Pa prome biaha den historia tin un imagen mas claro di loke ta e epidemia di HIV na Aruba, Boneiro y Corsou. Esaki a ser logra danki na e estudio yama SPIRIT unda di forma anonimo a colecta data durante e ultimo 4 añanan y asina ta haya un miho bista di e epidemia di HIV na e islanan.

E estudio aki a ser haci pa tres hospital, esta Horacio Oduber Hospital (HOH), Curacao Medical Center (CMC) y Fundashon Mariadal Boneiro. E estudio aki a ser haci conhuntamente cu Universitair Medisch Centrum Utrecht. Recientemente, durante un congreso, a presenta e resultadonan di e estudio SPIRIT en cooperacion tambe cu Nashko y Aidsfonds. Durante e congreso tabatin presente representantenan di DVG, specialistanan y coleganan di hospital y tambe dokter di cas, boticario y mas cu a bin hunto pa mira e cifranan y hunto papia tocante kico por haci pa baha e cantidad di caso di HIV.

Congreso di HIV

Dr. Bert Rodenburg, infecciologo na Horacio Oduber Hospital, a conta cu durante dos dia a organisa un congreso caminda a presenta e cifranan/data na tur cu ta traha cu pashent cu tin HIV. Durante e presentacion di resultado di e estudio SPIRIT, a splica kico ta bayendo bon den loke ta cuido pero alabes kico por bay miho den un esfuerso pa reduci e cantidad di caso di HIV na Aruba. Durante e congreso a trata diferente tema, entre nan, e temanan di mas importante cu ta test, tratamento y stigma. Si kier stop HIV mester analisa tur aspecto. E profesionalnan ta mira cu na momento cu e pashent wordo diagnostica y yega cerca nan, e ta bay bon. Practicamente tur pashent ta uza nan pildo di manera corecto y casi ningun di nan tin e virus mas den sanger, pues nan no lo bira malo ni tampoco transferi e virus pa otro hende.

E parti cu mas a resalta di e estudio aki ta cu no obstante e acceso cu tin na test y tratamento riba e islanan, e cantidad di diagnosis nobo di HIV no a baha si compara esaki cu trendnan mundial. Loke ta preocupa e specialistanan encarga ta cu na e diferente islanan mas cu mita di pashent di HIV ta haya sa cu nan ta infecta cu HIV, despues cu ya nan tin hopi aña cu nan a wordo infecta. Esaki no solamente ta trece cune mas chens pa complicacionnan, pero tambe cu durante tur e añanan ey, e pashent por a pega mas hende sin cu e sa. Si papia solamente di Aruba un total di 392 hende ta diagnostica cu HIV, 94% ta ricibi tratamento y 91% tin e HIV virus controla y pues no por pega otro.

Mayoria ta test laat

Segun e estudio haci si compara, HIV ta presenta relativamente tres pa cinco biaha mas riba e islanan ABC cu na Hulanda. E diagnosis di HIV ‘laat’ ta pasa mas bou di hende homber y hende muhe heterosexual, hende riba edad di 50 aña y tambe hende cu a inmigra pa e islanan. Un parti substancial di e grupo cu e ultimo añanan a wordo getest positief pa HIV a pensa cu nan no tabata core riesgo pa haya HIV. Door di e taboo cu tin rond di HIV ta pone cu conocemento di e tema aki ta limita y pues testmento riba un posibel infeccion door di miedo y berguensa ta wordo posponi mucho largo. Hopi hende ta test pa HIV ora ya nan ta hopi malo y nan tin aids. HIV no ta duna sintoma pa hopi aña, pues e persona por biba cu HIV sin ningun sintoma. Haci test di forma anonimo na Aruba ta posibel, pero na Corsou y Boneiro no, y aunke akinan e ta anonimo, asina mes e drempel pa test ta hopi halto.

Por ultimo, infecciologo Bert Rodenburg a duna di conoce cu loke a siña di e resultado di e estudio SPIRIT ta cu mester desaroya strategianan efectivo pa test cu ta conecta na e necesidadnan di e “key population” y alabes cu mester implementa miho uzo di e remedi yama PrEP.