Nos a yega atrobe na e tempo di aña di tuma despedida.Esey pa esnan di nos cu tin yiu cu den e temponan aki ta laga e hogar unda nan a lanta pa cuminza otro bida. Un bida cu su parti tristo, falta di famia y amigonan di semper, pero tambe un bida cu ta brinda otro horizonte y desafio: siña conoce otro pais y otro cultura, studia y amplia bo conocimento, prepara pa un bida profesional cu ohala ta trece loke bo ta spera.

Naturalmente nos ta desea pa nan tur tin exito y logra loke nan tabatin como meta. Sin embargo, mester bisa cu e estadisticanan ta conta otro storia. Hopi di esnan cu bay no ta caba nan estudio, varios tampoco despues cu nan a cambia pa otro estudio pasobra nan promer escogencia no tabata un exito. Di esnan cu no a logra, un parti ta bolbe Aruba pa purba traha un carera sin diploma; tin ta logra, otronan no. Di e studiante cu ta logra gradua, tambe un parti ta bolbe Aruba; parti di nan inmediatamente, otronan ta purba traha y haya mas experiencia na e pais unda nan ta promer cu eventualmente nan bolbe. Naturalmente esey ta mas facil na Hulanda cu otro pais manera Merca, pa motibo di e ciudadania cu bo tin caba den e promer caso y den e otro no.

Contal cu si nos mira atras contemplando un cierto periodo largo, nos por constata cu e sistema di prestamo pa estudio no ta rindi tanto, comparando e capital cu ta hinca aden y loke ta finalmente e resultado: un porcentahe menor ta caba nan estudio y un porcentahe mas chikito ainda ta bolbe pa traha na e pais aki. Esaki tin varios motibo. Por ehemplo, e mercado pa hende cu un estudio superior ta masha chikito y pa tur esnan cu no ta fit den e poco demanda cu tin, simplemente no tin perspectiva ora nan bolbe. Nos conoce varios caso di hende cu a bolbe, pero despues di tempo ta sali di Aruba atrobe pasobra nan no ta mira un futuro aki. E otro banda di e medaya ta naturalment cu tin un grupo cu ta bolbe y ta logra di establece un bida profesional y familiar exitoso aki. Pero esey ta e grupo cu no mester di preocupacion di ningun hende. E preocupacion ta esnan cu no ta bolbe y ta riba e grupo aki nos ta tende semper comentario, tambe di nos politiconan cu nan mester bolbe ‘pa yuda traha riba futuro di nos pais’. Esey ta zona masha bunita, pero tur persona mester mira un perspectiva pa su mes na promer lugar. Y ta aki nos ta mira cierto problema.

Tin por ehemplo e fenomeno di puesto di importancia, den gobernacion como empleador principal, cu ta ocupa pa hende cu no tin e papelnan pa ta eynan. Hende cu ta haya promocion como recompensa pa nan lealtad politico o nan utilidad practico den’regla cos’. Nos tur conoce e ehemplonan di ‘bode cu ta bira director’ y nos no ta mira cu ta haci algo pa caba cu e practicanan aki, cu no solamente ta un berguenza pa no pais, sino cu ta duna un mensahe kiboca hustamente na esnan cu a haci esfuerzo pa caba nan estudio manera debe ser. Kico mester conseha nan desde awor: stop di studia, join un di e partidonan y ‘live happily ever after’? Bo membrecia ta bira bo diploma?

Y esaki no ta e unico abuso cu nos a topa riba nos caminda. Caso manera di hende bon studia cu tabatin trabao bon na Hulanda, cu gobierno a manda busca pa ‘bin contribui na nan pais’, cu despues di tanto aña ainda ta hinca den un schaal cu ta un ofensa y un abuso pa loke nan ta aporta tur dia na e aparato publico, simplemente pasobra nan si tin e orguyo profesional pa lanta tur dia di nan cama y bay haci e trabao pa cual ta paga nan (malo). Un di e cosnan cu sigur merece atencion di nos mandatarionan ta e desastre cu ta existi pa hopi aña caba den e sistema di recompensa cu ta carga tur e cicatriznan di e maneho politico absurdo di evaluacion y promocion di empleado publico.

Nos por mira cu nos tin hopi cos di drecha pa nos por spera mas exito di e yiunan di nos cu ta bay otro pais pa studia. Nos no a toca mes aki e puntonan di mehoracion cu ta existi pa loke ta e situacion promer cu nan bay studia. Nos enseñansa tin un sinfin di deficiencia cu ta haci cu na inicio di nan estudio hopi studiante no tin por ehemplo e dominio suficiente di e idiomanan clave cu ta base pa un estudio exitoso. Bisa un poco simple: cu bo vocabulario di Facebook bo no ta haya diploma di un estudio superior na ningun pais serio. Asina mes, nos ta keda cu e realidad cu den un lugar asina chikito nos no por kere cu tur ta bolbe y ademas, manera bisa anteriormente, pa hopi di nan lo no tin trabao tampoco. Loke si nos por haci ta prepara nan mihor pa cualkier bida cu nan ta bay topa.