E debate tocante e hotel proyecta na Isla di Oro no ta caba, y pa bon motibo. Ta trata aki di un caso ehemplar, unda tur aspecto di maneho y proteccion di recurso natural ta bin dilanti. No ta cuestion di bisa: Ay, laga e hendenan ey haci loke nan kier; tur e añanan cu a pasa niun hende por a mira, ni tabata preocupa pa loke nan tabata haci o laga di haci eynan. Ta berdad cu normalmente no hopi di nos hendenan lo yega asina leu di mira e pida Aruba aki. Ta facil pa haci henter e asunto aparenta como un pida Aruba lubida, cu cual nos no tabata di haci nada anyway, anto pakico tanto discusion. Y sigur si awor cu a haya un persona, o personanan cu si kier haci algo cu ne, y por duna trabao na nos hendenan, pakico no?

Y despues, como remate, ta bin e argumento cu ‘e ta un proyecto upscale’…E ta bay bira un area cu hopi inversion, un hotel di categoria, cu tin su balor pa nos economia. E ta zona a primera vista como un bon argumento, pero realmente e no ta. Y pakico no? Pa cuminsa ora mester evalua e riesgonan ambiental, y di esey nos ta papiando, ta importante pa gobierno por tuma un decision a base di informacion obhetivo. Esey ta significa cu no por acepta nunca estudio y analisis traha riba orden di e desaroyado di e proyecto, cu credibilidad pasobra e ta ‘upscale’? Den e mundo di consultancy placa ta papia y semper ta traha segun e deseo di esun cu ta paga e rapport. Masha poco biaha sa mira lo contrario. Esey ta implica cu pa cuminsa semper gobierno mester scoge un consultor, y laga e desaroyado paga esey.

Despues e pregunta kico esnan cu ta evalua, mester contempla. Den midi efecto riba medio ambiente ta of no ta ’upscale’ no ta yuda. Importante defini kico ta loke ta bay midi, a base di e plan di construccion. Den e caso concreto aki, no ta trata solamente di con e zona forestal lo keda afecta of no, pero mester considera principalmente e zona di construccion mes. Ta facil pa bisa cu e cambernan ta bin riba palo, y cu e efecto di construccion riba e suelo bao awa no ta grandi. Pero, mester supone cu e huespednan, mescos otro humano, ta haci mas cu sinta mira solo baha den lama… Cada camber mester tin sistema di awa limpi, y awa sushi cu ta bay… unda? Pa 60 camber riba awa ta basta cobamento mester tuma luga, ademas di e pregunta ta con ta deshaci di desperdicio despues. Hopi biaha, ora ta trata di construccion riba tera firme, nos no ta ni puntra nos mes ta con esey ta bay, pero den e caso aki, tur cobamento entre e isla y tera firme ta implica destruccion di e suelo original. E preguntanan aki ta contempla den loke a raporta te awor? Nos no sa, pasobra pa e ciudadano simpel nada no a cambia y e palabra transparencia ta te ainda, wel…, un palabra.

Otro aspecto ta cu supuestamente nos ta papia aki di hende presenta como masha responsabel, cu ta care pa medio ambiente, cu hasta ta bay mehora e habitat pa e mangelnan… Pero, no ta e mesun hendenan asina responsabel aki tabata di haci e proyecto tres biaha mas grandi, y no ta e mesun ministro cu ta gaba e proyecto actualmente, mester a para nan den nan entusiasmo empresarial, sino lo nan a traha algo totalmente for di sla, cu lo no a tene cuenta cu niun medio ambiente? Pues, e pregunta na e ministro y parlamentarionan cu ta pushando e proyecto aki: nos ta papiando di empresario responsabel of no? Of ta bin despues un clausula den e contract cu ta haci posibel pa expande te na triple di loke ta papia awor? Pasobra, e triki ta, cu unabes e area no ta area proteha pa ley mas, ken ta duna nos e garantia cu nan ta bay haci toch loke nan tabatin pensa di haci na prome luga, y cu apoyo di e mesun mandatarionan aki, supuestamente responsabel pa maneho drechi di e luga aki?

Por ultimo, algo tocante e palabra magico di ‘nos ta haciendo algo pa pariba di brug’. E palabra ey so caba… No ta trata di haci algo pa pariba di brug, pero ta bay pa drecha loke no ta bon, esey ta e prome tarea di un gobierno. Isla di oro no ta prioridad pa desaroyo comercial/industrial; e prioridad ta drecha e ciudad pariba aya cu ta na werki pa mas di trinta aña caba, y keto bay mester constata cu atrobe nos lo tin un gobierno cu no ta bay pone prioridad na trece e luga aki na nivel. Y nos tin un prioridad mas. Nos no mester laga e discusion aki, pa necesario cu e ta, tapa nos wowo pa e otro mal maneho ambiental cu ta tumando luga tur caminda riba nos isla. Di Parkietenbos te Sero Cristal, di Drumidera te Tamarijn, di area di refineria te… Protesta selectivo lo no hiba nos unda nos mester yega.