For di parlamento Hulandes ta sali señal fuerte di preocupacion pa enseñanza na e islanan den Caribe, incluyendo Aruba. Diferente aspecto, entre otro falta di claridad tocante idioma di instruccion, pero tambe contenido y estado fisico di e scolnan ta causa di e preocupacion aki. Aunke enseñanza en principio ta un asunto di gobierno local, ta dificil pa bisa cu mihor nan atende nan propio asuntonan y laga esaki pa nos. Pakico? Pasobra e mehoracion di enseñanza ta parti di e esfuerzo conhunto, expresa den e Landspakket, cu di ambos banda ta mira como esencial pa un desaroyo socio-economico sostenible. Y relato di e avancenan di e intentonanm di mehoracion ta asunto legitimo di parlamento Hulandes y ta di supone cu aki na Aruba parlamento ta haci mescos, y hasta mas pasobra ta trata di nos asunto. Pero, nos no ta bay preocupa nos mes cu cuanto atencion nos parlamento ta dedica na e tema, di tur manera ta importante vocifera loke nos mes ta pensa di e asunto.

Nos ta consciente di e hecho cu basta trabao conhunto a tuma lugar caba den ultimo añanan desde cu e acuerdo ta existi, a raiz di e crisis di Covid-19. Un di e resultadonan cu a mira ta e decision pa inicia enseñanza basico cu Papiamento como idioma di instruccion. Esey ta den ehecucion awor pero ta demasiado tempran pa evalua e proceso ey, pero tin hopi mas pa haci riba e tereno specifico aki. Por ehemplo, con e resto di e trayecto lo ta? Por bisa cu tin un consenso cu, banda di estimulo y desaroyo di Papiamento, e meta ta keda pa nos hubentud ta bon prepara pa sigui nan caminda den enseñanza, sea local o den exterior, cu bon conocimento di e idiomanan clave pa esey. Pero e consenso ey no ta bisa ta con nos ta yega eynan…

Mientras nos por tuma nota di preocupacion den parlamento Hulandes, nos ta mira por lo menos mesun preocupacion, o hasta mas, cerca nos parlamentarionan? Salvo algun excepcion, nos no a ripara…

Tin hopi aspecto riba cual nos gobernante y parlamentarionan por ta mas diligente. Ban cuminza cu recurso financiero pa un enseñanza ‘sostenible’, manera e palabra di moda ta. Segun un norma internacional estableci decadas atras, un pais como minimo mester trata di dedica por lo menos 6% di su Producto Interno Bruto (PIB; GDP) na enseñanza. Nos ta haci esey? No, nos nunca a haci esey y awor cu nos GDP ta parce algo di maraviya, tampoco. Algun cifra pa ilustra esaki: nos GDP pa 2025 segun gobierno lo ta alrededor di Afl. 7.300 miyon. E norma pa enseñanza, por lo pronto uno meramente teorico, lo ta anto Afl. 438 miyon. Pa por compara: nos ta gastando mas na interes riba debe, cu ta net bao di Afl. 300 miyon, cu na enseñanza cu ta alrededor di Afl. 250 miyon. Claro cu por scucha como contra-argumento cu no tin espacio den presupuesto pa dedica mas na enseñanza, anto lo mester corta otro caminda pa traha lugar. Esey lo confirma inmediatamente nos punto di vista cu en berdad mester reduci otro gasto pa por dedica mas na enseñanza. Di unda e mester bin? Di e otro categorianan grandi. Por ehemplo: gasto di interes. Ta pesey hopi a lucha contra e insensatez di e gobierno anterior di keda resisti contra e ley di Reino di supervision, cu preferencia pa gasta decenas di miyones mas na interes y no na enseñanza, aparte di otro asunto util cu tambe por a probecha di mas recurso disponible.

Ta casi ironico cu awor nos ta mira critica di parlamentario di e mesun partido aki cu tabata den gabinete anterior, cu gobierno actual ta tardando cu reforma di e sistema di salario pa enseñanza, cu sin duda algun lo bay costa mas. E promer pregunta ta pakico nan mes no a hacie, y di dos ta: pakico ta enfoca solamente riba salario y no riba otro asunto cu ta mes importante pa enseñanza, cu bien por a haya un impulso cu mas inversion gubernamental. Pakico aparentemente norma di IMF ta importante ora ta trata 10% di GDP pa gasto di salario, pero e 6% di Nacionnan Uni di e mesun GDP no ta di ningun importancia; nos tin añanan sin tende un politico menciona esaki siquiera. Contal cu en general nos no ta mira un avance den un acercamento mas integral di e problemanan di enseñanza y asina semper ta keda atende e tema parcialmente y ta laga un critica mas general bin di parlamento Hulandes, pa despues por rechaza esey den e sentido di “no mete den nos asuntonan”? Lo ta prudente pa no pensa asina, pasobra bienestar di nos hobennan ta nan interes tambe. Nan ta ciudadano Hulandes cu ta bay biba y studia den e otro teritorio y pa un proporcion demasiado grandi ta yega mal prepara pa continua un estudio, cu ta crucial pa nan carera y bienestar personal durante nan bida. Te awor no a falta de vez en cuando un discusion o preocupacion tocante e nivel abao di dominio di idioma, principalmente Hulandes, cerca nos graduadonan di enseñanza secundario. Te awe nos no ta mira mas cu repiticion di e preocupacion menciona, pero nada di medida strcutural, cu pa un parti ta depende di e metodo aplica den enseñanza basico. Nos no ta papia aki di e idioma di instruccion, sino di e calidad di contenido y por lo tanto calidad di recurso humano den e sector. Ki dia ta cuminza atende e asuntonan aki, sin advertencia previo Hulandes?