De repente, Hulanda ta sin gobierno, atrobe. No cu esey ta un drama, ya cu e pais a custumbra cu caida regular di gobierno y ademas cu periodo largo di gobierno demisionario. Mientras tanto, e pais ta sigui move y gobernacion ta continua cu tur cos cu no ta exigi plan o maneho nobo. E pregunta ta con ta trata e asuntonan pendiente cu Aruba, pero promer algo di e suceso na Hulanda mes.

E motibo directo di e caida di e gabinete ta e maneho encuanto di persona cu ta pidi y haya asilo, cu ta un tema cayente pa basta tempo caba. Hulanda tin entre otro problema serio di escasez di vivienda y e reunificacion di famia di persona cu a haya asilo ta pone presion grandi riba e mercado di vivienda. En general tambe ta cuminza sinti mas un cuestionamento ta te unda e actitud hospitalario por yega, ora esaki ta toca interes di e ciudadano comun y coriente. Nos no ta bay profundiza den e situacion na Hulanda, pero si ta bon pa haci un comparacion cu e situacion cerca nos encuanto e tema aki. Pregunta: pakico e asunto aki cerca nos ni sikiera ta ser discuti, mientras riba papel nos lo mester tin un problema grandi riba e tereno aki? E contesta ta simple: Nos no tin e problema di Hulanda, pasobra cerca nos gobierno no ta considera su tarea pa percura pa vivienda, y otro facilidad, pa e refugiado y nan famia. Mientras na Hulanda ta trata di planifica y reserva cupo pa e hendenan ey, na Aruba tur cos ta bay segun e lema di “Sálvese quien pueda”. No ta problema di gobierno ni pa percura pa vivienda pa su propio ciudadano, cu pa dos tercera parti no por cumpra ni traha un cas, y mucho menos pa esun cu a logra haya asilo aki. Ademas, kico si ta haci, kico ta e maneho den e asunto aki, esey tambe ta cay bao di e estilo di CIA (‘need to know basis’) cu gobierno tin den maneho di (des)informa comunidad. Pesey na Hulanda gobierno ta cay riba un asunto asina, mientras cerca nos ni un musca ta bula…

Pa loke ta e relacion cu e islanan y cu Aruba en particular, ta di supone cu tur loke ta asunto coriente lo keda trata como tal. Riba e tereno aki naturalmente atencion ta bay principalmente na e negociacion encuanto pago di e debe di tempo di Covid, cu pa mas tarda 10 di october mester keda conclui cu un acuerdo. Loke por parce na e momento aki ainda un asunto coriente por keda considera asina si acaso yega na un acuerdo. Pero net esey lo no ta e caso. Desde awor ya ta visto cu e gobiernonan a tuma posicion diametralmente contrario encuanto e asunto di e ley di Reino di supervision financiero, cu pa Hulanda ta un condicion ‘sine qua non’, mientras cu gobierno di Aruba no ta desea esey y ta prefera hasta di braza e ley cu e contrincante politico a propone y introduci na 2015. Si e asunto keda tranca riba e punto aki lo ta dificil imagina cu e gobierno demisionario ta bay tuma na su encargo pa hiba e bataya te na ultimo consecuencia y lo prefera di algun manera laga esaki pa e siguiente gabinete.

Un aspecto cu ta complica e asunto ta cu e caminda pa yega na un prestamo alternativo, via mercado internacional, tambe lo mester cana via gobierno di Reino, cu mester duna su aprobacion. Y tin algo mas cu talvez no a bin dilanti ainda, pero esey no lo tarda: Hulanda ta ofrece 3,2% di interes, mientras cu riba mercado internacional probablemente nos lo paga sigur dos biaha e tasa ey. Pero tin algo mas: nos ‘rating’ internacional ta basa tambe riba e hecho cu gobierno di Hulanda – pais cu un rating ‘AAA’ – ta den trasfondo como un garantia extra. Probablemente lo bin hopi pregunta pakico Aruba lo ta ‘evadi’ e acuerdo cu Hulanda y di tur manera lo bay informa cerca Hulanda con e cos ta hinca den otro. Finalmente, e aprobacion di Reino pa prestamo externo tin como motibo nan responsabilidad pa evita fiamento cerca acreedor no confiable, delincuente, o ambos. Contal cu henter e asunto aki por haci cu Aruba lo ta pagando mas ainda si nos no ta acepta e oferta Hulandes.

Y na e momento ey, esaki mester bira un asunto politico na Aruba tambe: pakico nos mester bay paga hopi mas na interes, si gobierno mes ta keha di e suma halto di interes cu nos ta pagando actualmente? Solamente pa satisface e actitud intransigente di e actual gabinete? Pa nan ta facil pa papia asina, pasobra ta nos – e pueblo – lo mester paga. Ademas, loke e secretario di estado a declara caba, e disputa aki por daña relacion den Reino pa basta rato. Ta previsible cu hasta si e asunto keda posterga te ora tin un gabinete nobo na Hulanda, loke por ta te otro aña, esey no lo trece un actitud mas flexible na Den Haag.

Por lo pronto no lo sucede tanto riba e tereno aki tampoco. Tanto na Hulanda como na Aruba ta temporada di reces. Mientras tanto, lo ta bon pa nos politiconan, envez di solamente comenta o reacciona a base di emocion, tuma e molester di pone e ley actual di Aruba y e propuesta di ley di Reino pa Aruba banda di otro, y conta nos unda nan ta mira diferencia… Nos ta keda pendiente.