Ayera mainta na Parlamento di Aruba a trata e ley di aumento di impuesto BBO cu otro medidanan den presencia di minister di Finanzas y Cultura Xiomara Maduro, minister di Asuntonan Economico, Comunicacion y Desaroyo Sostenibel Geoffrey Wever ademas di prome minister Evelyn Wever-Croes kendenan a contesta diferente pregunta.
Minister Maduro a informa cu un di e medidanan tin di haci cu accijns riba sigaria, cu no a conoce un aumento for di dies aña pasa. El a splica cu Duana ta cumpra locual ta e accijns y e importado ta cumpra esey for di Duana. Ora e importado ta bay cumpra e sigarianan aki den exterior, ya caba e ta manda esey na e fabricante y ta pon’e riba sigaria.
“Na momento caba cu e ta wordo importa e ora caba e por wak e balor di cuanto accijns ta paga riba dje pa e drenta Aruba”, minister Maduro a señala.
Accijns riba sigaria ta na 6.35 pa un paki di 20 sigaria y aworaki esey lo subi na 7.25. Esaki ta un di e recomendacion cu nan a haya di IMF na 2018 pa asina por aumenta prijs di productonan cu ta haci daño na salud di pueblo.
E pregunta ta keda si e placa adicional ricibi door di aumenta e tarifa ta bay ta destina pa programanan pa conscientisa comunidad, compensa pa haci productonan saludabel mas pagable, of contribui na fondo di seguro AZV.
Reforma fiscal “no ta facil”
Despues di argumento y pregunta di parlamentarionan cu a tuma varios ora, e reunion a extende mas tempo. Maduro a señala cu impuesto BBO ta for di 2007 y cu BTW ta miho. El a indica cu bin cu un reforma fiscal no ta facil y cu gremio a bisa cu nan a trece cambionan grandi drastico.
“Nos a tene na cuenta cu tur articulo, tur prensa y nos a tende tambe di Raad van Advies tocante consehonan cu a wordo duna den ley aki,” Maduro a bisa.
Un nota di cambio a wordo haci na loke a presenta prome. Esaki ta trata cu ora cu un comerciante di afo duna servicio na un compania na Aruba: e compania local cu ta cumpra servicio tin cu paga e BBO p’e.
Na 2020 a presenta e di dos fase di reforma fiscal, pero despues pandemia a yega, loke ta nifica cu ta algo cu segun minister Maduro a señala tabatin caba, y el a puntra su mes cu ora a introduci impuesto BAZV cu tabata un cambio grandi, niun hende a bisa nada. “Pero awe cu nos tin un realidad financiero diferente y ta parce cu tur hende ta ciego, sordo y mudo pa locual ta e realidad financiero”, el a bisa.
Ta bay introduci un Memorando financiero segun el a informa, pa asina nan por tin un bista di e caminda cu tin cu cana. “Algo hopi importante den strategia aki ta e poder di prepago di Aruba. Aruba tin debenan riba mercadonan internacional, pero tin debe pendiente cu Hulanda cu cierto scenarionan di cual a bin dilanti pa cu e pago di e debe, y esaki ta e combersacionnan cu ta bay inicia. Ta importante pa Aruba tin un presupuesto cu ta cumpli cu 1%. Tambe ta importante pa nos cera nos ciclonan financiero pa nos por presenta e cuentanan anual cu ta pendiente y presenta na parlamento y despues pa delinea hunto cu Hulanda den caso aki, pasobra ya, cerca nan nos tin un relacion nobo di debe y eynan ora wak con nos por haci e prepago aki”, el a señala.