nan bida bolter cabez abao a cuasa di horcan Matthew,” Marc Vincent, hefe di e oficina nacional di UNICEF na Haiti, ta bisa den un recado di prensa emiti pa e agencia.

E curashi y determinacion di famianan pa recupera y cuminsa construi nan bida di nobo ta admirable y nos ta orguyoso di ta un di e organisacionnan cu ta continua yudando nan.”

Inmediatamente despues di e horcan, Nacionnan Uni a mobilisa su staff na tera pa responde na e necesidadnan mas urgente, mandando ayudo di emergencia pa famia y muchanan afecta, incluyendo awa limpi y medionan sanitario.

Trahando hunto cu gobierno Haitiano, den e ultimo 12 luna UNICEF a rehabilita 120 scol daña pa e horcan, facilitando e regreso na scol di 30.000 mucha. Tambe a provee mueble pa scol pa 139 scol y a duna apoyo psico-social na 26.000 mucha.

Den e departamentonan Sud y Grand’Anse, dos di e partinan di e isla cu mas a sufri, UNICEF a yuda 160.000 mucha cu desnutricion den un programa continuo, y a organisa un serie di consulta cu adolescente pa facilita nan expresa nan preocupacion y ideanan tocante maneho di riesgo y desastre, compartiendo e resultadonan cu autoridadnan local.

Recordando e destruccion y e sentimento di desesperacion, Bernard, un mucha di 14 aña di Roche-à-Bateau (den sur di Haiti) a bisa: “Despues cu el a pasa (horcan Matthew), mi a kere cu ta practicamente imposible pa sigui biba. Tur mata a keda cu nan raiz pariba.”

Pero hende a cuminsa recupera gradualmente,” el a añadi.

Horcan di categoria 4 Matthew a toca tera riba dia 4 di october 2016. E tempo ey, e tormenta potente cu tabata move poco poco, a keda describi como e tormenta mas pisa cu e pais a mira den varios decada. E tormenta a cobra centenares di bida y a destrui infrastructura esencial, incluyendo brug, comunicacion y sistema di awa y sanidad.

Pero,apesar di cierto avance den salubridad, educacion y otro areanan critico, particularmente e muchanan di Haiti ta keda confronta cierto amenasa pa nan seguridad y bienestar. Como 300.000 ta sufri ainda di desnutricion cronico. Mas di mita di e hogarnan rural, y mas di un tercera parti di esunnan den area urbano, ainda no tin acceso na awa potable. Colera, un malesa tratable y prevenible ta continua como un problema serio. Apesar cu asistencia na scolnan primario a mehora drasticamente, dos di cada dies mucha di edad entre 6 pa 11 aña ainda no tin acceso na scol.