Diahuebs mainta, reportera di Bon Dia Aruba a tuma nota di e estado di e saliña na Savaneta, situa dilanti Santo Largo. E secura cu tin actualmente den e saliña ta un bista hopi preocupante y mesora a bati alarma na Aruba Conservation Foundation pa mas informacion tocante kico por a causa e secura aki y kico por haci pa revitalisa y sigui protege.
Ora ta pasa banda di e saliña, por mira e grado di secura den e nivel di awa cu tin pero mas notable ta den estado di matanan di mangel. Mayoria mata di mangel cu normalmente ta protege e ecosistema den e area awor ta completamente seco, specialmente na e parti pariba. E matanan di mangel seco ta kibra y varios a cay den otro, dunando un aparencia comosifuera a rosa e area y a laga e takinan benta na banda. Tambe por a nota menos parha cu normalmente ta haci e saliña nan hogar. E bista aki ta uno desagradabel pa e area y ta causa mas preocupacion tocante e falta di proteccion pa nos naturalesa.
Reportera di Bon Dia Aruba a bati alarma inmediatamente na Aruba Conservation Foundation (ACF) y a presenta varios potret saca mustrando e degradacion cu e pregunta si esaki por ta di causa natural, specialmente mirando cu nos ta den temporada di zomer, cual den e ultimo añanan ta mira mas y mas secura. ACF a afirma cu esaki no ta prome biaha cu a bati alarma tocante e saliña na Savaneta.
Segun e fundacion, e saliña tin hopi aña asina desde cu DOW a cera e caminda y no tin fluho di awa mas for di lama. A splica cu DOW a corta e fluho ora a construi e brug chikito pa bay e playa di Santo Largo, cual net a fungi como un caminda unda awa por a pasa pa yega e mangelnan di e saliña. E fundacion a enfatisa cu aunke nan a ricibi varios peticion di comunidad pa restaura e saliña, nan ta enfrentando un otro reto grandi: e saliña ta cay bao tereno priva, lagando e fundacion sin autoridad pa interveni y atende cu e problema.
Pasobra e saliña ta oficialmente considera como tereno priva, e area no ta un sitio protegi y pues no ta cay bao maneho di ACF. Vocero pa ACF a splica cu den pasado a purba acerca e doñonan di e tereno, pero desafortunadamente no a haya permiso pa por interveni. A subraya cu “nos ta keda boga na autoridadnan manera DNM pa wak kico por haci of papia cu e doñonan,” segun e vocero.
Den investigacion di e situacion aki tambe nos a haya informe cu Fundacion Savaneta ta den dialogo cu e doñonan pa mira si nan por haya permiso pa atende cu e secura. Sinembargo, nos reportera a acerca e fundacion via mensahe pero te ciere di e edicion aki no por a haya contesta. Asina mes, ta importante pa sigui boga cu autoridadnan pa regla algo prome cu Aruba perde un di su ecosistemanan mas grandi.
E situacion di e saliña aki ta agrega na e preocupacion creciente di comunidad tocante e falta di maneho y den algun caso, falta di cooperacion for di varios instancia y hasta residente cu no ta respeta e vulnerabilidad di nos naturalesa y e necesidad pa protege esaki.
E situacion aki tambe ta trece algun pregunta dilanti, incluyendo con por ta cu caba bes instancianan di gobierno no ta tuma na cuenta di e consecuencianan negativo cu construccion por tin riba nos naturalesa. Den mei 2024 a mira un caso controversial unda a instala un stage pa festival di Flip Flop cerca di un neishi di shoco. E tempo ey ACF a duna su band’i medaya, caminda nan a publica un comunicado indicando cu pa algun tempo caba nan tabata na altura di e neishi di Shoco localisa na Bushiri. ACF a bisa cu den preparacion pa e festival aki, ACF y Aruba Birdlife Conservation (ABC) a haya e notificacion di un stage instala na un distancia hopi cortico di unda e neishi ta, y mesora a actua pa pone un extra borchi y cabuya pa indica e area y limita acceso. Tambe nan a drenta den contacto cu organisadornan e tempo ey pa motibo cu nan sa cu esaki no ta suficiente pa protege e neishi.
E caso aki a causa rabia entre ciudadanonan y a urgi un intervencion for di gobierno e tempo ey y instancianan envolvi den e organisacion di e festival. Aunke ultimamente a logra un relocalisacion di e stage, e caso aki a pone un ‘spotlight’ riba e falta di cooperacion entre instancianan pa sigura cu situacionnan lamentabel no pasa. Aunke ACF ta sigui boga na autoridadnan pa yuda trece resolucion, na final di dia e fundacion no ta un instancia gubernamental y pues no tin autoridad pa actua rapidamente. Pues nan mester depende riba cooperacion cu esnan cu si tin autoridad—cooperacion cu ta parce hopi zwak.
E situacion actual di e saliña na Savaneta ta trece un otro pregunta dilanti: Con por ta cu un saliña ta cay bao tereno priva? Lo ta natural pa asumi cu ecosistemanan grandi riba nos isla automaticamente r ta areanan protegi, pero ta parce cu den e caso di Savaneta, esaki no ta berdad. No ta cla con e saliña e keda bao tereno priva. Un teoria por ta cu kisas e terenonan aki no a mira un saliña den pasado, y cu durante añas esaki a forma, pero teoria aki no por a confirma ainda.
Bon Dia Aruba lo sigui cu su investigacion riba e saliña y lo informa mas den un otro edicion.