E discusion tocante e nombramento di miembro nobo den e empresanan estatal den sector di energia ta sigui. Mientras como prensa nos ta sinti e obligacion di keda sigui esaki, ta mira mas y mas e necesidad si di amplia e discusion aki na un nivel mas general. Atencion ta bay atrobe na un ley pa regla conducta debido den entidadnan estatal y semi-estatal, pero esey no ta kita cu awe, sin ley, tambe tin regla cu mester tuma na cuenta. Desde antaño ta existi regla segun cual cada ken mester actua na un manera debido. Ora no ta respeta esey, anto ta bira tempo pa huez recorda tal persona cu su conducta no ta cumpli cu ‘principio general di administracion adecuado’. Di esey djis aki algo mas, pero antes e actual caso di e propuesta di ley encuanto ‘good corporate governance’.
Esaki no ta cla ainda pa bay parlamento pero si ta sirbi como muestra di bon voluntad di e gobierno anterior, cu a laga e propuesta pa e actual gabinete continua cu e trabao, loke nunca ta algo garantiza. Ta importante pa no tin solamente un ‘concepto di ley’, cu referencia na e ya famoso ‘concepto di plan’ di Donald Trump durante eleccion presidencial na 2024. Loke mester pa impone regla y pone tur esaki cana dentro di e entidadnan pa cual e ley lo conta, e ley mester ta vigente y cu un implementacion cu ta mustra credibilidad. Si nos no ta yega na e punto ey, anto nos ta keda pega den e actual situacion, unda ambos banda politico ta mustra nan version di probecha e oportunidad tanten e ley no t’ey. Y nos ta keda haya e intercambionan cinico entre nan, demostrando cu loke ta haciendo ‘por segun e reglanan actual’, ainda…
Claro cu den publicidad ningun ta faya pa elogia y hasta ‘anhela’ yegada di tal legislacion, pero den e caso aki tambe e lo bay tuma su tempo pa nos mira e documento aki den man di parlamento. Nos no ta mind di haya e sorpresa – agradable – cu nos a quiboca nos mes den e caso aki.
No pa casualidad nos a toca e tema di e ley aki na mei di e aña aki, dunando atencion na e trabao cu ta haciendo den preparacion di e tareanan cu e autoridad lo bay tin pa vigila implementacion di e ley aki, unavez e ley a yega na aprobacion y firmamento pa ta vigente. Pero de paso nos a toca tambe e problema insistente cu di ambos banda politico ta laga comunidad den scur di kico exactamente ta tumando lugar. Den e mesun luna di mei por ehemplo nos a dedica atencion tambe na otro discusion entre e dos partidonan grandi, e biaha ey tocante e cambio di estatuto di WEB Aruba NV, a base di e cambionan cu e Codigo Civil nobo a trece cune. En corto, e cambio tabata encera e posibilidad di otorga tur facultad den e entidad na asamblea general di accionista. Esey ta parce nos algo unda ambos mester por biba cune, ya cu e gobierno di turno semper ta e ‘accionista unico’. En todo caso, no por a clarifica exactamente con e pleito ey a termina. Pa mas detaye, por consulta Editorial di 20 di mei 2025 riba nos website.
Awor, pa loke ta e tema di good corporate governance, ta remarcable cu di ningun banda ta mustra comunidad cu ningun entidad ta opera actualmente den un bashi legal. No tabatin solamente un Codigo Civil anterior, cu tabata contene un cantidad di regla pa nan, pero tabatin tambe e practica di hurisdiccion cu semper, pa mas di un siglo, ta dicta kico ta aceptable den e forma di hiba gerencia di un organizacion. Y na varios momento mester a tende di huez cu e forma di actua den un compania, por ehemplo, no ta aceptable segun loke den terminologia Hulandes ta yama ‘de algemene beginselen van deugdelijk bestuur’.
Esaki a bin dilanti den un caso cu un anterior director di WEB Aruba NV a bay corte contra su retiro. Huez den promer instancia a dicta cu e retiro tabata permisible, pero den apelacion tanto e anterior huez como e empresa a haya un scual fuerte di Corte di Husticia di e Islanan, pasobra e forma di no practica debido ‘hoor en wederhoor’ a viola derecho fundamental di e director. E ministro cu tabata insisti pa kita e director sin un motibo explicito ta, talvez no pa casualidad, e parlamentario candidato pa bira ministro di energia atrobe. Ta di spera cu si cos yega asina leu y e keda huramenta atrobe, e lo por sa anto cu pa hopi regla di comportamento debido den un organizacion nos no mester warda pa e ley y codigo nobo bira realidad. E principio di ‘deugdelijk bestuur’ ta exigi en general cu ta trata otro cu respet, tambe pa evita cu ta ‘lubida’ di reconoce cierto derecho cu un persona tin dentro di un organizacion, por ehemplo e derecho di ser scucha, cu ta desde antaño den nos sistema legal caba.
Esey no ta implica cu nos no mester un ley y codigo di bon gobernacion pa e entidadnan menciona. E mundo cu nos ta biba aden a bira mas complica y ta haci cu mester regla mas specifico pa e bida organizativo cu nos tin. Pero e punto di salida pa tur esaki t’ey caba: pa respet y decencia no mester di ley… Nos mester un cambio di mentalidad den politica; tin cos cu ningun ley por regla.