Mientras cu e situacion cu nombramento di parlamentario Mike de Meza (AVP) como minister ta mantene atencion di comunidad, un asunto mas importante ta keda den segundo plano: kico ta pasando cu gobernacion? Ya ta casi siete luna desde cu votadornan a bay urna pa scoge un gobierno nobo, y keto bay, ainda tin cartera cu no tin un minister permanente na cabes.
Lagando un banda e caso penal den cual Sr. De Meza por ta sospechoso, e situacion di gobierno di Aruba ta keda uno di instabilidad. Esaki pa motibo cu carteranan hopi importante y crucial, esta Energia y Infrastructura, ta den man di un minister “temporalmente”.
No tin claridad si mientras e minister ta “temporalmente” encarga cu e carteranan, e tin autoridad completo pa tuma decision, of ki sorto di asunto e mag of no mag trata. En todo caso, hecho ta cu a laga carteranan asina pisa den man di un minister cu ya caba ta cargando otro carteranan sumamente importante. Den caso di e cartera di Infrastructura y Energia, esaki a keda den man di minister Arthur Dowers, kende tambe tin e cartera di Husticia, Integracion y Transporte Publico. Recientemente caba minister Dowers tabata den Parlamento atendiendo asuntonan importante di e cartera di Husticia, manera inicio di e programa piloto di bodycam, programanan di salud mental pa polis, mehoracionnan den KIA, y otro. Pero bao su cargo como minister di Integracion tambe tin cantidad di asunto urgente cu mester atencion debido, manera e regularisacion di stranhero, e ola migratorio cu por spera debi na desaroyonan geopolitico, y mas. Esaki sigur ta tuma hopi trabao y atencion di e minister, cu mientras tanto tambe tin den su man un cartera cu historicamente tabata controversial na Aruba, unda den pasado caba tabatin casonan di corupcion y mal maneho.
Infrastructura: un reto pa Aruba
Lagando historia un banda, e cartera di Infrastructura tin cantidad di asunto cu mester di atencion urgente. Manera Bon Dia Aruba a publica den un Editorial na maart, “no mester pensa riba caretera so, sino tambe tur otro aspecto.” Esaki tambe incluyendo procesamento di awa di desperdicio, cu recientemente a cay bao un empresa estatal nobo, esta AWSS, y cu e manera con a set up e empresa a ricibi critica di Colegio di Supervision Financiero, cu a conseha pa gobierno financia e empresa aki.
Comienso di luna, gobierno a informa cu ta bay haci un “investigacion profundo” riba AWSS.
Den un comunicado, gabinete AVP-Futuro a bisa cu “e hallazgo aki di CAft comprendiblemente a causa sorpresa y shock cerca hopi persona.” Nan a indica tambe cu e suma menciona, di Afl. 200 miyon, ta aparece tambe den e conseho di CAft cu e gabinete a ricibi recientemente, cu ta lanta duda tocante e operacion financiero rond di AWSS NV. “Pa e gabinete, e hallazgonan di CAft ta motibo suficiente pa inicia un investigacion profundo. Gobierno tin meta pa obtene lo mas pronto posible y relato factual cu ta duna contesta na e pregunta urgente pakico gabinete Wever-Croes a opta pa un areglo financiero cu demostrablemente ta un desbentaha pa sociedad,” segun e comunicado. “Basa riba e resultadonan, gobierno ta bay considera e proximo stapnan.”
Ademas tin e asunto di infrastructura den sentido di caminda y caretera. Gobierno saliente a anuncia un fondo limita extra pa drecha y renoba caretera e aña aki, pa gasta na asfalt y labor, pero cu no ta contempla un plan mas general di mehoracion di nos vianan publico pa loke ta acceso pa peaton y wheel chair, y esey no solamente den e areanan turistico. Mester considera cu no ta solamente turista tin e derecho di cana sin trompica kibra pia; e ciudadano tambe ta paga su ‘fair share’ di impuesto pa por cana sin peligro. Sigur si nos ta considera cu no por sigui duna prioridad exclusivo na auto, mientras cu un ciudadano den rolstoel apenas por subi caya, ta bira tempo pa un manera innovador di pensa encuanto berdadero progreso den infrastructura, manera expresa den e Editorial menciona.
Tin tambe e plannan di renobacion na San Nicolas, renobacion di scolnan y otro trabaonan di infrastructura cu tur ta merece atencion debido.
Hasta den su plan di gobernacion, e gabinete actual a menciona cu lo bin cu un Plan Nacional di Infrastructura pa atende cu e crisis di vivienda. “Gobierno tin como meta sigui desaroya infrastructura, sigura mantencion continuo y preveni decadencia infrastructural. Pa e motibo aki, nan lo traha un Plan Nacional di Infrastructura cu bista riba mantencion y modernisacion continuo di infrastructura, pa sostene e calidad di bida,” a menciona. Pero e plannan aki mester di accion, y mientras cu no tin un minister formalmente nombra pa e cartera, no por spera cu lo atende cu tur e asuntonan importante aki.
Energia: un reto global
E cartera di energia tambe ta uno cu actualmente ta hopi crucial pa Aruba, specialmente teniendo na cuenta nos dependencia riba partnernan stranhero, y teniendo cuenta tambe cu e situacion geopolitico di incertidumbre actual.
Experto y comentarista politico ta bin halando atencion tocante e desaroyo di conflicto entre Merca, Israel y Iran, y e impacto cu esaki por tin riba e rutanan di transporte di petroleo y con esaki lo afecta prijs di energia – y consecuentemente, di tur cos.
Anteriormente, minister di Asunto Economico, Geoffrey Wever a comenta riba e conflicto entre Israel y Iran, enfatisando e impacto cu conflictonan asina tin riba Aruba. Wever a menciona cu un di e resultadonan di e guera entre Rusia cu Ucrania tabata cu prijs di petroleo a aumenta drasticamente, prijs di grano a subi drasticamente. “Anto anos como pais cu ta importa, ta sinti esaki directamente, prijsnan ta subi. Anto aworaki un conflicto entre Israel cu Iran, esaki por tin consecuencia pa esey tambe. Aunke na e momento aki e no a traduci ainda den e prijsnan cu nos ta wak awe.”
Pero apart di prijs, tambe mester considera e stabilidad di e suministro di crudo pa Aruba, y con hopi nos pais ta depende riba esaki pa produccion di energia. Manera menciona, tension geopolitico den Medio Oriente, specialmente involucrando Iran, por afecta e suministro di petroleo. Iran ta controla puntonan clave di transito manera e Estrecho di Hormuz, door di cual alrededor di 20 porciento di petroleo global ta pasa. Si e conflicto escala, Aruba por enfrenta costo mas halto pa gasolin, diesel, y utilidad, ya cu ta importa tur petroleo refina, y ademas, por haya su mes den un situacion unda no tin suficiente petroleo pa cumpra, hasta si por paga pa esaki.
Den esaki, tin varios proyecto destina pa haci Aruba no solamente mas sostenible y ambientalmente saludable, sino tambe pa reduci dependencia riba combustible fosil pa energia, maske parcialmente.
Pero esaki mester di atencion, y sobre todo accion, urgentemente. Por conclui cu e unico proyecto grandi cu ta funciona ta e proyecto di molino na Vader Piet, cu a cuminza opera na 2008. Sigur mirando e hecho cu generacion di electricidad no por conta mas cu un produccion local di combustible manera heavy fuel oil, ademas di ta indeseable mirando futuro sin combustible fosil, y tampoco por conta cu un fase intermedio a traves di LNG. E segundo intento pa trece LNG na nos isla ya por considera un ‘aborto prematuro’, sigur mirando e desaroyo riba mercado internacional, unda proyecto manera Aruba ta resulta ‘demasiado grandi pa napkin y chikito pa paña di mesa’. Mientras tanto ta keda un interogante grandi pakico gobierno(nan) no a desaroya e opcion di energia solar na cas y empresa, un di e exitonan innovador na Europa cu ta garantisa stabilidad, manera menciona den nos Editorial.
Pa seguridad di energia na Aruba mester di accion sea den forma di acuerdonan cu por garantisa suministro, como tambe den desaroyo di opcionnan alternativo, manera menciona, biento y solar.
Mientras cu parlamentario De Meza ta resolve su asuntonan legal, personal y politico, pueblo di Aruba ta keda warda pa esnan encarga cu administracion di e pais aki cuminsa tuma un decision, formalisa e nombramento di minister pa e carteranan aki, y tuma accion den e temanan urgente y importante aki, riba cual e bienestar y prosperidad di nos pais ta depende.