Colegio di Supervision Financiero (CAft) a bolbe adverti gobierno di Aruba pa e falta di inversion mientras tin recurso disponible pa esaki. E critica ta parce un disco raya caba, pasobra pa algun aña e organo consehero ta mustra gobierno riba e hecho cu na cierto momento gobierno no tabata ni cumpli cu e poco inversion cu a keda programa den presupuesto, te pa nan usa extra recurso cu a resulta for di ingreso mas halto pa gobernacion.
Na mes momento e pais tabatin necesidad grandi cu por a atende cu e recursonan disponible, por ehemplo pa mehora infrastructura di purificacion di awa, manera e propio CAft a conseha, pero gobierno (anterior) a scoge pa warda te ora a pone un empresa estatal nobo riba pia, pa e compania aki bay busca fondo riba mercado, loke finalmente ta costa nos como comunidad mas placa. Nos por keda critica e tipo di actitud aki, pero ta mas importante ainda pa comprende e trasfondo di e strategia aki. Mester comprende cu e strategia implementa pa gobierno ta un spada di doble filo cu ta corta di tur dos banda na nan fabor. Uno, e opcion pa warda riba otro forma di inversion ta haci cu e parti di e ‘surplus’ presupuestario cu segun ley y acuerdo por usa pa inversion, ta keda liber pa gobierno dicidi despues na kico ta bay gast’e. Esey ta contra e acuerdo cu e supervision y CAft pesey ta conseha, si no ta usa esaki pa inversion, añadi anto e fondonan na e tarea di reduci debe.E acuerdo ta cu ta usa surplus sea pa paga debe o pa inversion, unda ‘inversion’ no ta cualkier gasto cu gobierno kier considera como tal. E no ta por ehemplo, usa surplus pa aumenta salario di ambtenaar; esey ni remotamente ta parce un inversion.Sin embargo, semper lo purba busca e limite di lo posible den uso di e fondonan. Pero e problema den practica ta mas complica ainda. Inverti bon ta implica planificacion y preparacion. Ningun persona cu sano huicio lo apoya core inverti den pura, djis pasobra e placa t’ey y no por us’e pa otro obhetivo.Gasta placa na un proyecto inutil ta placa cu no por recupera pa usa pa algo cu si tin sentido. Si un gobierno ta anda cu cautela den esaki, por aprecia esey. Ainda ta keda e pregunta si nos aparato gubernamental ta prepara internamente pa preparapa inversion na e nivel requeri. Esaki muy probablemente lo keda un interogante, pasobra ta dificil deshaci di e contradiccion di, na un banda sigui baha gasto di personal, y di otro banda emplea un staff profesional cu ta reduci contratacion externo di experticio te na un minimo. Hasta teritorionan mas grandi cu nos ta lidia continuamente cu e realidad aki.
E otro motibo no tin nada di haci cu forma di fia placa y inverti, sino cu e ta motiva pa strategia di extende y eherce poder politico. Kico ta e caso? En general nos por a mira cu durante varios decada a reina un maneho di explota e filosofia di ‘pone gobernacion na distancia’ pa propio probecho. E idea di ‘independiza’ cierto tarea gubernamental, pasando trabao y responsabilidad di control gubernamental directo, pa entidad y empresa cu cierto autonomia o hasta independencia, a surgi na otro pais mas grandi, unda esaki mester a sirbi pa libera gobernacion di ‘micromanagement’ di un cantidad di tarea empresarial, cu supuestamente bao di un maneho mas empresarial y dirigi pa mercado lo a resulta den mihor maneho y mihor servicio na publico. E resultado di e metodo aki ta varia di exito rotundo te na fracaso completo, dependiendo con na diferente pais gobernacion en general ta(bata) funciona. Loke sin embargo a haya menos atencion ta con e experimentonan aki cu gobierno ‘at arm’s length’ a funciona den teritorio chikito manera esun di nos. Pa cuminza, no tabatin tanto oposicion contra e idea aki, pasobra ya tabata mira e bentaha di e sistema y esey sigur no tabata e meta di mihor funcionamento empresarial o mihor servicio na publico. No, e promer bentaha na vista tabata e posibilidad di amplia e base di apoyo, y control, politico, a traves di e creacion di tanto entidad supuestamente ‘autonomo’ o ‘independiente’ cu por a pobla for di e propio base politico di e momento ey. Den un comunidad chikito manera Aruba e expresion ‘at arm’s length’ a haya su propio interpretacion cinico, unda segun conveniencia e braza supuestamente largo pa tene gobierno na distancia, tabata resulta masha cortico, te hasta inexistente,segun e comportamento individual di un ministro.E conclusion ta cu cualkier medida cu ta desea di introduci, ta parce cu semper tin un manera pa dobla esaki na fabor di e poder politico mayoritario di e momento. E resultado di e medidanan pa ‘mehora gobernacion’ ta cu nos tin un gobernacion plama for di otro, cu hopi departamento innecesario, cu gasto cronico halto y sin efectividad empresarial, pasobra semper e voz politico tin ultimo palabra, hasta na nivel operacional.E critica corecto y constante di nos Conseho Consultivo (Raad van Advies) riba e ‘wildgroei’ aki den gobernacion tabata manera un grito den biento atrobe; ningun politico ta haci caso.
Por ultimo, otro desviacion den strategia di beneficio politico, cu no a menciona ainda. E busqueda di capital riba mercado a habri e oportunidad pa amigo politico drenta escenario como ‘broker’ entre prestamista y e entidad cu mester placa. Nos a kere cu ta pesey nos tabatin un banco nacional di inversion, pero aparentemente nos tabataquiboca…



