Despues di un proceso largo, finalmente partido AVP a instala Sr. Rene ‘Baba’ Herdé como minister di Infrastructura, Energia y Medio Ambiente den Gabinete AVP-Futuro. Sinembargo, declaracionnan di e minister nobo despues di su prome Conseho di Minister a causa preocupacion tocante e separacion di poder, un pilar di nos democracia.
Manera ta conoci, inicialmente intencion di AVP tabata pa nombra parlamentario Mike de Meza como minister di Infrastructura, Energia y Telecomunicacion. Sinembargo, De Meza no a pasa e proceso di screening, y despues cu e proceso a keda haya contratempo, finalmente prome minister Mike Eman a bisa cu lo nombra un otro persona. Sr. Herdé si a pasa screening, y a keda nombra como e di siete y ultimo minister di Gabinete AVP-Futuro.
Apenas un dia despues di a huramenta dilanti Gobernador, minister Gervais Rene Herdé, a asisti na e ultimo Conseho di Minister prome cu bay cu reces. Despues di traha 35 aña den politica di Aruba, ‘Baba’ Herde a forma parti pa prome biaha di un Conseho di Minister, y segun un comunicado di gobierno, el a “trece un cantidad di experiencia na mesa.”
“E experiencia amplio como ex-parlamentario pa fraccion di AVP riba un cantidad di tereno, lo sirbi como guia pa Minister Herdé,” segun e comunicado. “Den pasado Herdé tabata forma parti di ekipo di varios minister, pero nunca a tuma decision ehecutivo cu por impacta bida di hende. Formando parti awo di e Conseho di Minister, Herdé ta sinti e peso di e responsabilidad, awo cu tin cu atende cu cosnan personal di personanan cu ta depende di e decision di un of mas minister pa bienestar general y di ambtenaar, pero tambe riba maneho general di su ministerio, manera e maneho di infrastructura of energia.”
Segun e comunicado, minister Herdé a subraya si cu e ta compronde e materia bon y tin conocemento amplio, pero cu esaki no ta hacie un experto at all riba e terenonan aki, pero ta sigura cu lo busca conseho di expertonan specialisa riba e diferente materianan aki.
Mike de Meza involucra den maneho?
Algo cu ta keda hopi controversial ta e indicacionnan for di comentarionan haci tanto pa minister Herdé como premier Eman, cu ta indica cu parlamentario Mike de Meza ta involucra den maneho di e ministerio.
Den declaracionnan na prensa local den sala di Conseho di Minister e siman aki, minister Herdé a menciona cu su intencion ta pa cuminsa e maneho di Energia den e fase di implementacion caba. “Aworaki nos tin cu pick e up pasobra nos a perde siete aña por ehempel di transicion di energia tradicional, energia fossiel, pa energia renovable, pasobra e ta e caminda cu henter mundo ta bay pa percura pa nos por tin un economia, por tin un comunidad, por tin un medio ambiente cu ta sostenible,” el a bisa.
Pero e siguiente parti di su comentario ta loke a hala hopi atencion. “Kiermen cu e expertonan cu a traha e plan, cu expertonan di colega Mike de Meza, hopi lihe nos ta bay sinta traha riba e plannan con ta bay ehecuta nan. Awo’ki no ta tempo mas pa bay planea. E plannan t’ey, awo ta ehecuta.”
Den e comunicado di prensa di gobierno tocante e prome Conseho di Minister den cual Herdé a participa, ta menciona cu “hunto cu e experticio di esnan cu a traha e plan aki, manera ingeniero Mike de Meza y su ekipo, lo cuminsa cu ehecucion di e maneho nobo.”
Esaki ta duna di compronde cu parlamentario Mike de Meza ta bay ta involucra den comparti su experticio den implementacion di e maneho di Energia.
Ya caba prome cu a nombra minister Herdé, prome minister Eman a duna indicacion cu parlamentario De Meza ta involucra den e maneho di e cartera di Infrastructura y Energia, cu tabata provisionalmente den man di minister Arthur Dowers. Comienso di luna, anunciando cu lo busca un reemplaso pa De Meza, Eman a bisa prensa local cu el “a consulta continuamente [cu De Meza] si riba kico mester haci riba e tereno cu el a haci hopi trabao adicional, y minister Dowers ta den contacto cune riba e ideanan cu e tin pa locual ta trata e diferente portefeuille y awo cu e ta bisto cu nos tuma e siguiente paso pa yena e buraco den e portfolio aki, nos ta bay ta canando e caminda ey.”
E declaracionnan aki, tanto di Eman como di Herdé, a causa hopi alarma den comunidad local pa motibo cu ta parce di indica cu tin violacion di principionan democratico cu ta hancra den constitucion di Aruba.
Parlamentario no por ta involucra den Ministerio
E problema central ta cu actualmente Sr. Mike de Meza ta huramenta como parlamentario, y segun Articulo III.7 di Constitucion di Aruba, un parlamentario ta prohibi di ocupa un funcion di gobierno. Esaki ta e trias politica, e separacion di e brasa legislativo (Parlamento), ehecutivo (Gobierno) y hudicial (Corte), cu ta nifica cu e tres brasa aki mester opera separa y independiente di otro.
Como parlamentario, Sr. De Meza su tarea ta pa controla trabao di gobierno. Como e supervisor di gobierno, e no por ta alabes encarga cu e tareanan cu e ta suppose di controla. Esaki no ta solamente ilogico, pero ta un principio democratico hancra den Constitucion di Aruba. Manera mencion, Articulo III.7 di Constitucion ta delinea e division di poder.
E articulo ta bisa:
“1.De leden van de Staten kunnen niet tegelijk zijn:
a. Gouverneur;
b. vervanger van de Gouverneur;
c. lid van de Raad van Advies;
d. lid van de Algemene Rekenkamer;
e. minister;
f. Gevolmachtigde Minister;
g. actief dienend ambtenaar;
h. lid van de rechterlijke macht;
i. procureur-generaal of advocaat-generaal bij het Gemeenschappelijk Hof van Justitie.
2.De landsverordening kan ten aanzien van andere openbare betrekkingen bepalen, dat zij niet gelijktijdig met het lidmaatschap van de Staten kunnen worden uitgeoefend.
3.De Staten kunnen een zodanige ontwerp-landsverordening niet goedkeuren of niet besluiten tot voordracht van een zodanige ontwerp-landsverordening dan met twee derden der uitgebrachte stemmen.”
E articulo aki explicitamente ta prohibi parlamentarionan di simultaneamente eherce un trabao den Ehecutivo of Legislativo, loke ta nifica cu no por fungi, ni sikiera como consehero, den gobierno di Aruba.
No solamente ta anti-Constitucional, pero ta mina e integridad di ambos gobierno y parlamento, door di demostra un falta di respet pa Constitucion, y tambe causando un perdida di confiansa den e rol di Parlamento den controla Gobierno. Con e mesun parlamentario lo mester controla su propio maneho?
Minister temporal
No solamente e participacion di parlamentario De Meza compartiendo experticio den ministerio di gobierno a causa preocupacion. Tambe e declaracionnan di gobierno cu e nombramento ta “temporal” no ta cuadra cu Constitucion di Aruba, y ta fomenta instabilidad den gobierno.
Manera Bon Dia Aruba a publica anteriormente, e nombramento di un minister, sea cu ta duna e persona e label di ‘provisional’, no ta cambia su status legal. E lo ta minister cu tur responsabilidad y facultad di e puesto, manera describi den nos Constitucion. Su nombramento lo no ta cay den un categoria special di ‘temporal’, sino cu e lo ta minister all out pa duracion di e periodo di e gabinete concerni. Constitucion no conoce minister interino, ‘ad interim’, provisional o bao cualkier otro formulacion.
E aspecto di ‘temporal’ o ‘provisional’ lo por ta anto un asunto di acuerdo politico, cu den e caso aki, segun nos por comprende for di declaracion di e promer mandatario, lo ta e entendimento politico entre e forzanan interno den e partido. Esey por? Claro, internamente por palabra cualkier acuerdo, pero e acuerdo ey no ta drenta ningun documento oficial di nombramento; esun cu keda nombra y huramenta ta minister, punto.
Pero considerando cu no tin certeza con largo e casonan di Mike de Meza por dura, no por sa con largo e periodo di Herdé como minister ta bay dura. Prome minister no a bisa si tin un deadline despues di cual sigur Herdé lo bira minister permanente y lo descarta De Meza completamente. Den caso di Herdé, ta mustra como cu e ta djis ehecutando maneho di un parlamentario, y no realmente eherciendo e trabao di minister, algo sumamente preocupante.