Nos no por bisa cu nos a keda perpleho diabierna ultimo, durante un entrevista na un radioemisora cu e ex lider di fraccion di e partido mayoritario gubernamental, AVP. Papiando di e tema di e sospecho di ministerio publico contra ministro encarga cu labor, y e debate cu a tuma luga diamars pasa riba esaki, e politico a yega na un expresion, cu por lo menos por cualifica como asombroso.

Riba pregunta insistente di e periodista tocante su punto di bista, no di su partido, kico e lo a haci den e situacion si e tabata e acusado, el a declara: “Si tabata ami, lo mi a baha.” Nos no a anticipa cu un politico di su experiencia ta bay admiti di un manera asina franco, cu en todo caso pa su persona, papia y haci ta dos cos diferente. Naturalmente cu de paso el a deshaci cu e tiki confiansa cu un ciudadano por tabatin cu den parlamento tin hende cu ta vota segun nan consenshi. Y no na manera descara asina ta proba cu den parlamento ta loke na Hulandes ta yama ‘kadaverdiscipline’ di partido ta manda.

Pasobra e mesun persona, cu a declara cu si el a actua segun su consenshi y conviccion, e lo a vota cu oposicion pa laga e ministro bay cas, no solamente a vota contra e mocion pa laga e ministro bay cas. Pero el a participa activamente den e bochorno cu e reunion a para bira, inclui haci cherche di oposicion y defendiendo e tesis ridiculo di e prome ministro cu a bay ‘shop’ na St. Maarten pa haya argumento pa laga e ministro keda, solamente cu e ta riba ‘nonactief’ na cas, te ora ‘cielo habri atrobe’. Al menos, esey ta loke nos ta supone cu ta e idea.

El a bin radio tambe pa ripiti loke e lider maximo a trece dilanti den parlamento tocante e contenido di e constitucion di St. Maarten, sin trece nada nobo pa sostene esaki. Ta keda para e punto cu e situacion na Aruba no tin nada di haci cu e situacion describi den constitucion di e hermana isla. Nan constitucion, manera ilustra mas tempran e siman cu a pasa den un anterior editorial, ta contempla e situacion ora un ministro ta condena irevocablemente, o a keda encarcela preventivamente, relaciona cu cierto delito. Den e prome caso e ta automaticamente – pa ley – retira, y den e otro caso e ta automaticamente suspendi.

Ta bisto pa tur hende cu ningun di e dos situacionnan ey ta aplicabel den e caso actual na Aruba. Simplemente cos no a yega asina leu ainda, y si acaso e yega asina leu, nos no ta St. Maarten y nan constitucion no ta al caso, punto. Ta trata si di un situacion, unda e reglanan di oro di Reino ta aplicabel, y nan no mester ta skirbi ningun caminda tampoco, pasobra ta trata aki di e normanan di etica, di ‘fatsoen’, pa usa e palabra Hulandes dificil di traduci aki. Unda e mandatario en cuestion mes ta realisa ki daño e asunto ta haciendo na gobernacion, su partido y, principalmente, na e pais y pueblo en general. Anto e ta baha, pasobra esey ta e gesto di hende di nivel cu e mester haci. Y si acaso cos resulta faborabel pa su persona, e por asumi su puesto atrobe, purifica di tur sospecho y cu su cara na laira.

Pero tin un aspecto mas cu ta haci e caso aki diferente. No ta haci cualkier acusacion contra e ministro. No ta cualkier delito ta sospecha cu el a viola. Ta sospecha cu el a hustamente viola e reglanan encuanto su comportacion, cu tin di haci cu loke tin den su huramentacion tempo cu el a bira ministro, dilanti di representante di Rey, y dilanti di comunidad. El a hura cu e “no a duna ni priminti ningun hende nada, ni lo haci esaki tampoco. Cu e, pa den e funcion aki no lo tuma di ningun hende , directo o indirectamente, cualkier promesa o regalo.” Esaki ta e parti mas esencial di e huramento o declaracion cu tur ministro a expresa y por considera esaki lo mas sagrado di nos sistema democratico. Ora e sospecho ta cu ta hustamente contra esaki e persona lo a actua, ta imposibel pa e sigui funciona, y e mester tene honor na su mes. E deterioro di norma y balor a bay asina leu caba cu den su partido no ta considera esaki algo grave.

Y kico ta sucede? A bin parlamento pa insulta e contrincantenan politico, tambe esun cu awor ta bisa cu e si lo a baha, si e tabata den un situacion similar. Aparentemente e no a lesa constitucion (di Aruba, no di St. Maarten) unda ta referi na e parlamentario cu mester actua a base di su propio criterio personal, no loke partido bisa pa e haci. En todo caso un simpel entrevista na radio ta haci nos realisa atrobe cu nos parlamento ta nada mas cu un appendix di ehecutivo, bon pa controla oposicion, nada mas.