E siman aki nos a cera conoci cu e medidanan nobo cu a tuma pa enfrenta e problema di un desempleo grandi bao di e poblacion local, como consecuencia di e crisis causa pa Covid-19. Por bisa cu realmente por a spera poco mas diligencia di e autoridnan concerni, ya cu ora nos a bay check, e pandemia a haci su presencia na maart caba. Pero compara cu otro procesonan di adaptacion di maneho y/o legislacion, no por bisa cu el a score asina malo.

Pa cuminza mester bisa cu e maneho aki ta sumamente necesario. E crisis di coronavirus a gara nos cu e presencia di un grupo grandi di persona indocumenta, di cual e grupo Venezolano ta esun mas grandi. Calculacionnan extraoficial ta varia entre 15.000 pa 20.000; en todo caso e mesun crisis tambe a trece mas claridad den e cifranan ey, ya cu un gran parti di e personanan indocumenta tabata e promernan pa keda retira… y mester come. Nos mester atende nan, pasobra manera tur ser humano nan tin cierto derecho, siendo indocumenta. Tur e problemanan ey, resolvi masha parcialmente pa e salida di un grupo cu a desea di bolbe pa nan pais, no ta kita cu nos tin un mercado laboral cu un desempleo halto, tambe bao di e yiunan di tera mes. Y den e situacion dificil aki ta logico cu lo mester busca un manera pa atende nan interesnan como prioridad, loke ta expresa den e criterionan publica.

Naturalmente cu esaki no ta resolve tur asunto. Ta facil pa bisa cu nos tin tanto mil desempleado di Aruba mes, y nos tin riba 12.000 peticion pa permiso pa aña, pues dal porta cera anto ‘problema resolvi’. Esey no ta asina pasobra tin hopi cupo di trabao cu hasta den e pandemia aki no tin hende local disponible pa ocupa e puestonan ey. Hopi di nan ta den e segmento di trabao mas humilde, cu pa algun decada caba ta tereno exclusivo di trahador importa. Esey por cambia parcialmente, pero honestamente nos no ta mira tanto Arubiano ta bay haci e trabao ey. Por lo tanto, cera porta pa e trahadornan aki no ta bay yuda nos. Nos problema no ta resolvi ora e funcionarionan publico ta haya cu nan a haci un bon trabao, nos ta avanza na momento cu e empresanan grandi y chikito por dispone di e empleadonan cu nan mester, local o stranhero.

Ademas nos tin e grupo di profesionalnan altamente cualifica, unda no tin di nan ta cana rond sin trabao na Aruba. Tin profesion unda hasta na Hulanda/Europa ta dificil pa haya hende y ta realmente dramatico, y un berguensa, cu no por avanza den atende e empresanan cu e problema specifico aki. Nos no ta mira ningun avance den tramite di e tipo di profesional aki, a pesar di e bunita palabranan di e dos mandatarionan den e dianan aki. E realidad ta otro. Nos redaccion ta dispone di carta di alarma reciente manda pa ministro di Labor pa haci algo den un caso particular, y envez di haya un contesta ta haya tende cu DPL a cera porta te den januari. Ademas, e tipo di caso di profesional, di cual hopi salario local tambe ta depende, no ta haya un trato diferente, di manera cu nan tambe ta warda tres, cuatro luna, tin vez seis, te casi un aña, pa nan haya nan asuntonan regla.

Kico ta e problema anto? Pakico tur cos ta keda pega y ta parce cu despues di e anuncio y e ‘PR-moment’ di e mandatarionan nada no ta cambia? E problema basico ta cu e forma di traha di e departamentonan aki ta totalmente robez. Si bo ta bisa cu bo tin maneho special pa cierto grupo, mester implementa un tipo di ‘fast track’ pa bo por marca e diferencia. Si tur hende ta bay muri den e wasmashin grandi di tur permiso, si no tin personal adecua na pia di trabao cu ta dicidi con ta selecciona e casonan cu ta excepcional, bo no ta logra un cambio nunca.

Ta bin cu idea nobo hasta, cu riba nan mes ta hopi bon, manera atrae stranhero cu negoshi cu nan por dirigi online desde Aruba, principalmente esnan di Merca den e crisis aki, cu en principio por ta na Aruba seis luna pa aña. Nan presencia ta aumenta poder di compra local, por ehemplo. Pero kico bo ta bay ofrece nan, e mesun caminda di cruz na Dimas pa nan regla nan estadia aki? Nos conoce suficiente ‘horror stories’ di conocirnan cu mester regla prolongacion di un simple estadia turistico, te pa bo bay pasa den e mesun problema pasobra bo ta sinta cu bo laptop riba bo camber na un hotel o condominio, o Airbnb, por ultimo. Nos aparato gubernamental, salvo algun excepcion faborable, no ta ‘geared’ pa duna servicio rapido. Ta esey ta e problema cu Hulanda tabata mira, hasta pa nan funcionarionan halto, y e crisis aki a duna nan e oportunidad pa cambia e realidad ey. Pero, nos no ta asina leu ainda. E ministronan por bay gaba cu nan a cambia e reglanan riba papel, pero nada no ta bay cambia den e aparato, a menos cu e cambio ey ta bin di pafor.