Aña 2024 ta habri cu e noticia di e sentencia den e caso di un hotel contra gobierno di Pais Aruba, pa e molester durante hopi aña di mal holor ocasiona pa e planta di purificacion di Bubali, cu no ta opera na un manera apropia. En realidad e sentencia ta data di luna di december caba, pero te awor a penetra den publicidad. Basicamente e sentencia ta pone gobierno responsable pa e mal funcionamento di e facilidad di purificacion desde aña 2002, loke por bay representa un perdida considerable pa caha di gobierno. Esey no ta tur, pasobra e responsabilidad di gobierno ta keda core te dia por percura pa un situacion normal, unda e planta ta capaz di funciona di tal manera cu e molester cu a causa e caso den corte, no ta existi mas.

E fecha ey, di un instalacion adecua na Bubali, lo bay tuma su tempo. Segun e scenario cu gobierno ta sigui, mester percura na promer lugar pa e entidad legal nobo cu lo bay dirigi, como propiedad, e instalacionnan di purificacion, keda aproba y registra pa cuminza cu su trabao. Esaki ta implica cu te na e momento ey lo bay busca capital pa e inversion grandi aki? Mester ta posible cu gobierno a cuminza sondea caba e posibilidadnan pa haya financiamento pa e proyecto, pero esey na e momento aki no ta conoci. Loke si ta conoci ta cu den corte gobierno a alega di no ta dispone di suficiente recurso pa inverti… Di tur manera, esey no ta e unico asunto cu mester atende. Un pregunta importante ta si e proyecto aki na e actual ubicacion lo por amplia di tal forma cu por atende e actual y futuro necesidad den e area ey, y kico lo ta e alternativa na otro lugar. No ta ningun secreto cu e area cu mas construccion a conoce den ultimo decadanan, y no solamente di acomodacion turistico, ta e zona hotelero y su alrededor amplio. Ora crecemento ta tuma lugar rapido y ademas durante un periodo di decadas, mester por supone cu alarma lo a zona hopi aña pasa caba den varios oficina gubernamental. Di loke por ripara awor, esey no tabata e caso. Tambe den e sentido aki a bolbe demostra cu Aruba lo ta ‘maestro den crisis management’, pero no ta sirbi pa planificacion. E problema no ta solamente cu awor ta resulta cu e capacidad di e planta ta demasiado chikito pa e cantidad di awa sushi, pero cu ademas no a percura pa e debido mantenimiento di e sistema di tuberia cu ta trece awa sushi na e planta. Esaki ta un inversion extra y urgente, ya cu den ultimo lunanan di 2023 caba a cuminza ripara problema cu tuberia kibra cu ta bay di e area hotelero pa e planta. Ta di spera cu esey no bay hiba na un situacion di emergencia, cu awa sushi riba caya pa local y turista ‘disfruta’, pasobra esey lo por tin un efecto desastroso riba reputacion di nos isla den exterior.

E caso Barbados

Nos lo no ta e promer pais den Caribe pa experimenta un situacion asina. Na 2018 un crisis similar di awa sushi cerca di un area turistico a obliga gobierno di Barbados pa tuma paso rapido, pero asina mes e situacion tabatin un efecto considerable riba e cantidad di bishitante cu a yega den e tempo despues. Y den e caso ey gobierno di Barbados a faya di scucha di su propio expertonan, cu na 2017 caba a adverti cu e capacidad di procesamento tabata insuficiente, y cu e sistema tabata na punto di collapse…

Reportahe di Bon Dia Aruba dia 27 di januari 2018 tocante e caso na Barbados a relata entre otro: “Henter e problema a bira pio pa e hecho cu cierto expertonan tabata mira e cos aki ta bin caba. E mesun funcionarionan aki di BWA a confirma tambe alegacionnan haci pa Mia Mottley, lider di oposicion di e isla (actual promer ministro; red.), cu gobierno a nenga oferta pa financia e rehabilitacion di ekipo daña y e construccion di un sistema adecua di desperdicio pa e costa west. Pa loke ta e costa sur, cu ta e lugar di e actual leak, e fuente a bisa, “ Con bo por ta trahando hotel na e costa ey y na Bridgetown, si e plantanan di maneha desperdicio di henter Bridgetown y costa sur ta anticua y na werki? E plantanan aki mester di atencion urgente.” E tema ta zona conoci? Por añadi tambe cu diferente pais, entre otro Merca, Canada y Reino Uni a emiti advertencia di biahe na nan ciudadania, loke a resulta den menos yegada di turista despues. Esaki ta loke por bay pasa cerca nos tambe? Y si esey sucede, nos por spera mas caso den corte di empresa hotelero cu ta busca compensacion pa e perdidanan cu nan lo sufri? Y kico gobierno ta bay bisa huez den un caso asina? Cu ‘esey tabata otro gobierno’? Por ta cu nan tin e sano huicio pa no bay bisa esey, y no provoca huez pa contesta nan cu ‘gobernacion ta continuacion’ y cu esey ta requeri asumi responsabilidad sin mas pa loke otro gobierno a haci den pasado. Ademas, e periodo di responsabilidad desde 2002 te awe ta cay mayoritariamente pa e mesun partido grandi den e actual coalicion, es decir, ey tampoco tin caminda di sconde. Den e aña di progreso y prosperidad aki, autoproclama, e tarea aki ta un di peso grandi, den tur sentido di e palabra.