Migracion ta un terminologia cu ta defini e cambio di residencia permanente of semi-permanente di un of mas persona. E cambio di residencia por ta interno of externo di e pais di origen. Emigracion ta ora e persona(nan) ta laga e pais di origen. Mientras cu Inmigracion ta nifica ora ta drenta un pais “nobo” como migrante. Aruba, desde varios siglo caba, ta conoci como un isla na unda migracion ta algo normal. Desde prome cu e epoca colonial te cu awe, migracion a y lo sigui tuma luga.

Motibonan di migracion na paisnan ta mara mes tanto na factornan interno (push factor) como na factornan externo (pull factor). Migracion for di e pais di origen pa un otro pais hopi biaha no ta un factor relevante, pero e por bira uno si. E distancia por hunga un rol pa e personanan di poco recurso economico. E obstaculo economico aki ta haci cu paisnan cu ta cerca di e pais di origen, ta bira e prome paisnan cu lo haya e fluho di migrantenan.

E ya menciona “push factornan”, den caso di migracionan economico, por ta falta di trabou den e pais di origen. Na Aruba e migrantenan tin un vinculo cu e pais “nobo” aki, paso nan pais ta conecta economicamente, politicamente y culturalmente cu Aruba. Pero tambe nan tin e facilidad pa comunica den nan propio idioma na e pais “nobo” aki, como cu den pasado ya migracion “boluntario” a tuma luga door famianan cu a establece nan mes caba na Aruba, y cu ta sigui atrae mas famia. Esaki ta bira un otro pull factor pa esnan cu ta buscando un manera di emigra di nan pais di origen pa e pais nobo. E migracion di cadena aki por trece cune cu un gran cantidad di migrante ta scoge e pais “nobo” como e pais di nan destinacion. Tur esaki ta indica cu migracion ta dinamico.

No ta tur ora migracion den escala grandi ta tuma luga for di paisnan cu ta pober. Hopi biaha esaki ta pasa hustamente cu personanan procedente di paisnan cu suficiente recurso economico. Otro motibonan di migracion por ta conflictonan violento y represion, distribucion inhusto di bienes entre e poblacion na e pais (cual por causa un gran diferencia entre pober y rico, unda un gran mayoria por ta sufri di hamber etc).

Migracion ta wordo promovi tambe entre paisnan cu tin vinculonan comercial, pero tambe ora e pais nobo ta un mercado grandi pa migrantenan di “cheap labour” y educacion abou.

Kico tur esaki kiermen pa Aruba? Na es momentonan aki e situacion specifico di Venezuela ta trece cune cu mester analisa e desaroyonan aki debidamente y sin interferencia emocional. Nos mester sa kico ta pasando realmente pa por compronde pakico Aruba ta asina interesante pa personanan di nacionalidad Venezolano dicidi pa emigra pa Aruba, sea permanentemente of temporalmente.

Pa movimento RAIZ, e echo cu durante e ultimo añanan por a mira un aumento drastico di migrante, principalmente for di Venezuela, ta importante pa analisa tur e diferente aspectonan cu ta haci esaki atractivo. E “push” factor no ta den man di Aruba. Pero e “pull” factornan si. Anto aki ta na unda mester para keto un rato.

Pero prome mester analisa profundamente unda Aruba ta para na e momentonan aki pa cu su poblacion:

  1. Cuanto persona realmente ta bibando ariba e isla aki (no solamente esnan inscribi na Censo, pero tambe esnan cu ta e asina yama “dark number”)
  2. Mester tin un bista cla cuanto negoshi tin na Aruba (e negoshinan registra versus e “dark number”)
  3. Cuanto persona a drenta y no a regresa bek na nan pais di origen (hende muher, hende homber, pero tambe muchanan)

Cifrasnan concreto, obhetivo y berdadero mester wordo colecta y analisa door di expertonan y e analisis aki, banda di duna e projeccion economico, mester wordo uza den e stipulacion di maneho di admision.

For di informacion di Censo Aruba (Fourth Population and Housing Census Aruba, “The people of Aruba, continuity and change”, Census 2000, Highlight, page i) :

“From 1989 until 1993, Aruba witnessed very high growth rates and indeed was one of the fastest growing countries in the world. In this period, the average growth rate was well above five percent annually“.

Den e siguiente articulonan movimento RAIZ lo bay analisa profundamente con migracion ta afectando Aruba directamente y cua solucionnan den ley y maneho RAIZ lo propone.