A school of brown chromis fish swim in coral reef off the coast of Aruba on May 13, 2024. (Photo by Joseph Prezioso / AFP)

Global Coral Reef Monitoring Network (GCRMN) ta un red di cientifico, manager y organisacionnan cu ta monitor e condicion di coral reef rond di mundo, cu e meta di provee e miho informacion cientifico disponible tocante e moda di ecosistema di coral reef pa nan maneho y conservacion.

GCRMN a publica un variedad extenso di rapport global, regional y tematico tocante e status y moda di coral reef y entre esaki, recientemente a publica e rapport titula Status of Caribbean Coral Reefs (1970-2024), unda a compila alrededor di 23.724 encuesta conduci cu mas o menos 200 cientifico pa documenta con reef den Caribe a cambia durante e ultimo 5 decada.

Coral reef den Caribe ta mas cu un paraiso bao awa, nan ta loke ta forma e base di diversidad biologico, proteccion di e costa y vitalidad economico pa nos region. Nan ta un ecosistema crucial, habitat y proteccion pa bida marino, pero lamentablemente nan ta enfrenta varios menasa y malesa. Specificamente, rif den Caribe ta forma 10% di e rif di mundo y ta brinda sosten na mas di 1400 especie di pisca y otro bida marino, loke ta haci esaki critico pa proteha. Tambe nan ta sostene industrianan manera pesca y turismo, brindando te hasta proteccion na comunidadnan cerca di costa for di tormenta.

Pa e motibo aki proteha e ecosistemanan valioso ta di gran importancia tanto pa nos bienestar actual y esun di generacionnan den futuro. E perdida den diversidad biologico y perdida di habitat por tin consecuencia economico y social serio pa esnan cu ta rondona e areanan aki. For di 200 pa 2019, produccion di pisca den Caribe a disminui cu 40%, for di alrededor di 100.000 ton metrico te na 60.000 (CAF, 2021). E disminucion drastico aki den produccion di pisca ta menasa ambos disponibilidad di trabao y disponibilidad di cuminda, mas importante ainda pa islanan manera Aruba unda pesca ta un fuente di ingreso pa un gran cantidad di hogar.

Pa loke ta trata Aruba, e rapport a detaya algun menasa na e coral reef di nos isla. Entre esaki, a menciona cu regimen termico, den otro palabra kentamento, ta afectando e coral reefs di Aruba. E SST averahe di termino largo for di 1985 pa 2024 riba coral reefs tabata 27.28 grado Celis. Durante e periodo aki, SST a aumenta cu 1.08 grado, representando un tasa di kentamento di 0.028 grado pa aña.

Tambe a menciona e menasa cu horcan ta presenta, detayando cu entre 1980 pa 2024, un total di 10 tormenta tropical a pasa dentro di un distancia di 100km for di un coral reef di Aruba, y di esaki 1 tabata caracterisa cu velocidad di biento mas halto cu 100km.h-1. E horcan cu e velocidad di biento mas halto durante e periodo cu a studia tabata horcan Felix, den 2007, cual a pasa 57km leu di un coral reef cu velocidad di 191 km.h-1.

Aruba su coral reef ta cada biaha mas menasa pa un combinacion di impacto historico y humano andando. Actividad industrial for di e refineria Lago di 1925 pa 1985 a causa cu rif local a degrada via contaminacion di petroleo, dragamento y estorbo causa pa comercio maritimo, lagando e rifnan cercano cu tiki diversidad di coral. Awendia, contaminacion y eutroficacion ta representa stress grandi. Concentracion di nutriente y nivelnan di chlorophyll-a ta mas halto na Aruba compara cu Corsou of Boneiro, reflehando eutroficacion mas halto, particularmente cerca di areanan urbano y ex terminal di petroleo.

Desaroyo sin regulacion na costa ta empeora e deterioro y disminucion den rif. Construccion di pier, rancho y lama artificial a causa cu a perde mangel, sedimentacion y introduccion di awa di riool, mientras efectonan indirecto manera sushi y pesca o cultivo ilegal di especienan protegi ta pusha ecosistema den un direccion critico. Contaminacion adicional ta bini for di dump cu mal maneho, unda e awanan alrededor ta keda contamina.

Coral reef na Aruba ta experienciando un disminucion di termino largo marca pa ambos stress cronico y estorbonan severo. Na mita di añanan 1970, cobertura di coral riba e terasa di rif mas abao y ‘drop-off zone’ tabata entre 30 pa 40%. Pa fin di aña 1980, cambio structural tabata mas evidente: E rifanan cu antes tabata domina pa Montastraea annularis a keda grandemente reemplasa pa coral mas chikito.

Monitoreo di sitio comparable a revela un disminucion averahe den cobertura di coral di 22.2% den 1986/88 pa net 8.8% den 2019 – cual ta un reduccion di 60% durante 3 decada. Mientras algun sitio cu cobertura di coral historicamente abao a demostra un recuperacion modesto, rif na e parti nort-west di costa, specialmente cerca di centronan turistico, a keda domina pa alga, cyanobacteria y spons, cu coral, gorgonia y Crustose Coralline Algae (CCA) grandemente ausente.

Encuestanan reciente ta indica un stabilisacion, aunke cu cobertura abao di coral; 9.26% den 2019, 8.85% den 2021 y 9.35% den 2023. E stabilidad aki ta tapa cambionan ecologico importante. Casi mita di e sitionan cu a participa den e encuesta a mustra cobertura di alga riba custia di coral, CCA a disminui di manera stabiel y biomasa di pisca herbivoro a cay cu mas di mita entre 2021 pa 2023, reduciendo presion critico pa control di alga.

Den december di aña 2022, e brote di Stony Coral Tissue Loss disease (SCTLD) a agrega un fuente di stress grandi. Dentro di 6 luna, 13% di coral a demostra señal di tin infeccion, afectando 9 especie, incluyendo loke ta yama ‘reef builders’ clave manera Montastraea cavernosa y Orbicella annularis.

En general, modanan temporario ta ilustra un trayectoria di termino largo di disminucion for di rif historicamente saludable pa estado moderno domina pa alga y cyanobacteria, cual awo ta empeora mas ainda pa malesanan cu ta surgiendo di coral y presion cu humanidad mes ta impulsa.

Algo di nota ta cu e rapport ta uno cu a topa cu controversia. Segun CARMABI, cual ta un fundacion di conservacion y investigacion basa na Corsou cu ta enfoca riba investigacion terestre y marino entre otro y ta involucra cu Aruba, Ora di evalua cambio den alrededor di 44 pais den Caribe, e autornan di e rapport a usa un model matematico cu a genera calculacion pa sitionan unda no a haci encuesta.

“En principio, e tipo di model aki por ta util, sinembargo den e caso aki e calculacion cu el a produci pa sitionan unda nos SI sa e cobertura actual di coral (manera Corsou), tin diferencia enorme di e balornan cua midi,” Mark Vermeij di CARMABI a comenta. Vermeij a contribui na e rapport pa un aña pero recientemente a retira a causa di e varios eror cu su persona y otro cientificonan a descubri. “E mensahe general ta keda mescos; cobertura di coral den Caribe ta cayendo rapidamente. Sinembargo algun isla awo ta asigna hopi mas of hopi menos coral cu loke nan tin realmente a causa di e model usa pa GCRMN. Nos a comunica e observacionnan aki na GCRMN, pero no a haci nada cu nan.”

E informacion cu CARMABI a comparti riba su website ta detaya cu e causa di disminucion di rif ta keda mescos cu den rapportnan anterior di GCRMN: contaminacion, desaroyo na costa, sobrepesca, cambio di clima, sobreturismo, malesanan y mas. E porcentahe averahe di cobertura di coral tabata 28% den 1985, cayendo na 15% den 2024 segun e rapport. Den 1970, cobertura di coral te ainda tabata entre 40 pa 50%. Sinembargo, a comenta cu aunke por ehempel, Corsou ta sigui e patronchi general aki, Vermeij a nota cu averahenan ta tapa excepcionnan local: “Te ainda tin rif rond di Corsou cu ta entre e mihornan den Caribe, manera tambe a declara den e rapport anterior di GCRMN den 2013.”

CARMABI a declara cu e ta considera e rapport recien aki di GCRMN un oportunidad perdi pa claramente presenta e status di e region su rif den un solo luga.