Un restriccion sin limite di tempo pa por manda placa pafo di Aruba lo crea conflicto cu ley Europeo, y por tin consecuencia grandi riba e clima di inversion di e pais. Asina fiscalista y abogado specialista den belasting Richie Kock ta opina.

 

En vista di e crisis di Covid-19, Banco Central di Aruba a restringi hopi transaccion di capital pafo pa Aruba. E limitacion aki a drenta na vigor dia 17 di Maart 2020, y no tin un fecha cla pa ki tempo e lo termina.

E restriccion ta aplica na entre otro, prestamonan na no-residentenan, inversion den exterior, participacion den un compania stranhero, compra di propiedad cu ta di un no-residente di Aruba of cu ta den exterior, transferencia di fondo di un persona natural di un cuenta di banco local pa un cuenta di banco den exterior, transferi fondonan di un cuenta di banco local pa un FIA, foreign intercompany account (cuenta exterior di compania internacional cu sucursal na Aruba). y otro transferencia di capital manera regalo, donacion, herencia. Mas ainda, e pago di dividendo y tambe transferencia di ganashi cu mester bay pa un no-residente tambe ta cay bao di e restriccion.

E pregunta ta lanta encuanto e legalidad di e restriccion y con extenso e autoridad di Banco Central di Aruba ta pa impone esaki riba residentenan di Aruba. Mas ainda, e restriccion por ta den conficto cu leynan Europeo. “Corda semper cu un tratado ta mas importante cu ley nacional,” mr. Kock a bisa Bon Dia Aruba.

E leynan en cuestion na Aruba ta e ley riba Transaccion di Divisa y e Licencia General pa Divisa. E ley riba trafico di divisas ta distingui su mes di transaccionnan di cuenta coriente. Esakinan ta consisti di pagonan relaciona na importacion y exportacion di producto, carga y costo di seguro relaciona na transporte internacional, pago di huur, pago di salario of compensacion pa trabao haci, pago riba prestamo, entre otro.

Transaccionnan riba cuenta coriente en principio no ta rekeri un licencia. Tur otro transaccion, incluso transaccion di capital ta rekeri un licencia. Ta otorga un Licencia General di Divisa na residentenan cu ta haci transferencia pa y di nan cuenta bancario den exterior y cuentanan entre companianan pa medio di un banco local. E licencia aki ta regla bao di e Decreto 2013/k.2. Banco Central di Aruba a suspende e decreto aki pa tempo indefini.

Tratado riba Funcionamento di Union Europeo y Decision di Asociacion Ultramar

Hulanda ta un miembro di e tratado riba funcionamento di Union Europeo, cu ta un di e dos tratadonan cu ta forma e base constitucional di Union Europeo.

Corsou, St Maarten y Aruba y islanan BES ta considera paisnan y teritorionan ultramar, LGO, pa cual e Decision di Conseho di Union Europeo ta conta. E asina yama Overseas Association Decision, OAD, cu ta e Decision di Asociacion Ultramar ta stimula relacionan economico estrecho entre paisnan LGO y Union Europeo

Articulo 63, paragrafo 1 di e Tratado di Union Europeo ta bisa cu ta prohibi tur limitacion den transaccion di capital entre paisnan miembro y entre paisnan miembro cu otro pais. Articulo 63 di e tratado pues ta referi na un prohibicion absoluto di cualkier tipo di restriccion di transaccion di capital entre paisnan miembro di Union Europeo y entre e paisnan di Union Europeo y otro pais. Corte di Husticia di Union Europeo a dicidi cu Articulo 63 di e Tratado ta directamente aplicabel riba transferencia di capital di y pa e paisnan LGO. E caso ta di 5 di Mei 2011, Prunus Sàrl, C-384/09.

Articulo 59, paragrafo 2 di e OAD ta bisa cu pa loke ta transaccion riba cuenta di capital di e balance di pago, paisnan miembro di Union Europeo y e autoridadnan di e paisnan LGO lo no impone restriccion riba e movecion liber di capital pa inversion directo den compananianan estableci segun e leynan di e pais miembro of teritorio unda esaki ta opera y lo percura cu tur e bienes forma pa e inversion y cualkier ganashi cu ta producto di e compania aki lo por keda realisa y repatria.

E restriccionnan di Banco Central di Aruba como tal por ta den conflicto cu Articulo 63, paragrafo 1 di e Tratado di Union Europeo y articulo 59, paragrafo 2 di e OAD. Basa riba esaki, Richie Kock ta conclui cu ta actuando contra e reglanan Europeo, ya cu restriccionnan ta aplica na transferencia di capital cu mester bay otro pais, incluso transferencia cu ta relaciona cu inversion den exterior of participacion den un compania den exterior. Tambe e ta aplica na pagonan di dividendo y transferencia di ganashi cu mester sali di Aruba pa un no-residente.

E OAD ta aplica unicamente entre Union Europeo y e paisnan LGO. Relaciona cu esaki, mester menciona, cu e OAD no ta aplicabel entre Hulanda y e paisnan Hulandes den Caribe, cu ta considera como un asunto interno dentro di Reino Hulandes. Pues basa riba e posicion interno, por permiti e restriccion den Reino Hulandes. Sinembargo, si e compania ta basa na Belgica of Francia of Alemania, e restriccion ta contra reglanan Europeo.

Keho

E opinion ta uno skirbi hopi cauteloso, pasobra te ainda no tabatin mucho argumento publico contra e medida cu a keda imponi pa motibo cu e fluho di divisa pa Aruba, particularmente dollar, a cay drasticamente. Pero dentro di organisacionnan, hasta individuonan na Aruba, tin hopi keho.

Bon Dia Aruba por ehempel sa di casonan unda un famia biba na Hulanda a logra bende nan cas di mayornan, pero no por haya nan placa. Banconan tambe ta hopi mas cauteloso pa manda placa pa studiantenan na Merca y otro pais. Es mas, e cuenta cu cada studiante mester a habri pa por ricibi financiamento di estudio mester a keda cera, y tabatin caso unda banco tabata kier a paga e scol directamente, sin envolvimento di e studiante pa sigura cu e divisas nan ta bay pa e destinacion. Den otro palabra, tin hopi tension ora ta trata e transferencia di divisa for di Aruba.

“Mi ta compronde cu e medida ta necesario, mirando e crisis di Covid-19 y su impacto,” mr Kock a bisa. “Banco Central di Aruba tin hopi poder si pa djis informa banconan local cu nan no mag procesa transferencia di fondo pa exterior.”

Pa Kock, e ta compronde cu mester proteha e reserva di dollar, ya cu turistanan no ta biniendo mas. Pues locual ta haciendo ta protehando e reserva di divisa. Pesey ta bisa cu no mag saca dollar di Aruba. Esey ta e bottom line. “Ami ta bisa den ley nacional por pone restriccion, pero pa pone uno asina pisa, e ta contra ’hoger recht’ (ley mas halto).”

Kock a bisa cu e ta acerca e asunto puramente for di e punto di vista di esnan cu ta afecta pa e decision. Locual ta preocupante ta cu no tin un fecha final. Pues ta un restriccion pisa. E ta afecta trabao di compania estableci na Aruba pero cu tin nan compania madre den exterior. “E restriccionnan aki tin consecuencia hopi profundo. Pa e hendenan den e compania di un banda, pero a lo largo pa Aruba tambe.”

Kock a mustra cu cualkier compania madre ta exigi su pagonan y Aruba mester tene cuenta cu e hecho cu tin varios compania internacional cu tin sucursal na Aruba.