Er moet worden vastgesteld welke kosten consumenten maken wanneer zij met een debet- of creditcard betalen, maar ook of er eerlijke concurrentie is op de voedselmarkt in Aruba.
De Aruba Fair Trade Authority (AFTA), die belast is met het toezicht op de naleving van de mededingingswet, voert verschillende onderzoeken uit in het belang van de Arubaanse consument.
Een van de onderzoeken richt zich op de kosten voor het gebruik van betaalkaarten. De reden is dat de autoriteit, bekend als AFTA, in 2024 verschillende signalen ontving over de dienstverlening van de banken. Uit verschillende markten kwamen meldingen over stijgende tarieven voor betalingstransacties bij gebruik van debet- of creditcards. De autoriteit benaderde daarom de commerciële banken van Aruba met het verzoek mee te werken aan een onderzoek naar de tarieven voor banktransacties.
Het doel van het onderzoek was om de werkelijke kosten vast te stellen die klanten betalen wanneer zij met hun kaart betalen. Ook wil men achterhalen welke kostenwijzigingen er voor handelaren zijn en welke argumenten daarvoor worden aangevoerd. De taak van de autoriteit die verantwoordelijk is voor eerlijke concurrentie is bovendien om te onderzoeken hoe de wet hier spreekt over de macht van alle betrokkenen en hoe die macht wordt gebruikt, en om een beter beeld te krijgen van hoe de markt en het concurrentieniveau functioneren. Uiteindelijk wil AFTA weten of de mededingingswet is overtreden of niet.
Het onderzoeksproces begon in januari en de lokale banken zijn opnieuw benaderd om ontbrekende informatie of aanvullend materiaal te verstrekken. Gedurende de maanden maart tot en met mei werd aan de gegevens gewerkt, het proces geanalyseerd en aanvullend onderzoek verricht. In juni werd de nadruk gelegd op de internationale netwerken voor kaartbetalingen en hun effect op de lokale banken. Eind juli wachtte AFTA nog steeds op extra gegevens van enkele banken. Het is de bedoeling dat AFTA het eindrapport met de resultaten van het onderzoek en aanbevelingen uitbrengt.
Advies over ontwerpwet voor aanbieders van betaaldiensten en betaalsystemen
De minister van Economische Zaken benaderde AFTA in november 2024 voor advies over twee ontwerpwetten voor de regulering van het betalingsverkeer in Aruba. AFTA diende een schriftelijk verzoek in om de ontwerpen te ontvangen, met name in verband met het onderzoek naar banktransactietarieven. De autoriteit ontving kopieën van de ontwerpwetten van de Centrale Bank van Aruba, evenals de toelichtingen (Memorie van Toelichting). Nadat de minister had bevestigd dat hij de ontwerpwetten had ontvangen, volgden besprekingen met de CBA over de relevante artikelen. Ondertussen ontving de minister het advies van AFTA over de twee ontwerpwetten.
Een ander onderzoek richt zich op de concurrentieregels tussen bedrijven die onroerend goed verkopen, zoals terreinen, gebouwen en huizen. AFTA greep in 2024 in bij de Aruba Association of Realtors (AAR) vanwege het belang om te evalueren wat het effect van die interventie is. De autoriteit ontving in 2024 meldingen over richtlijnen en praktijken voor de verdeling van commissies, evenals standaarden voor de toelating van makelaars en referentieprijzen (courtage en referral fees). Na een gesprek met AAR trok de vereniging haar richtlijnen en regels in en communiceerde dit aan haar leden.
Het doel van het onderzoek was om te kijken in hoeverre de wet een informele en concrete voortzetting kent van afspraken die volgens de vereniging niet langer gelden; vast te stellen of er voldoende ruimte is voor onderhandelingen over de percentages die de verkoper rekent en de verdeling van de commissies. AFTA wilde ook een beter beeld krijgen van hoe de marktomstandigheden voor leden en niet-leden gelijk waren. Daarnaast wil men bepalen of er reden is voor interventie en of wordt voldaan aan de mededingingswet.
De maanden mei en juni waren gewijd aan het eerste onderzoek, en de resultaten werden in juli en augustus geanalyseerd. Deze maand biedt de betrokken partijen de gelegenheid hun standpunten naar voren te brengen. De conclusies zullen in oktober worden gepresenteerd.
Onderzoek naar containertransport
AFTA startte ook een onderzoek naar containertransport als onderdeel van het ‘Onderzoek naar prijs en marktstructuur in de voedselsector in Aruba.’ Daaruit blijkt dat een groot deel van het voedsel dat uit de Verenigde Staten wordt geïmporteerd hier aankomt via slechts één maritiem transportbedrijf, namelijk King Ocean, dat als enige deze route vaart. Alle partijen in Aruba gaven aan dat de transportkosten hoog en volatiel zijn, onder meer omdat er geen concurrentie is en omdat containers vaak leeg terugkeren. Dit heeft directe gevolgen voor de voedselprijzen in Aruba.
Het doel van het onderzoek is inzicht te krijgen in de beschikbaarheid en concurrentiekracht voor mogelijke alternatieven voor transport op de route VS–Aruba. Ook wil men een beeld krijgen van de economische impact van de afhankelijkheid van King Ocean op importeurs en consumenten. AFTA wil informatie verkrijgen over de invloed van de marktmacht van King Ocean op prijzen; de beschikbaarheid van andere bedrijven die mogelijk geïnteresseerd zijn in de route; en begrijpen in welke mate wereldwijde ontwikkelingen, zoals geopolitieke spanningen, klimaatverandering en andere factoren, de tarieven beïnvloeden. Ten slotte wil men nagaan of de wet aanwijzingen geeft voor optreden tegen concurrentieverstoringen, zoals misbruik van machtspositie en kartelvorming. De conclusies van het onderzoek zullen in november worden gerapporteerd.
Een ander onderzoek in de voedselsector betreft exclusieve overeenkomsten. AFTA heeft aanwijzingen dat sommige importeurs en distributeurs marktmacht hebben en optreden tegen parallelle import, hoewel dit legaal is. Dit heeft ertoe geleid dat de autoriteit een intensiever onderzoek is gestart naar het type en de effecten van exclusieve distributieovereenkomsten op de Arubaanse markt. AFTA wil meer informatie verkrijgen over de positieve of negatieve impact van deze overeenkomsten en wat de mogelijke negatieve effecten zijn, zoals prijsstijgingen, en in hoeverre de wet wordt overtreden. Het rapport moet deze maand worden afgerond.
