Ministro presidente y ministro encarga cu migracion, a anuncia cu ta bin maneho nobo pa e muchanan cu ta na Aruba ilegal añanan largo y no tin un bista riba legalisacion di nan estadia. Tin hasta di nan cu a nace na Aruba y nunca nan situacion a keda regla.

E solucion ta concerni specificamente e muchanan cu tin 10 aña di estadia continuo, o 5 aña di ta sigui enseñansa aki. Tur cos ta mustra manera un tremendo gesto di gobierno, cu… por fin ta bay haci su trabao?

Pasobra, ban ta franco: ta ken a permiti e situacion aki durante tanto aña? Ken a nenga di bin cu un solucion añanan atras caba? Ken tin mucha registra como naci na Aruba y nan no tin un status legal den tur e añanan ey? Pasobra loke gobierno ta bisando nos ta: “Nos no sa si boso a ripara, pero nos si a ripara ultimamente cu nos tabatin trabao sin haci. Wel, awor nos ta bay hacie, y como cu eleccion ta den porta nos ta uza esaki pa haci propaganda politico cu ne.”

Di tur manera, e ta keda un trabao mal haci, o no haci mes, cu awor ta bay coregi, pero parcialmente. Pasobra ta keda algun pregunta. Ta keda e interogante grandi kico ta bay sucede cu e muchanan cu no a yega ainda na 10 aña di estadia indocumenta y cu tambe ta bay scol. Den e caso aki tin diferente situacion posibel, cu mester resolve. Por ta cu ningun di e mayornan tin residencia legal pa nan mes, y no a notifica ni purba regla estadia di nan yiu tampoco. Aki ta cuestion di tuma un decision tocante e mayornan prome. Si nan ta keda, e yiunan mester por keda. Si nan mester bandona Aruba, ta logico cu e muchanan mester bay hunto cu nan mayornan. Esey ta implica cu  cierto mucha, aunke naci na Aruba, mester sali bay otro pais cu nan mayornan. ‘That’s life’.

Tin caso unda e mayor(nan) tin estadia legal temporal pero no a regla nada pa nan yiunan; esaki ta aparentemente un categoria grandi. Tin caso tambe di matrimonio mixto unda un di e mayornan ta di Aruba mes y cu si of no a reconoce yiu(nan) di su partner di exterior y a regla nan estadia legal. Cu e asunto adicional cu ora e yiunan aki cumpli 18 aña, nan mester un permiso di nan mes. Mester ta posibel pa vigila e proceso aki pa avisa cu anticipacion cu e yiu mayor di edad mester regla su propio permiso. Esaki ta un di e aspectonan unda cu e aparato publico por haci un miho trabao y no mester sinta warda e barco pega pa ‘haci fastioso’, coriendo e persona den direccion di un tramitador di permiso, cu ta costa hopi placa innecesariamente.

Un caso special tambe ta e grupo di mucha cu a nace na Aruba di mayornan stranhero. Aki tambe tin diferente situacion cu ta exigi un maneho diferente. Si tur cos bay normal, e muchanan aki ta registra debidamente na Aruba, ya cu ley ta exigi cu tur mucha cu nace den nos teritorio, mester keda registra na Censo dentro di e termino stipula. Nos conoce caso unda mayornan ta haya problema pa registra mucha naci aki, pasobra autoridadnan ta haci fastioso tocante nan status legal como mayor. Tabatin hasta caso di mayornan stranhero cu tin residencia legal, cu tabata haya problema pa registra e nacemento aki. Esey ta algo cu no por, ya cu ley no ta bisa cu mester registra solamente mucha naci di mayornan local o cu residencia legal, sino tur mucha irespecto e status di residencia di e mayor(nan). Es decir, un yiu naci aki di dos mayor ilegal mester keda registra na Censo tambe.

Tambe den tur esaki no a resolve e problema di seguro medico di e muchanan indocumenta, specificamente pa esunnan cu no ta haya ‘aministia’ bao di e areglo nobo. Di tur manera, nos como pais ta responsabel pa e muchanan aki si nan mester asistencia medico. Ta nos ta permiti persona biba ilegalmente den nos pais y por lo tanto nos mester responde pa nan. Si ta asina, no ta miho anto pa registra, regla estadia legal pa nan y contribui na un administracion publico mas ordena, bahando e cantidad di caso cu nos, pa tratado internacional, mester atende di tur manera ora nan tin mester di ayudo medico?

Nos tin e impresion cu relaciona cu temporada di campaña, a djis tuma e ‘tip of the iceberg’ pa luci bon y humano. Pero sin atende e aspectonan cu nos a menciona aki, ta parce cu menos di mita di e trabao lo keda haci. Y tambe no por kita e impresion cu e ministro encarga cu asunto di inmigracion y integracion, mester di ‘noticia positivo’ despues cu e invasionnan hudicial no tabata mustra solamente den direccion di su colega di labor, sino tambe den su direccion ya cu ta su ministerio ta duna permiso di residencia y trabao. Ta di spera cu autoridadnan hudicial no bay haci mita trabao tambe.