Prome mall cu un tram aden…

Semper e recta final di campaña electoral ta trece e promesanan mas dudoso. Esey ta logico, pasobra mester haci algun ultimo promesa, pa purba gana un par di voto mas. E biaha aki no ta excepcion. Asina nos por a mira un prome ministro acompaña pa algun colega den Caya Grandi, promoviendo lo ultimo: Wifi pa henter e caya. Bueno, manera semper e parti banda pariba mester tin un tiki mas pasenshi, pero e promesa t’ey. De paso nos prome ministro ta anuncia cu den su concepto, Caya Grandi mester bira manera un mall.

Inmediatamente nos ta pensa: warda, ta unda nos a yega di tende esaki caba? No ta un di e ideanan cu tabata existi pa trece dos cos den e caya, cu ta esencial pa un mall: e ta bira area pa peaton y ta haya sombra. Esaki ta crea e posibilidad di bin cu un mescla di tienda y horeca (restaurant, bar, terasa) cu ta trece e base pa e caya tin bida den oranan di anochi tambe. Y ta kico a stroba tur esaki? E prome ministro no por a bay di acuerdo, pasobra no tabata su idea y ademas a bin di loke e ta considera contrincante politico. Anto su idea a vence, mientras cu, asina leu cu nos sa, e no tin ningun conocemento di desaroyo urbano, mucho menos di reactivacion di un centro comercial.

A laga algun consehero misterioso susurra den su horea cu e mester bin cu un tram. A logra topa cu e placa necesario pa hinca den e tram; cu e tabata destina pa traha un scol nobo no tabata importa nan, pasobra proyecto cu mas cachet manera un tram naturalmente mester tin prioridad, no? Y asina e tram a bira e pieza central di Caya Grandi; no e hendenan, mucho menos e empresarionan. E ta tuma dos tercera parti di e caya, e resto ta pa hende cana, cu cuidao. No a papia ainda di sombra, algo esencial pa un mall. Pa un gran parti di dia, y specialmente den e lunanan aki di gran calor, e caya ta mustra manera un desierto cu un solo sin pordon, coriendo cu tur loke ta humano. Y ora solo baha, y bira fresco y agradabel tur cos a cera y no tin nada di haci.

Na mas di un ocasion den e editorial aki nos a mustra riba e fayonan grandi cu tabatin den e proyecto aki. No cu nos no ta kere cu ta imposibel pa desaroya un proyecto exitoso, pero si ta kere cu por tin exito ora motibonan politico ta dirigi un proyecto, na luga di scoge un base economico y realistico prome, anto nos ta haya e tipo di fracaso cu nos ta mira actualmente. A hinca miyones den drecha e caya, tambe henter e infrastructura den subsuelo, esey tambe ta berdad. Pero e concepto di sacrifica mayor parti di e superficie den e caya pa traha un tipo di tunnel dorna cu mata pa un tram, cu no ta conecta cu e resto di e caya, tabata e idea mas malo cu por a surgi.

Esaki ta loke a haci e creacion di un mall, cu su tiendanan, pero tambe cu su terasa y restaurantnan, totalmente imposibel. Mester bisa cu gobierno tabata consciente di e hecho cu e caya no por a keda algo di puramente tienda. A trata na trece un hotel den caya, loke te awor no a resulta, a menos cu den e dos simannan aki prome cu dia di eleccion e aparece por arte de magia ainda.

Tambe a bin cu un organisacion pa e area yama Business Improvement District (BID) cu tin como meta pa reuni e interesadonan mas importante manera doño di tereno y edificio, doño di tienda, organisacion di interesado, etc. pa conhuntamente traha riba e proyecto y haci nan sinti parti y doño tambe di e proyecto. Lamentablemente e sabionan cu a traha riba e proyecto te na final a bin comprende kico ta un BID y den pura awor aki ta core haci damage control. De paso a pone presion tambe pa termina cu e organisacion propio di e comerciantenan, pasobra gobierno mes lo a bin cu su organisacion, e famoso BID. Awor ta bin resulta cu nan no por haya e comerciantenan rabia pa bay den e organisacion gubernamental aki, controla politicamente, y cu nan gran rason. Comercio mester di su mes organisacion, cu ta dialoga a base di e interesnan aki cu gobierno, cualkier gobierno.

E aspecto di e necesidad di parkeer tampoco a logra. E experimento aki a bira un fracaso completo, cu no ta trece placa aden, ni a bira mas transparente pa e usuario, sigur no pa e turista cu no ta capta e distincion entre vak geel y vak blanco. Esaki tambe ta cla pa bolbe na mesa di diseño. Contal cu despues di dos periodo di gobernacion, nos ta finalisa cu un caya cu siman pasa tabata conta cu casi trinta espacio comercial bashi, contando solamente loke tin na piso abao. Gobierno kier sigui goberna pa yega na un mall unico na mundo?