Den e ultimo añanan nos a toca e tema di Inteligencia Artificial varios bes, pero esaki a concentra su mes hopi bes riba e ramo di software. Esta e programanan digital y software di e revolucion di AI. Na mesun momento tin un otro revolucion andando den un ramo hopi diferente pero enormemente visual di AI, esta e specialidad di Robotica.

Danki na decadanan di investigacion, avancenan den tecnologia di sensornan y mucho mas, nos a cuminsa yega un punto unda Robotica y tur cos cu esaki ta encera no ta solamente un tema academico mas, pero un realidad mas y mas visibel.

Ciruhano Robotico

Tin un necesidad grandi pa specialistanan medico, te hasta cu na nos isla bisiña di Corsou ta pensa di hisa salario pa specialistanan medico. E pensamento aki a haya critica profundo di un di organonan intelectual mas halto di isla, esta Raad van Advies, cu a publicamente critica e pensamento aki. Den tur esaki cirugia Robotico por forma un alternativo sumamente atractivo.

Net siman pasa noticia a pasa rond mundo cu na Estados Unidos tin un robot ciruhano asina avansa cu e por haci un operacion demostrativo riba un webo curu, sin cu ta kibra esaki. Pa demostra con leu e tecnologia aki ta caba riba dia di awe. Tambe mester nota cu un robot no ta zeur pa hisa su salario miyonario cada tanto aña y por opera 24/7.

Debi na e hecho cu full nos sistema social ta bao presion mester pensa hopi duidelijk den inversionnan den e ramo aki, no pa ter un par di specialista medico, cu by-the-way ta gana 386.000 florin Caribense caba, pero pa salvaguardia full e sistema cu ta den servicio di pueblo y no un grupito “happy few”.

Construccion di Cas

Full na otro banda di e spectrum nos tin robotica den construccion di cas y edificio. Un trabao humano pero cu ta hopi pisa pa e trahador en cuestion. Tambe mester nota cu cada aña cu ta pasa cu e zono di tin un propio cas na Aruba, sin bira catibo di debe, ta bira un ilusion mas-y-mas distante.

Den e contexto aki nos a skirbi hopi bes di e tecnologia di 3D Printing di Cas, como posibel solucion. Un analisis extensivo via Claude 4.1 Opus ta indica cu ya caba ta posibel pa traha un base di un cas den menos cu 7 dia, compara cu 4-6 luna di construccion regular. Cu arkitectura sofistica di passive cooling, por baha e cantidad di coriente cu lo mester pa tene e cas comodo via airco cu 60%. Ademas lo reduci e desperdicio di construccion cu 40%. Hunto cu un sistema di 12Kwp di panel solar, e cas cu mi a laga Claude 4.1 designa pa mi lo ta completamente energia neutral y lo costa mas cu 55% menos cu construccion regular.

Mundo no ta stop

Un cos ta obvio cu na Aruba tin hopi gruponan cu no kier admiti nan irelevancia den un futuro basta cercano, por ehempel Utilities Aruba y cu lo keda bringa pa mantene e status quo. Tin tanto na tanto ehempelnan di esaki den literatura academico di Innovation Management, y e linea cora, semper ta mesun cos. Por slow down innovacion un tiki, pero en fin nunca por stop e por completo den un economia open.

Den luga di bringa algo sumamente obvio y bespaar hopi placa cu ta beneficia full pueblo riba plaso largo. Ta dicidi pa bringa un mega-trend, cual ta hopi tristo y ta un gasto indirecto pa full pueblo di Aruba. Siguiendo e ehempel aki. Duna henter Aruba panel solar y nan mesun sistema di bateria manera na Australia, pa Utilities Aruba no ta necesario mas na prome luga.

Lastimamente, nos lo keda wak hopi di e tendencianan futil aki na Aruba e añanan cu ta bin, unda grupitonan chikito ta bringa un bataya unda nan no por gana. Mi conseho, adopta innovacion berdadero y obvio mas hopi cu ta posibel y zorg pa full Aruba beneficia.