E tabata e unico Parlamentario na 2016 cu no a kere den e aventura cu Citgo y un biaha mas Marisol Lopez Tromp, awor como ciudadano observador tin e mesun pregunta y dudanan riba e posibilidad di re-apertura di e refineria na Aruba. “Y no ta ami so. Mester djis lesa e disclaimer di e propio compania den su presentacion bunita. Y mester djis scucha con Prome Minister ta bisa cu e ta ‘cautelosamente optimista.’”

Pa drs. Lopez Tromp, ta indicacionnan hopi cla cu realmente esaki ta otro intento pa lanta speranza den comunidad. Aunke den su concepto, Aruba ta mas sceptico y no ta kere den e storianan aki sin mas.

Pa Marisol Lopez Tromp, e disclaimer di Quanten Aruba LLC ta importante pa lesa y compronde pasobra e ta limita cualkier responsabilidad pa logra habri e refineria. “Mañan nan lo por usa cualkier argumento pa no culpa nan, si e proyecto no logra.”

Dejavu

Bon Dia Aruba a acerca Marisol Lopez Tromp pa su opinion riba e posibilidad cu por bolbe pone refineria di Aruba ‘online,’ e biaha aki cu un compania nobo cu ta bisa di tin e capital y e coneccionnan necesario pa logra esaki.

“Casualidad no ta existi, y net prome cu e entrevista, yudando mi mama pa ruim op, m’a topa cu un Bon Dia di october 2016. Riba e dia cu a anuncia cu Alfonso Boekhoudt a bira Gobernador. Y e corant tabata yen di propaganda y articulonan celebrando apertura di Citgo. E tempo ey mi tabata sa cu e proyecto lo no a bira nada, pero tur hende tabata felicita otro, cu ta bay produci 200 mil bari di petroleo pa dia y cu ta bay crea miles di cupo di trabao. Mescos cu awor. Por djis cambia e fecha pa awe y e storia ta mesun cos.”

Como miembro di fraccion di AVP, Marisol Lopez Tromp a vota contra e acuerdo cu Citgo. El a splica den Parlamento, den un discurso amplio, pakico e no tabatin confianza den e acuerdo cu Citgo.

“Un di nan tabata cu e acuerdo mes di 2000 pagina no a pasa Parlamento drechi, pues no por a mira kico lo a acorda. Pero los di e procedura malo, ami no ta kere den un refineria pa futuro di Aruba. E tempo ey no, y pio awor cu ta mira con refinerianan ta cerando tur caminda. Pakico aki si e lo logra?”

Refineria versus salud di comunidad

Ademas, un di su argumento principal tabata e problema di salud cu un refineria ta trece cune, y awendia ta pio so el a bira. “Ex-minister, dokter di pulmon Alex Schwengle a admiti cu e emisionnan ta dañino pa pulmon.”

Pero hasta prome cu 2016, Marisol Lopez Tromp como Minister di Enseñansa y Infrastructura tabata mira con e refineria tabata impacta salud di muchanan. Scolnan mester a cera nan porta varios biaha y “pa motibo di e refineria, no tabatin posibilidad pa otro desaroyo na San Nicolas. San Nicolas a perde oportunidad, pasobra hopi desaroyador no tabata interesa den e area asina cu tabata mira e refineria. “Mi a cana e proceso. Locual e refineria ta trece ta otro tipo di actividad manera prostitucion y no ta stimula barionan pa desaroya positivamente.”

Sprookjes

Na 2016, Lopez Tromp a considera henter e intercambio cu Nicolas Maduro y mandatarionan y otro politiconan cu a bay Venezuela, como un storia. “Hasta por a tende e sprookjes pa e tubo di gas. Mi no a kere aden y mi a wak e como un promesa prome cu eleccion.”

Riba dje, e apertura di refineria nunca a aparece den e programa di gobernacion di Gabinete Mike Eman II, y “e maneho di Gobierno e tempo ey tabata dirigi riba ‘green.’ Tabatin tur e conferencianan, y direpente a bay pa e refineria. Y e tabata net prome cu eleccion. E tempo ey, CAft tabata riba lomba di Gobierno cu kier a mustra di lo bay haya entrada. A hasta hinca e entradanan den presupuesto cu tabata ficticio, pasobra tabata mustra como sifuera cu miyones lo a drenta caha di Gobierno. Tambe lo a crea hopi cupo di trabao y mescos cu ta e caso awor, a lanta un ‘help desk’ na San Nicolas, bao encargo di ex-minister Paul Croes. Mescos cu awor cu MEP ta priminti awor, miles lo a haya trabao. E tempo ey tambe nan lo a bisa cu lo mitiga e impacto ambiental. Ami no a kere aden, ni pa e parti di salud ni pa economia,” Lopez Tromp a bisa Bon Dia Aruba.

Refineria moderno ta rekeri poco trahador

Despues di a lesa tur e documentonan publica y scucha declaracionnan, e tin mas pregunta cu nunca. “Pa ken ta crea trabao? Ken ta bay traha den refineria? No por pretende cu ta bay crea miles di trabao den refineria, pasobra hasta si logra modernisa esaki, ta trata di procesonan cu ta requeri menos hende. Un refineria moderno no mester hopi hende. Y mas ainda, si mester yega asina leu, mester importa trahadornan cu conocemento con pa lanta e planta back.”

Inversion 3.5 biyon dollar

Segun Marisol Lopez Tromp, ta hopi irealistico pa tende cu un compania cu su mes no tin e experticio den refineria of mundo petrolero por tin e fondonan pa inverti 3.5 biyon den un refineria bieu na Aruba. Si mester compara cu Citgo, por lo menos e ultimo ey tabatin e experticio. Pero awor ta hendenan cu diferente experticio ta bini hunto pa inverti asina hopi placa? Pa mi e no ta mustra serio. Corda cu esaki no ta un proyecto chikito. Kizas ta personanan cu ta fungi como intermediario, pero si mira e desaroyo rond mundo, memey di un pandemia, di con aki na Aruba lo tin perspectiva pa un refineria bieu?”

Falta di ley ta haci Aruba atractivo

E unico atractivo di Aruba ta cu un compania lo por opera na Aruba sin preocupa mucho cu medio ambiente. Pasobra Aruba carece di hopi ley ambiental cu mester proteha comunidad di dañonan grandi. “Esey tabata e caso tambe na 2016. E diferente departamentonan di Gobierno tabata pusha pa e leynan, pero Gobierno mes no tabata interesa pa realmente drecha nos leynan di medio ambiente pa hacie mas dificil pa un compania na Aruba por efectua daño grandi.”

Es mas, tabata Prome Minister Evelyn Wever-Croes cu a duna Marisol Lopez Tromp como Minister di Desaroyo Teritorial, Infrastructura y Medio Ambiente y su departamentonan pa a haci un analisis di tur e posibilidadnan legal pa e diferente tiponan di industria cu kier atrae, incluso cannabis medicinal. E ehercicio a produci un documento cu a ilustra cu e leynan ambiental di Aruba ta sumamente anticua y pa cierto actividad no tabatin e leynan mes pa brinda proteccion na medio ambiente. “Den e sentido ey si, Aruba por ta atractivo pa companianan di afo cu no mester preocupa pa cumpli cu e proteccionnan aki.”

Sinembargo, e solo hecho cu Quanten Aruba LLC ta bisa di lo bay bira un compania di energia renovabel, ta un indicacion cu ta dificil pa kere cu nan lo ta cla pa inverti biyones den un refineria di petroleo, pa despues cambia esaki den uno limpi. “Esey ta mes real cu un sprookje.”

Campaña a cuminsa

Aruba a pasa e stacion di refinacion, den concepto di Marisol Lopez Tromp. Den tur e plannan pa San Nicolas, no tin espacio pa un refineria. Tin un plan pa pariba, cu ta bisa kico por haci na San Nicolas. Por tin desaroyo, pero no pa bolbe den refineria.”

Pa Lopez Tromp, e plannan pa refineria ta e forma tradicional pa hiba campaña na Aruba. MEP a habri su campaña politico y mesora despues a bin e anuncio cu a scoge un candidato pa e refineria, cu mas bien tin un papel di ‘broker,’ y no uno cu experiencia den e sector y cu acceso na mercadonan. “Pa ami, e ta usa e mesun strategia di campaña cu AVP a usa na 2013. Pero hendenan ya no ta bay cay pa esaki,” ta e pensamento di e ex-mandatario.