Den nos edicion di awe atencion pa e preocupacion di mayornan di Colegio Arubano cu di awor en adelante alumnonan no ta keda sinta mas, pero dado caso no por sigui pa e siguiente aña di e mesun enseñanza cu nan ta siguiendo, y ta haya nan mes confronta cu e decision di e scol cu nan mester baha na un nivel menos di scol, por ehemplo di VWO pa HAVO. Esaki ta causa bastante inquietud cerca cierto mayor y alumnonan, sigur den e tempo di coronavirus y coronacrisis aki, unda tanto cos a bay fuera di lo normal caba. Kico ta sucediendo?

Manera anuncia algun tempo pasa caba, nos actual ministro encarga cu enseñanza ta propaga un maneho unda ‘keda sinta’ lo pertenece na pasado. Siguiendo aparentemente e maneho cu a cria raiz caba na Hulanda, na Aruba esey tambe ta birando realidad. Manera semper, ora nos ta adopta asunto di otro pais, ta importante considera e condicionnan bao di cual a yega na tal maneho den e pais cu ta sirbi di ehemplo. Y banda di esey, naturalmente e motibonan cu a conduci na tal decision aki mes. Pa cuminza cu e ultimo aki, mester bisa cu e preocupacion pa e resultadonan malo den nos enseñanza, unda un porcentahe considerable di alumno, tanto den enseñanza basico como avanza, ta haci un aña dos biaha, y hasta ta ripiti esaki mas biaha, ta causando un peso grandi adicional riba e recursonan disponible, cu di e manera aki no ta ser usa eficazmente. Considera elimina e fenomeno di ‘keda sinta’ por ta un opcion, pero no por ta un opcion riba su mes, e mester ta un medida orienta riba mehoracion di e enseñanza ofreci.

Si por ehemplo bo elimina keda sinta den enseñanza basico, loke ta pasa ta cu e peso riba tanto maestro como alumno pa opera exitosamente den e siguiente aña ta bira mas un problema cu e tabata caba. Esey a menos cu pone e recursonan disponible pa atende e problema cu realmente no a haci nada mas cu move pa e siguiente aña, unda e maestro di e aña ey ta haya un peso mas grandi pa carga. Unico manera cu por atende esaki corectamente, ta e disponibilidad di extra docente, den forma di ‘remedial teaching’ cu ta bay traha cu e alumnonan aki cu tin problema di atraso den nan proceso educativo, cu dificilmente por haya solucion den un klas di entre 25 pa 30 mucha.

Pregunta logico lo ta e ora: nos ta prepara pa esaki? Ademas di e pregunta mas fundamental ainda, pakico nos tin un grupo considerable di alumno cu na fin di aña no ta cla pa bay e siguiente aña? Aki tin varios factor cu ta hunga un papel, cu lo hiba nos demasiado leu pa bay trata nan tur aki. Contal cu un grupo considerable di mucha cu no ta cla pa sigui ta un problema grandi, y si bo automaticamente hiba nan pa e siguiente aña, ta mas cu logico cu bo ta bin topa cu e problema despues. Mehoracion di e sistema, cu mas alumno exitoso, ta keda leu for di nos horizonte. Pa e problema ey nos mandatario encarga cu enseñanza a haya un tremendo ‘solucion’ y esey ta cu e alumno cu ta keda sinta a lo mejor no ta apto pa e tipo di scol ey, y lo mester bay un scol di menor nivel, unda e lo ta mas feliz y por busca su caminda den bida mihor. Nos mester bisa cu e tesis aki di e mandatario no ta satisface nos, y nos ta kere cu ta importante pa tira un bon vista riba e motibonan individual pakico un cierto mucha no ta avanza satisfactoriamente na e scol unda e ta actualmente. Y den e crisis di Covid-19 sigur ta na su lugar pa tene debido cuenta cu e efecto cu e lockdown tabatin riba tur scol y mayoria di alumno, pasobra si nos ta honesto cu otro, ta hopi cos a bay robez den e enseñanza ‘online’ cu e ministro ‘per decreet’ kier a introduci pa tur tipo di enseñanza, te ora realidad di bida y di finanzas a para e locura ey.

Pa bolbe na e motibonan cu na Hulanda a introduci e fenomeno di elimina ‘zittenblijven’ no tabata algo defini pa Covid-19 sino grandemente pa e problema di escasez di personal docente. Y den e crisis actual e situacion di e proceso di educacion a bay asina deficiente, esey e scolnan mes ta reconoce, cu ta haci dificil pa mantene e criterionan normal pa evalua alumno. Hopi scol secundario ta laga e decision na e mayornan mes, aunke tin scol cu ta mantene nan ‘bindend advies’ pa continuacion di scol. En todo caso, no tin un situacion uniforme na Hulanda unda e scolnan sin mas ta dicidi cu un alumno mester bay di VWO pa HAVO, djis pasobra e scol ta bisa asina, loke ta parce e peligro grandi aki, aunke na Colegio Arubano por haci peticion pa dicidi otro. Pregunta importante: pakico stroba un alumno di VWO por ehemplo, pa sigui su rumbo, djis pasobra den crisis di Covid-19 cos no a bay bon? Ta asina nos kier yega na mehora enseñanza?