Nos mester admiti cu nos mes no sa bolbe tanto na e archivo extenso di e Editorial aki, cu ta contene tur tipo di topico, den mas di mil edicion. Talvez lo ta bon si nos cuminsa tuma e custumber di si haci esey. Nos ta topa cu varios tema di interes actual, cu ta yuda nos den haya un panorama mas cla den loke ta tumando lugar actualmente. Nos a bolbe na nos comentario di 29 di april 2017, unda nos a trata e tema di e evaluacion di Fitch pa e aña ey. Seguidamente un parti di e Editorial ey, cu tabatin como titulo: “Aruba ainda na un paso di ‘junk status’”:

Manera bisa na Hulandes: “geen nieuws, is goed nieuws.” Gobierno ta contento cu e ‘rapportcijfer’ di Fitch Ratings pa 2017. Ta mantene nos status di ultimo añanan. E ‘outlook’ mescos cu aña pasa ta keda stabil. En todo caso, por bisa cu nos no a bay atras. Pero nos ta kedando keto bay na un ‘notch’ di loke ta considera ‘junk status’, cu ta categoria ‘BB’. Y cu e decision Hulandes cu nan no ta habri e posibilidad pa nos fia e Afl. 414 miyon necesario pa refinancia debe cu ta caduca e aña aki, na un interes faborable, ta haci cu nos ta subi mercado internacional atrobe pa bay fia na alrededor di 6%. Y cu esey, e nivel halto di 210 miyon florin pa aña pa paga na interes, ta keda mescos tambe. Motibo pa alegria? Depende con bo ta mire.”

Situacion awe, dos aña despues: Nos tin rating ‘BBB-‘ ainda, outlook negativo. Kico a cambia den dos aña? Debe publico a crece, perspectiva economico pa turismo ta bon, pero e outlook negativo ta producto di e hecho cu nos no mester conta mas cu e refineria como factor beneficioso; loke ademas gobierno no ta haciendo tampoco. Interesante ta loke nos a comenta tocante e perspectivanan di e refineria pa e tempo ey, unda a pinta un panorama masha bunita mes, cu nos no por a kere. Un parti di e comentario di e tempo ey:

“Algun tempo pasa, ministro encarga cu Asunto Economico a vocifera su optimismo cu e crecimento economico di 3,4% cu Banco Central a calcula pa 2017, por keda supera facilmente. Hasta ta papia di un aumento di GDP di Afl. 280 miyon, loke ta un aumento di 5,8%, tumando como base GDP di 2015 (Afl. 4836 miyon). Pa logra esey, Citgo lo mester haci un inversion inicial di Afl. 508 miyon e aña aki. Nos a cuminsa mira algo move pa logra esey? Segun e informacion di cual nos ta dispone, tin un par di cien hende emplea actualmente. Esaki incluyendo tur e hendenan cu tabata traha caba pa Valero. Si tur cos lo a bay manera gobierno ta pinta e asunto, Citgo ta emplea e aña aki asina hopi hende, cu nan ta bay paga Afl. 58 miyon na loonbelasting… Pa bo cobra esey como gobierno, esun cu ta emplea hende mester tin un payroll di alrededor di Afl. 290 miyon. Si segun nan propio publicacion e average di salario na Citgo lo ta Afl. 51.000 pa aña, anto nan ta empleando e aña aki – year round – mas di 5000 hende. Nos a cuminsa mira nan? Pero, ki consecuencia e asunto aki ta bay tin, si e refineria no habri? Aruba Investment Bank a calcula cu e aña aki gobierno ta cobra for di e refineria na loonbelasting, prima di SVb y AZV, impuesto di importacion, BBO/BAZV, tax riba cambio di divisa, lease y winstbelasting, un suma di Afl. 178 miyon. Manera cos ta pintando awor, un gran parti di e suma aki no ta keda realisa. Loke gobierno semper lo haya ta e sumanan di lease y winstbelasting, cu ta fiha den e acuerdo. Pero tur cos cu ta relaciona cu empleo ta cay afo pa un gran parti, si e refineria no start e rehabilitacion.”

Awe, na april 2019, gobierno ni sikiera ta haya e sumanan acorda den e contrato di 2.000 pagina cu nos no a haya pa mira, y practicamente no tin hende mas emplea riba e tereno inmenso di e refineria. Tur e pantaya pinta e tempo ey, cu proyeccionnan realmente di otro mundo, esey no tabata indica caba cu e cos aki tabata ‘too good to be true’? Por ta cu henter e soño dorado aki a ser crea, mas bien pa contraresta e plannan di e ministro e tempo ey encarga cu turismo, cu tabata traha riba su plan pa un hotel grandi na Sero Colorado, y un plan pa rehabilitacion di e centro comercial di San Nicolas? Aparentemente e proyecto aki a aumenta e posibilidad pa e Chavistanan, cu tabata horta na grandi caba den Pdvsa, pa nan horta mas ainda? E investigacion dentro y pafo di e consorcio di Citgo/Pdvsa ta necesario, tambe en vista di e futuro relacion cu nos bisiñanan.