Sr. Joel Rajnherc, un studiante na Universidad di Aruba, a defende exitosamente su Bachelor tesis titula “Speech-to-text model for keyword spotting applications in the Papiamento language within a healthcare environment”, logrando un meta academico importante den specialisacion di tecnologia y ingenieria for di e programa SISSTEM (Sustainable Island Solutions through Science, Technology, Engineering, and Mathematics).

Durante su defensa cu a tuma luga diabierna mainta riba 23 di mei 2025, Joel a demostra e resultadonan di su investigacion cu a graba audio di 280 boluntario na varios luga, incluyendo Universidad di Aruba y EPI. Despues el a usa e grabacionnan pa entrena un model matematico usando e tecnologia di “Deep Learning” pa reconoce palabranan clave na Papiamento. Joel a usa “Convolutional Neural Networks”, un tecnica cu ta ser usa den red di neuronanan artificial y ta conoci pa funciona bon riba imagennan, pa reconoce patronchi den imagen di zonido. E bachelor tesis a resalta door di ta un prome paso na Universidad di Aruba pa guia su studiantenan talentoso den creacion di mas dato pa futuro aplicacionnan di inteligencia artificial cu por yuda cu accesibilidad, inclusion, y ofrece formanan nobo pa interactua cu tecnologia den nos idioma nativo Papiamento. “Esaki ta djis e comienso di loke ta na caminda. Na UA, nos ta dedica na construi e capacidad riba e isla pa atende e retonan cu ta dilanti nos”, asina Dr. Sultan, decano di e facultad di ciencia y arte, y un co-evaluador di Joel su tesis, a bisa.

Joel a limita su area di investigacion na cuido di salud, pa explora con pa integra e tecnologia di “smart speakers” den institutonan medico, manera ImSan na San Nicolas. Conhuntamente cu Full Stack Vision Foundation, el a logra adapta e modelo matematico pa traha den tempo real riba e Raspberry PI 4 mini computer cu ta usa tiki coriente. MSc. Francis Laclé a supervisa e tesis, y Dr. Salys Sultan y Dr. Eric Mijts a co-evalua. Adicionalmente, tabata tin dos revisor externo den e comision, esta MSc. Peter Scholing, kende a revisa e aspecto di digitalisacion di Papiamento y BSc. John Becker, kende a revisa e aspecto di e futuro integracion di e sistema den un ambiente medico manera na ImSan. Segun Becker, “Door di incorpora nos idioma nativo di Papiamento, e tecnologia aki lo facilita miho comunicacion cerca pashentnan”.

E defensa exitoso di e tesis ta marca un paso esencial den e trayecto academico di Sr. Joel Rajnherc. E ta un ehempel tambe di e compromiso di Universidad di Aruba pa yuda su studiantenan contribui na innovacionnan positivo y sostenibel den e tereno cientifico di inteligencia artificial cu ta desaroyando rapidamente.