Proyeccionnan preciso di yegada di turista ta esencial pa pronostico economico di un pais, E cantidad di bishitante stay-over ta corelaciona altamente cu exportacion di turismo y output total na Aruba. Segun Stinge A.G. y A.V. Steeg, un dollar di tourism receipt na Aruba a genera un entrada directo di 68 cen y un entrada total di 95 cen (despues di tene cuenta cu efectonan indirecto). Pues, pronostico di e yegada di turista den futuro ta crucial pa modelonan macroeconomico pa proyecta GDP real.

E publicacion di IMF ta mehora modelonan di proyeccion a corto plaso pa yegada di turismo door di calcula y evalua un modelo di serie di tempo cu regresornan externo (ARIMA-X) usando e caso di Aruba. Mirando e importancia di mercado Mericano pa Aruba, ta investiga balor informativo di buskeda riba Google originando na Merca, utilisacion di capacidad di vuelo riba aerolineanan Mericano, y demanda per capita di consumidornan Mericano, mirando e volatility index den bolsa di balor (VIX). Den esaki a haya varios realisacion.

Pa cuminsa, capacidad di vuelo ta e miho variable pa conta pa e restriccionnan di biahe durante pandemia. Di dos, gasto di consumo personal real na Merca ta bira un miho “voorspeller” cu entrada, ya cu e ta captura miho e impacto di restriccionnan di Covid-19 riba comportamento di consumidor, mientras entrada reforsa pa sosten fiscal di pandemia no a dirigi completamente riba gasto. Coreccion di intercepcion ta mehora e modelo den e periodo di calculacion. Y Finalmente, e pandemia a cambia e relacionnan econometrico entre e yegada di turista y nan determinantenan principal, y e precision di modelonan di pronostico.

Aruba

Turismo ta e pilar economico principal pa hopi pais den Caribe. E industria a crece durante decadas, mientras hopi isla Caribense a reconoce su beneficio, manera infrastructura mehora, mas entrada pa gobierno local cu ta permiti mehora facilidad y servicio na comunidad, y “spillover” den otro sectornan economico.

Prome cu e pandemia na 2019, e cantidad di bishitante internacional globalmente a alcansa casi 1.5 biyon (+4 porciento riba aña anterior); paisnan Caribense a ricibi 32 miyon di e turistanan aki (+4.4 porciento riba aña anterior), cu a genera alrededor di $42 biyon den gasto bruto (+6.4 riba aña anterior).

Aruba ta un di e paisnan mas dependiente riba turismo den Caribe. Aruba a cuminsa desaroya su industria di turismo na 1947 cu fundacion di Aruba Tourism Commission. Desde e tempo ey, y specialmente despues di clausura di refineria na 1985, Aruba a enfoca riba turismo como su principal motor pa crecemento economico y a posiciona su mes como e destinacion mas afluente den e region.

Na 2019, Aruba a ricibi mas di 1.1 miyon turista – dies biaha e poblacion total (compara cu apenas 200mil na 1985). Mayoria di turista na Aruba ta bin for di Merca; durante 2015-2021, nan participacion a aumenta di 2/3 na mas di 4/5. Europa, America Latino y otro regionnan ta tuma partinan casi igual di e bishitantenan no-Mericano.

Durante su inicio na 2020, pandemia di Covid-19 severamente a afecta economia global, specialmente sector di turismo y servicio. E medidanan di distancia social y ceramento di frontera a afecta fuertemente e islanan chikito dependiente di turismo, cual ta vulnerable na shock externo, enfrentando tiki diversificacion di exportacion y un debe externo halto.

Na 2020, yegada di turista na Aruba a cay alrededor di 2/3 compara cu nivel di 2019 (tiki miho cu e perdida di ¾ di turismo den region Caribe en general), dunando impulso na un reduccion di economia real cu 18.6 porciento.

Asina mes, hasta na 2020, turismo a crea directamente 44 porciento di GDP di Aruba y 36 porciento di su cupo di trabao, contribuyendo alrededor di 4/5 di entrada di exportacion y dunando un fuente crucial di suministro di divisas. E introduccion di e “Aruba Health & Happiness Code” y e app mobil “Aruba Health” a yuda rebiba turismo unabes cu frontera a habri back na Juli 2021. Na 2021, yegada stay-over a mas cu duplica, alcansando 72 porciento di e nivel di 2019. Na 2022, recuperacion di turismo a continua, y e yegada na april-juni ya a surpasa e nivelnan di 2019 pa e mesun lunanan.

Proyeccion

Proyeccion di yegada di turista durante y despues di pandemia di Covid-19 ta un reto. Pa pronostica turismo desde e pandemia di manera preciso, e autornan mester haya un variable cu lo contene informacion tocante e reduccion drastico di turismo durante pandemia di Covid y ta disponible claramente tanto den pasado, presente y futuro. E tarea mas dificil ta pa haya un modelo cu rapidamente lo ahusta y produci proyeccionnan mas preciso durante e preiodonan den cual turismo a stop pa motibo di ceramento di frontera y restriccion di movemento – cual na Aruba tabata april-juni 2020.

E investigacion di IMF ta resalta e beneficio di usa datonan di US RPCE per Capita, Google Trends, capacidad di vuelo y volatility index pa pronostica yegada di turista na Aruba desde e pandemia. E modelo base ta ARUBA (2,0,2) cu set completo di variante externo: e ta duna e miho fit (manera demostra pa e mayor probabilidad y menor balor AIC) y ta duna menos eror den pronostico pa un muestra completo (compara cu otro set di regresor pa e mesun clase di modelo).

Segun e estudio di IMF, variable di Google Trends ta mehora e precision di e pronostico riba e modelo ARIMA puro cu 11 pa 13 porciento.
Capacidad di vuelo ta duna e beneficio marginal mas halto pa e precision di e pronostico: e ta reduci e RMSE y Theil’s U coefficient den un averahe di 16.8 y 20.1 porciento.

Agregando cambio den VIX marginalmente ta reduci e RMSE den tur formulacion, pero no ta mehora consistentemente otro medidanan di precision di pronostico. Sinembargo, e ta beneficia e pronostico durante pandemia, cual ta 33 porciento mas preciso cu un “random guess”.

Inclusion di RPCE ta contribui mas di 70 porciento na e mehoracion den e probabilidad di e modelo y ta reforsa e balor informativo di e modelo cu 14.2 porciento, pero solamente 2.1 porciento na e reduccion residual. Utilisacion di capacidad ta hunga e rol mas grandi den reduci margen di eror y AIC, mientras su rol den mehoracion di probabilidad ta modesto.

Impacto di Merca
A reevalua riba tres muestra. Gasto di consumo per capita na Merca a gana significado durante tempo. Na momento cu ta inclui e lunanan di pandemia, $100 adicional per capita den gasto real na Merca lo genera alrededor di 125 mas yegada di turista na Aruba. Pa pone esaki den perspectiva, un aumento den gasto averahe per capita cu 1 porciento lo implica alrededor di 435-490 mas yegada mensual di turista na Aruba.

Residual a aumenta di 4.0-4.1 prome cu e pandemia na 4.2-2.25 y 4.50-4.54 cu extension di e muestra na 2020 y 2021, respectivamente.

Pandemia di Covid-19 a introduci factornan adicional afectando yegada di turismo, cual e modelo no por capta directamente: e cantidad di caso di Covid-19 na Aruba y paisnan fuente, cambio den preferencia y comportamento di consumidor, ceramento di frontera y rekisitonan di biahe mas estricto (incluyendo carchi di vacunacion y test). Pues, e probabilidad di e modelo ta reduci levemente cu un extension di e muestra.

Pandemia di Covid-19 a afecta e impacto marginal di e variablenan externo principal. Inclusion di un “dummy” di Covid-19 ta indica cu durante 2020m3-2021m12, yegada mensual di turista a reduci cu un averahe di 38-39 mil bishitante durante 2020-2021. Tambe ta reduci e efecto marginal di e VIX: prome cu pandemia, un aumento di 1 punto den VIX maximo mensual lo costa Aruba un perdida di alrededor di 5-9 turista pa luna. Den e muestranan expandi y despues di coreccion di intercepcion, e coeficiente di VIX ta reduci cu -2, y ta perde su significado estadistico.

Efecto marginal averahe di e utilisacion di capacidad di vuelo a aumenta di 0.37 prome cu e pandemia na 0.61 y 0.71 na 2020 y 2021 respectivamente: basa riba e muestra completo, un porciento mas den factor di carga lo aumenta e fluho di turismo na Aruba cu alrededor di 710 persona. Google Trends tambe a bira un indicador mas fuerte di yegada di turista den futuro: un aumento den frecuencia di buskeda riba internet di un porciento ta coresponde na 130 bishitante adicional.