Den hopi articulo anterior a indica cu economia di Estados Unidos lo slow considerablemente den 2025. Den pasado, den contexto priva mi a haya hopi critica di ultra-kader, cu mi analisis maske bunita intelectualmente no tin ningun balor agrega pa Aruba den sentido practico. Tambe nos a skirbi hopi den pasado di e potencial di Inteligencia Artificial (AI).
Wel mi persona a tuma e tempo pa usa e modelo di AI mas potente den mi opinion, esta “Claude 4.0 Opus”, pa purba modela kico e impacto di tur mi analisis di scenario macro-economico mundial lo tin pa Aruba.
1) Hunto cu varios rapport di CBA y IMF mi a traha dos Modelo di Prediccion, usando Claude 4.0 Opus (version paga). E prome Modelo Econometrico ta pronostica cuanto turista Aruba lo haya mensualmente y den 1 aña. E conclusion di e prome model econometrico sofistica ta mustra cu pa 2025 turismo lo cay 8.5%, segun mi proyeccionnan usando e data di mas recien di caliber halto.
2) Despues usando Claude 4.0 Opus un bes mas y cu varios rapport di CBA a traha un model pa pronostica Aruba su reserva monetario oficial. Haciendo un analisis di scenario unda e cantidad di turista ta cay 10% y como resultado e suma mensual di tourism credits cay 10%, den combinacion cu un inflacion un poco mas eleva di 3.5% pa aña, door di e tarifa cu a wordo introduci na Merca. Tur e factornan cu mi a usa pa modela e trayectorio di Aruba su reserva oficial ta den e siguiente screenshot.
(Please pone Screenshot 1 akinan)
E resultado di e scenario aki ta mustra cu reserva oficial monetario ta baha midi pa e “Import Coverage Ratio” pa un number di 6 luna dentro di un tempo di 18 luna, segun mi simulacion.
(Please pone Screenshot 2 akinan)
Den e siguiente paragrafnan nos lo splica con mi a traha mi modelnan econometrico pa yega na e conclusionnan aki.
Kico ta predeci Turismo na Aruba miho?
Na prome luga mi a cuminsa mi analisis pa laga Claude 4.0 scan e internet pa literatura academico relevante pa “predictors” di Aruba su cantidad mensual di turista. Den e cuadra aki, Claude 4.0 Opus a indica lo siguiente basa riba varios paper academico, incluso un rapport grandi di IMF “Modeling and Forecasting Monthly Tourism Arrivals to Aruba Since COVID-19 Pandemic.”
Segun e analisis aki e siguiente factornan ta esun di mas crucial pa pronostica e cantidad di turista cu lo bin Aruba:
Real Personal Consumption Expenditure (RPCE) – Primary predictor of US consumer spending behavior
Flight Capacity Utilization – Real-time indicator of travel demand
Google Trends Index – Search interest for “Aruba all-inclusive hotels”
VIX (Volatility Index) – Market uncertainty indicator
Exchange Rate – USD strength affecting travel affordability
Den e siguiente stap nos a puntra Claude 4.0, pa traha un model econometrico cu por usa pa pronostica e cantidad di turista cu lo bishita Aruba. Segun e AI su analisis, el a bin cu e siguiente “factor di peso” pa e modelo econometrico.
(Please pone Screenshot 3 akinan)
Den e delaster stap nos a busca e data mas relevante y al dia pa asina hinca den e modelo.
Analisis di Goldman Sachs ta indica cu e RPCE lo ta solamente 0.9% pa 2025, compara cu 3.2% den 2024. Na April 2025 e flight capacity tabata casi 78%, Google Trends ta mustra un cifra di 59 riba e index. E VIX index ta na mas o menos 18 y e Dollar Index ta na 98. E promedio mas o menos di turista pa luna den kwartaal 1 di 2025 tabata 130.000. Hincando tur e data aki den nos model, nos a calcula cu na 2025 Aruba lo ricibi mas o menos 1.3 miyon turista. Esaki ta un caida di 8.5% compara cu 2024 su 1.42 miyon turista.
Naturalmente esaki ta un modelo econometrico relativamente simpel, pero e ta un indicacion duidelijk si cu segun tur data neutral, turismo lo cay significantemente den 2025.
Modelo di reserva monetario oficial
Pa e modelo di reserva monetario oficial a usa varios reportahe oficial di Banco Central di Aruba en combinacion cu Claude 4.0 Opus pa asina yega na un modelo di pronostico. Segun Claude 4.0 Opus esaki lo ta mas o menos exacto. Tur e factornan ta den e screenshot di e model.
Nota Importante:
Obviamente e modelonan di Banco Central di Aruba ta sumamente mas sofistica. Di un banda mi lo haya 100 y 1 comentario dicon mi modelo no lo klop y dicon e lo ta fout. Pero den esaki ta pidi Banco Central di Aruba y Aruba Tourism Authority pa publica libremente nan mesun modelnan, y nan codigo fuente pa nos como ciudadano por evalua ki parameter ta wordo usa y ki factornan di pesa esakinan lo tin den nan modelonan “ultra bunita”. Si por mustra y onderbouw den manera riguroso y intelectual cu mi modelonan ta completamente off, cual ta dudoso door cu nan ta en parti grandi basa riba publicacionnan oficial di ambos IMF y CBA mes.
Cu esaki kier invita pa un dialogo publico intelectual tocante e tema aki.
Si por mustra cu ami ta completamente fout lo ta great.
Pero en todo caso, pueblo merece e berdad.