Comerciante Uni Aruba ta keda vocifera nan preocupacion tocante e transparencia di e ley nobo cu ta encera e maneho di BBO, BAZV y BAVP. Nan ta cuestiona con esaki lo afecta e industria na Aruba.

Durante un conferencia di prensa, Anky Nucete, di Wheels to Go Rental Aruba, a splica cu e grupo di Comerciante Uni Aruba ta consisti di comerciante chikito cu tiki trahado y comerciante grandi cu mas di 100 persona den staf, ‘e gremio di mas grandi ta di 10.000 trahado’.

“Un comerciante ta un persona cu ta pone su capital den riesgo invertiendo den un negoshi, pa cumpli su soño. Comerciantenan ta duna cupo di trabou y ta ofrece otro persona empleo pa un miho futuro. Ta yuda cu caso social, confronta gasto, paga debe y belasting y contribui cu nos economia. Tur comerciante hunto ta carga nos economia riba lomba”, Nucete a expresa.

El a bisa cu ta berdad cu no tur comerciante ta cumpli cu paga debe y belasting manera mester ta, cu ta pone economia den riesgo. Sinembargo el a bisa cu ta momento pa gobierno coregi esey, no presiona e comerciante cu ta cumpli pa representa diferente industria den economia di Aruba.

Jan Van Nes, presidente di Aruba Gastronomic Association, a papia di impacto pa loke ta trata restaurant na Aruba. E asociacion a manda carta pa gobierno, a topa cu gobernante, pero sin involucra den e proceso di reforma fiscal.

“A priminti cu lo instala un multi- ministeriele Taskforce cu lo encontra pa yega na un solucion pa nos industria di restaurant. Nos tin 612 negoshi, mayoria chikito. Nos tin impacto di 7.000 trahado. E motibo cu nos ta sinta aki ta e hecho cu nada no a pasa. Nos ta confrontando e mesun reto”, Van Nes a expresa.

E reto pa restaurant y bar ta, segun Van Nes, cu aña pasa a introduci BAVP 2.5% cu a pasa na consumidor, sinembargo ‘no mester kita e manera di ‘cost of doing business’ di cosnan cu a wordo aumenta’.

El a duna ehempel di prohibicion di saco di plastic, cu nan ta haya bon idea pa faborece naturalesa y bestia (turtuganan). Pero e saco actual ta mas costoso. Despues a haya hisamento di accijns cu a afecta den aspecto di licor. E benta di licor di 30% a baha pa un 20%, cu mayoria di persona ta preferi di pidi awa na restaurant of bar.

Salario minimo cu a hisa ta otro aumento cu ta den parti di negoshi. Tambe tin den e cambio e eliminacion di pijp y foambox. “Nos ta compronde cu mester proteha turtuga y naturalesa pero unabes mas, reemplaso ta caro y tin cu absorbe of pasa e gasto na e consumidor.”

E parti di scarsedad di trahado, unda cu den sector tin persona cu no kier traha den weekend, anochi of dianan di fiesta, algo cu ta contribui na aumenta e gasto di negoshi. E industria en general ta confronta cu hisamento di gasto y ta absorbe eskai, of no ta haya alternativa sino pas’e na e consumidor.

Pa nan, e parti di BBO, BAVP, y BAZV ta obliga di e inclui den e prijs. Van Nes ta duna ehempel di nan pagina di menu cu tin cu reprint, algo cu ta duna gasto di 50.000 florin cu nan ta maneha y pa restaurant chikito ‘ta mas o menos 5.000 florin cu ta inverti’.

Si pa un otro biaha nan keda cambia e BBO of subi e sales tax, mester keda cambia e menu y imprimi esaki di nobo. Turista y consumido ta keda wak e diferencia den e prijs cu ta subi, anto ta keda bisa cu Aruba ta bira mas caro y ta comerciante ta e abusado.

Ademas, Van Nes a bisa cu den mercado popular a pone anuncio cu tur impuesto ta inclui den e prijs. E ta pensa cu e motibo cu a haci esey ta pasobra un consumido lo reclama cu e producto a bira mas caro.

E industria ta experenciando falta di permiso pa opera, gasto di negoshi y confrontacion di local y turista cu ta caro, agregando cu tin mas turista, pero no ta gastando. “Nos tin turista cu ta pidi awa, cu ta pidi un dessert anto 4 cuchara. Persona cu ta comparti un plato principal y un aperitivo, pasobra ta impagabel pa nos turista.”

Van Nes ta pensa cu ta tarea di gobierno pa facilita comercio, crea mas cupo di trabou y inverti den economia y ta boga pa laga comercio sigui mustra nan 6% riba factura te ora cambio fiscal tuma luga, ‘pasobra ainda nos no sa kico ta biniendo’.

“Cua ta sistema cu lo bin? E ta haciendo dificil pa comercio y falta di transparencia total, cu te awo nos no a haya splicacion valido p’e. E dificultad cu gremio ta confronta ta grandi, awo nos no haya oido di gobierno, anto cambio dia 1 di october tin cu tuma luga. Nos industria di turismo ta fragil y sin otro pilar, nos no mester hunga cune.”