Un gran mayoria di Parlamentarionan, 17 a aproba e ley di ehecucion pa e como 800 cambio di e Codigo Civil. Cuater Parlamentario, esta Hendrik Tevreden y Darlaine Guedez Erasmus di MEP y Marlon Sneek y Robert Candelaria di AVP a vota contra.

E ley aki a keda wanta desde September 2016, despues cu a pas’e cu un amienda unda a yega na un amienda pa permiti cu parehanan cu no ta casa por registra nan relacion y obtene derechonan. Entre e parehanan aki ta inclui parehanan di mesun sexo.

Y ta e amienda aki a crea hopi controversial, na 2016 unda tabatin protesta di gruponan religioso pa no acepta e amienda. Aunke e no ta un matrimonio, e ta un paso si pa parehanan di mesun sexo por regla nan asuntonan y haya derechonan igual. Di otro banda, e leynan cu a keda aproba na 2016 a encera hopi mas tema, incluso e derecho di nomber, derecho di herencia, derecho di tata y mucho mas.

E cambionan a keda aproba, pero pa un motibo of otro, no a sigui cu e paso di ehecuta esakinan. E asina yama invoeringsverordening cu ta haci cu e cambionan ta bira realmente ley, a keda pega pa cuater aña y mey. Hopi a specula cu motibo di e tardanza ta e amienda pa duna parehanan e derecho pa registra nan relacion.

Y e fin di siman aki, den hopi Iglesia rond di Aruba, di tur denominacion a bolbe pidi pa resa pa Parlamentarionan haci ‘lo corecto.’

Minister di Husticia Andin Bikker a bisa cu tratadonan y Corte Europeo ta dicta cu Aruba mester respeta con personanan ta dicidi pa regla nan union. E ta considera si cu ta pone mucho atencion pa e asina yama ‘geregistreerd partnerschap,’ en bez di e ahustacion di diferente ley den e Codigo Civil. Mas ainda, mester tene cuenta cu un ley no por refleha conviccion personal, sino cu e mester tin su base riba tratadonan, unda ta cumpli cu e derechonan humano.

Hendrik Tevreden

Un di e Parlamentarionan cu semper a vocifera su oposicion contra e amienda di ‘geregistreerd partnerschap’, esta Hendrik Tevreden a bisa cu su speransa tabata cu prome cu laga e leynan drenta den ehecucion, cu por a bin un discusion na nivel mas grandi pa partidonan drenta den combersacion cu otro. E ta haya si cu a pone hopi presion pa e ley aki pasa. E kier consistencia pa otro leynan. “E cambionan den Constitucion, ta integra e normanan cu ta rigi sociedad di un pais.” Den su concepto, Constitucion ta refleha e normanan di un sociedad. Como tal, ora di cambia e Constitucion, ta trece cambio di norma, sin cu a analisa su impacto. Por ehempel e areglo di scoge nomber. “Ami ta premira cu esaki pa muchanan por ta devastador. E ta zona leuk cu por scoge cua fam bo kier. Pero e por ta devastador.” Den su concepto, si den un famia tin diferente fam, e tin un efecto psicologico. Na Aruba ta un custumber cu un tata ta duna su yiu e fam. Awor e ta bira un escogencia. Pero e ora un fam no tin continuacion fiho. E ta reconoce si cu tin hopi tata iresponsabel, y mester bin cu otro forma pa pone nan carga nan responsabilidad. Pa loke ta registracion di pareha, segun Tevreden, esaki ta un custumber cu a bin di Scandinavia, cu por den futuro ta bira un variacion grandi di relacionnan. “Mi ta preocupa pasobra un famia ta base di sociedad, y caba famianan ta debil. Ban scoge pa fortifica famia en bez di debilit’e.” Tevreden ta bisa cu expertonan ta mustra cu matrimonio ta yuda personanan den e proceso di enbehecimento. Tur ta condicionnan den matrimonio sano. Y su argumento ta cu matrimonio entre homber y muhe na un nivel halto, pasobra e ta yuda comunidad. “Intencion no ta pa drenta un debate contra otro, pasobra e topico ta mucho mas serio cu e gana di reacciona contra otro.” Tevreden a bisa di a scoge pa prudencia y pa mustra madurez pa no scoge pa reacciona, pasobra no mester bin un hiba trece riba topiconan importante pa comunidad. En todo caso, e Parlamentario kier pa den comunidad, por sigui cu dialogo pa informa tur grupo riba e leynan, pa haya sa e detayenan di cambionan di ley.

Robert Candelaria

Robert Candelaria a bisa cu e ley a crea hopi controversia ora cu a bin cune na 2016. Den su concepto, diferente buki por a pasa como ‘hamerstuk.’ Pasobra tin hopi ley positivo cu ta beneficia hopi den comunidad, particularmente e mucha. Pero famia ta base pa stabilidad y desaroyo di sociedad, cu tin algun mil aña su refleho den matrimonionan. Segun tempo a pasa a traha ley pa proteha e santidad di matrimonio, entre homber y muhe. Berdad e cambio di leynan cu ta den e Codigo Civil tin e mesun meta. Obhecion di Robert Candelaria ta cu ta cambia constelacion familiar tradicional. Candelaria a bisa cu Hulanda a cuminza relacion di pareha registra pa despues pasa pa matrimonio entre personanan di mesun sexo. E mes ta kere den derecho pa cualkier hende haci su escogencia, pero no cu mester cambia e constelacion di matrimonio cu ta base di e sociedad di Aruba, como tal e no por a sostene e ley di ehecucion pa permiti e amienda di registro di parehanan haya su base legal.

Ricardo Croes di RED a aplaudi cu personanan di e mesun sexo por registra nan union, pero ainda ta keda falta e derechonan complementario (derecho pa adopta por ehempel), pero aki Minister di Husticia Andin Bikker a bisa cu locual a cumpli cune ta e derechonan basico manera tratado y Corte Europeo ta exigi di Aruba. Si den futuro kier duna mas derecho ta keda na siguiente Gobierno y Parlamento pa dicidi riba esaki.

Di su banda Richard Arends di AVP a bisa cu awor a reestablece e trias politica unda Hueznan ya no mester sinta den stoel di legislado, pa motibo cu a keda atras cu e leynan nobo den Codigo Civil. “Matrimonio ta keda exclusivo pa hende y hende homber, pero awor a dal un paso mas cerca di igualdad. Y unionnan religioso no ta forma parti di e discusion. A hiba e debatenan fundamental na 2016 y no mester drenta den hustificacion,” e Parlamentario a comenta.

Parlamentario Independiente Daphne Lejuez no a hiba discurso, pero na final ora di votacion a bisa cu en realidad “no mester hiba discusion riba derecho fundamental di hende.” El a bisa pabien na comunidad, pasobra e tabata obvio cu e ley di ehecucion tabata conta cu sosten di un gran mayoria.

Comments are closed.