‘Never a dull day na Aruba’, nos por bisa, sigur riba tereno hudicial. Y ta trata aki di casonan grandi y importante cu nos a mira bira obheto di investigacion di husticia. Casi na e mes momento cu nos a haya e veredicto final di Corte di Casacion (Hoge Raad) na Hulanda den e caso conoci como ‘Ibis’, contra un ex-ministro, nos por tuma nota di entrada hudicial na cuatro adres relaciona cu un investigacion cu ta encera dos ex-ministro di e partido grandi actualmente den gobierno, segun indica den asunto di iregularidad cu contrato gubernamental.

Den e dianan aki ta spera sentencia tambe di huez di Promer Instancia den e caso Avestruz, tambe contra un ex-ministro como sospechoso principal, mientras ainda ta den preparacion e caso Flamingo, unda tambe tin un ex-ministro involucra, y tin pendiente otro caso den asunto di corupcion di tereno, bao di e nomber ‘Cucuisa’. Den e ultimo caso aki nos no ta na altura ken exactamente ta bao investigacion. Ademas ta den tramite e caso contra un ex-parlamentario pa mal uso di fondo cu su partido a ricibi pa paga gasto di fraccion. Y, promer nos lubida, den e dianan aki tin e caso di e certificadonan di vacuna di Covid falsifica, cu por cierto no tin mandatario involucra.

Tambe nos sa cu recientemente nos Promer Ministro a declara den un rueda di prensa cu otro ex-ministro anteriormente encarga cu Infrastructura, esun cu a haya su retiro for di e gabinete anterior di mesun actual signatura, tambe lo ta bao investigacion hudicial. Averiguacion cerca Ministerio Publico di e medio aki a duna como resultado cu esey no ta berdad. Nos ta menciona esaki pasobra no ta pas pa un promer mandatario di un pais y gobierno, cu ta tuma nan mes na serio, ta comenta di e manera aki riba un supuesto caso bao investigacion. E punto aki ta malo, mira di tur banda: uno, pasobra no tin un caso di investigacion, pues e mandatario ta divulga informacion incorecto; dos, si tabatin un caso, no ta na e promer mandatario, ni sikiera na e ministro encarga cu husticia, pa comenta riba un caso hudicial andando.

Nos mester conclui di esaki cu ta na tur nivel tin perdida di nocion di loke mester ta normal den tratamento di asunto den gobernacion? Nos ta spera cu no, y cu nos por considera loke nos a constata aki como un ‘imprudencia momentaneo’ di nos promer mandatario. En todo caso, por bisa cu e actividad di autoridadnan hudicial ta un señal cu nan no ta sinta cu braza cruza. Di otro banda, ta preocupante cu e casonan ‘high profile’ aki ta menaza di pasa den henter nos flora y fauna, obligando Ministerio Publico pa bira mas creativo ainda cu nomber pa nan casonan. Pero, e parti mas interesante no ta si e autoridadnan hudicial ta haci nan trabao. E interogante grandi, y nos a yega di trece esaki dilanti caba na otro oportunidad, ta kico e ‘follow up’ ta den coreccion y reforma di e procesonan administrativo den gobernacion? Ta aki mester traha pa haci e probabilidad di repiticion mas chikito posible. Si no, husticia ta keda cu e tarea di investiga y procesa mes hopi caso, sin cu ta mira mehoracion. Y nos por mira e consecuencianan caba di un maneho ‘laissez-faire’ den ultimo añanan. A critica e gobierno anterior di 2009 – 2017 pa e hecho cu a resulta tanto ministro bao investigacion, dunando muestra di un situacion inaceptable dentro di e organizacion politico ey, un critica anto completamente corecto, pero nos no ta mira mehoracion den e procesonan menciona, mientras cu ya caba tin varios caso di delito cometi na nivel halto den e gobierno desde 2017 pa awe… Kico esaki ta indica? Cu ta critica – otronan – pero no ta drecha nada, al menos, no publicamente. Y ta sinta warda anto te ora nan propio hendenan cuminza haci uso di e oportunidadnan cu keto bay ta expresamente presente?

 

Naturalmente lo bisa – como defensa – cu tin varios proyecto pa mehoracion di e comunicacion cu publico, den forma di mihor comunicacion digital. Esey sigur ta di aplaudi y ta sin mas algo hopi necesario. Pero esey no ta e problema cu nos ta trece dilanti aki.

E problema discuti aki ta e problema cronico di falta di control interno bon institui y manteni, cu ta vigila trabao y proceso di decision di abao te na e nivel mas halto. Esaki ta solamente posible si na e nivel mas halto tin un consenso con mester organiza e control interno ey, y ta percura tambe pa e ta funciona. Nos no mester topa cu un mandatario ainda cu ta tribi papia di esaki… Y esey no ta algo straño pa nos, pasobra organiza anti-corupcion ta bay linea recta contra e cancer di patronahe politico y di gobernacion na antoho di esun cu tin e suerte di haya e timon ministerial den nan man. Reglanan estricto di bon administracion publico no ta cuadra cu un tradicion unda cada ministro ta opera nan ministerio segun nan ta haya ta bon, rondona nan mes cu famia y amigo, y percura pa e ciudadano ta haya un cantidad di informacion tocante kico gobierno ta bay haci, sin duna detaye y lagando espacio amplio pa speculacion, pa despues rabia cu hende ta specula… Pero, si nos mester keda contento cu autoridad hudicial ta sigui procesa politico delincuente, y nada mas, tambe ta bon…