Nos a dedica e siman aki atencion na e desaroyo den nos sector di cuido medico, tanto avance como desafio nos dilanti. Den esey tin tendencia negativo cu ainda no ta haya atencion y nos ta amplia riba esey aki. Banda di e desafionan ta importante enfatiza e parti bon di nos cuido medico. Nos ta parti di un grupo selecto di pais cu ta goza di un sistema general di seguro medico, cu ta cubri tur ciudadano. Si nos mira e problemanan cu tin na Merca, nos mester ta feliz cu en todo caso nos no tin e problemanan ey. Como unico pais prospero nan no tin un sistema di ‘universal healthcare’, cu miyones di hende sin cobertura medico, loke ademas lo aumenta pa via di e ultimo plannan pa reduci gasto di seguro social en general. Nos por mira desde institucion di AZV e avance cu tabatin den cuido di salud den ultimo 25 aña. Esey no a bay sin obstaculo, cu parcialmente ta presente ainda. Na aña 2000, den preparacion di e introduccion di e ley corespondiente, tabata bon cla cu embehecimento di poblacion lo a cuminza causa aumento di gasto sustancial. Nos ta den e proceso ey ainda y e parti mas pisa di e proceso ey ta na caminda. Segun e relato anual 2024 di AZV tabatin na fin di aña 20.689 persona registra di 65 o mas aña di edad (19,1% di total). Den e proximo decada esey lo crece considerablemente, te mas di 30.000, pasobra e dos categorianan mas grandi di e poblacion actual, di 55-59 aña y 60-64 aña, lo drenta gradualmente den e grupo di 65+ aña. Na e momento aki nos no tin cifra di comparacion di gasto medico promedio pa e grupo 65+ cu e mayoria mas hoben, pero por comprende cu e grupo 65+ tin relativamente hopi mas gasto medico cu e grupo mas hoben; un realidad di bida.
Awor e aspecto di e situacion financiero di nos seguro medico general. Esey nunca a mustra asina bon manera awor, segun e cifranan di 2024. AZV a recauda na 2024 un total di Afl. 607,8 miyon, casi equitativamente dividi entre prima y BAZV. Kitando gasto total a keda un beneficio di Afl. 101,7 miyon (16,7% di entrada total). Un situacion bastante diferente compara cu e añanan inicial, unda gobierno segun ley tabata compensa e deficit continuo den administracion di AZV. Momento pa hubilo? No, pasobra prepara pa loke ta bin ta keda importante.
Inmigracion ta costoso?
Banda di e desafio di e poblacion di mas edad nos tin tambe e proximo entrada di posiblemente miles di asegurado, cu den gran mayoria lo aporta hopi menos compara cu e gasto averahe pa persona. Nan ta e personanan cu ta bira residente legal, sea nan ta na e isla pa basta tempo caba como persona indocumenta, o ta drenta awor cu permiso di estadia. Mayoria di nan lo haya e salarionan mas humilde cu tin y di esey AZVta ricibi un aporte minimo. E gasto promedio pa persona di AZV, segun relato anual 2024 di e organo, ta na algo mas di Afl.4.500. Es decir, pa gran mayoria di asegurado nobo nan contribucion na prima ta keda leu bao di e promedio di gasto, y ken ta pone e diferencia anto? Si nos tuma un ehemplo di5.000 residente nobo, cu un promedio di prima aporta di Afl.1000 pa aña,nos tin 3.500 florin pa persona pa e totalidad cubri; un desbentaha di Afl. 17,5 miyon pa aña. Pregunta: AZV tin e fondonan pa cubri e tipo di desafio aki? Por lo pronto si; mirando un saldo positivo na 2024 menciona anteriormente. Nos no ta bisa cu e ta un problema cu no tin solucion; e problema actual ta cu no ta mira un discusion abierto riba e tema aki, contrario na esun di e poblacion embeheciendo cu si tin su lugar prominente den relato anual di AZV. Nos tin comprension pa e hecho cu AZV no ta trata e tema, pasobra nos ta papiando aki di un asunto cu ta primeramente di maneho general di desaroyo socio-economico, cu ta responsabiliad di gobierno. Y manera semper, ey ta reina silencio… Y pakico silencio pa algo cu nos ta mira ta bin pa nos y na bon velocidad? Pasobra aki nos ta topa cu un di e ‘desafionan’ mas grandi pa politico, cu ta otro cu desafio di e ciudadano: con pa camufla e berdad pa e no bira un ‘issue’ cu ta duna adversario politico algo pa ataca cune? Nos por anticipa anto cu ta toca e tema dia cu ripara cu e organo ehecutivo ta gastando grandemente na cubri e necesidadnan medico di un poblacion cu a aumenta di e 108.000 actual te na 120.000 y hasta mas den un periodo relativamente cortico. E ora lo core busca solucion inmediato, segun e modelo cu nos pais ta practica pa hopi aña caba, cu humoristicamente nos por yama ‘masters of crisis management, but sucking at planning’.
Pa termina cu un nota positivo, ta bon pa mustra riba e hecho cu e organo ehecutivo pa hopi aña caba ta haci un bon trabao di publica con nan operacion ta avanzando, incluyendo cifra financiero. Esey lo ta nan propio merito, pasobra salvo algun otro excepcion faborable nos no ta mira ningun presion ni apuro di banda politico pa obliga tur entidad estatal y semi-estatal contribui na e famoso ‘transparencia’ cu nan supuestamente ta practica, manteniendo e secretismo financiero di custumber. Esey por lo pronto lo keda nos realidad tambe…