
(AP) — Gritonan di alegria entre Palestinonan dialuna mientras Israel a libera cerca di 2,000 prisonero bao di un acuerdo di alto-el-fuego di Gaza cu a mira nan ser intercambia pa rehen Israeli libera door di Hamas.
Multitud grandi a cuminda e prisoneronan libera na Beitunia den West Bank ocupa door di Israel y na Khan Younis den Gaza, haciendo e señal V-pa-victoria mientras nan a baha for di busnan di e Comite Internacional di Red Cross. Na Beitunia, nan a ricibi e paña tradicional di keffiyeh como un muestra di orguyo nacionalista. Algun a ser lanta riba e schouder di hende. Otronan a cay den stoel, cansa.
“Tabata un biahe indescribibel di sufrimento —hamber, tratamento inhusto, opresion, tortura y maldicion— mas cu cualkier cos cu bo por imagina,” segun Kamal Abu Shanab, un homber di 51 aña di e pueblo Tulkarem den West Bank cu a ser libera despues di mas cu 18 aña cera.
Su cara tabata flaco. El a bisa cu el a perde 59 kilogram den prison.
Un corte militar na 2007 a condena Abu Shanab pa “entrenamento militar, homicidio boluntario y miembresia den un organisacion no reconoci,” segun e lista di prisoneronan intercambia di Israel. El a ser aresta e aña ey durante un asalto di Israel cu tabata ataca miembronan di e fraccion arma di Fatah, e partido politico cu ta goberna e Autoridad Palestino den West Bank.
Esunnan libera ta inclui rond di 1,700 di e varios miles di Palestino cu tropanan di Israel a saca for di Gaza durante e guera di dos aña y a deteni sin cargo.
Tambe entre esunnan libera tabatin 250 Palestino sentencia pa tempo den prison, mayoria di nan condena pa atake mortal riba Israelinan cu ta bay back decadas atras, y tambe otronan condena riba cargonan menos severo, segun e Ministerio di Husticia di Israel. Di esunnan, Israel a exilia 154, mandando nan na e pais bisindario Egipto, unda oficialnan a bisa cu nan lo ser manda pa tercer paisnan.
E restonan tabata bolbe na casnan den Jerusalem Oost, e West Bank y Gaza.
Un momento profundo
E liberacion tin resonancia poderoso riba ambos banda.
Pa Israelinan, nan ta profundamente doloroso, pasobra algun di esunnan libera tabata condena pa atake cu a mata ciudadano y soldaat. Pa Palestinonan, e asunto di prisoneronan ta carga politicamente. Casi tur hende tin un amigo of miembro di famia cu a ser encera door di Israel, particularmente homber hoben.
Mientras Israel ta mira e prisoneronan como terorista, hopi Palestino ta considera nan como luchador di libertad cu ta resisti un ocupacion militar di Israel cu a dura decadas. Rapportnan di UN, gruponan di derecho y detenido detayando condicion mientras tabata deteni — incluyendo isolacion, golpi, alimento insuficiente y malesa — a haci prisoneronan un simbolo prominente di e lucha politico di nan pueblo.
Israel ta bisa cu e ta adheri na su standardnan di prison bao di ley y ta investiga cualkier report di violacion.
Forsanan di Israel a detene miles di Palestino durante e guera den asalto riba refugio y hospitalnan y na punta di control cu tabata para famianan mientras nan tabata huy for di nan casnan durante operacionnan militar.
Famianan frecuentemente no tabatin idea cu nan familiar a ser deteni, y frecuentemente a tuma lunas pa determina si nan tabata den detencion di Israel. Mayoria tabata deteni bao di leynan pasa na Israel na cuminsamento di e guera cu a permiti Palestino pa ser deteni pa lunas como “combatiente ilegal” sin revision di corte of acceso pa abogado.
E liberacion di dialuna ainda ta laga cerca di 1,300 Palestino for di Gaza den custodia di Israel, segun un cuenta di detenido na september door di e grupo di derecho humano di Israel HaMoked.
Ken ta riba e lista
Segun un lista emiti door di Hamas, e detenidonan di Gaza libera ta inclui dos muhe, seis adolescente menor di 18 aña y rond di 30 homber mas cu 60 aña.
E lista di 250 prisonero condena libera, cu edadnan variando di 19 pa 64 aña, ta inclui 159 afilia cu Fatah, y 63 asocia cu Hamas. E restonan no ta afilia of ta pertenece na otro grupo.
Hopi tabata aresta na cuminsamento di aña 2000, cu a mira e Di Dos Intifada surgi, un rebelion Palestino alimenta door di rabia over ocupacion continuo di Israel pesar di añas di negociacion di pas. Gruponan arma Palestino a efectua atake cu a mata centenares di Israeli, y e ehercito di Israel a mata varios miles di Palestino.
Algun tabata condena den procesonan militar cu defensornan di derecho ta bisa frecuentemente falta proceso legal. Otronan tabata cera pa lunas of añas sin proceso den loke ta ser conoci como detencion administrativo. Israel ta bisa cu e practica, cu ta ser critica ampliamente door di Palestinonan y gruponan di derecho humano, ta necesario pa preveni atake y evita comparti inteligencia sensitivo.
E lista di Hamas no a inclui rond di mita decena di e prisoneronan di profiel mas halto, incluyendo Marwan Barghouti, Hassan Salameh, Ahmed Saadat y Abbas Al-Sayyed. Barghouti ta ser mira ampliamente como un sucesor potencial pa Presidente Palestino Mahmoud Abbas.
E lista di prisoneronan libera emiti pa Israel ta inclui e siguiente:
Raed Sheikh
Un oficial di polis Palestino di 51 aña y miembro di Fatah, Sheikh tabata sentencia pa varios termino di bida na 2000 pa su rol den e asesinato di dos soldaat di Israel cu tabata ser ataca door di un multitud na un stacion di polis den West Bank, incluyendo un cu a ser tira for di e bentana di e stacion.
Mahmoud Issa
Un comandante di Hamas di 57 aña encera pa bida na 1993 — prome di e acuerdo di pas interino di Oslo — Issa tabata entre esunnan condena pa secuestro y asesinato di un oficial di polis di frontera di Israel di 29 aña e aña ey. Mayoria di su mas cu tres decadas den prison a ser pasa den detencion solitario, condicionnan cu a haciele un simbolo entre defensor di derechonan di prisonero.
Rumanan Shamasneh
E dos ruman — Mohammed di 56 aña y Abdel Jawad Shamasneh di 62 aña — tabata sentencia na 1993 pa varios termino di bida pa nan rol den un atake cu cuchiu cu a mata hitch hikers di Israel cu nan curpa despues a ser haya den un riu na Jerusalem na 1990 durante e prome intifada Palestino.