Steven Croes, dokter di Ibisa a duna di conoce cu den ultimo campaña cu nan a haci riba dialuna 14 di november, nan a trece dilanti e topico di malesanan di sucu y cu esey tabata pa motibo di Dia Mundial di Diabetes.

Segun AZV, for di aña 2015 Aruba tabatin 8.035 persona cu tabata uza medicina pa controla sucu. A medida cu tempo a pasa, e cifra a aumenta y na aña 2016 tabatin 8.274, na 2017 e cantidad di 8.422 y na 2018 8.642. Esaki ta nifica cu tin 200 persona extra pa cada aña cu ta pashentnan cu ta uza medicamento.

E hendenan aki, ta hende principalmente entre 50 aña te cu 69 aña di edad, e grupo mas grandi cu ta existi y ta representa 7.8% di e poblacion total di Aruba.

Esaki ta encera un gasto di 5 miyon florin pa aña y pa motibo di esaki ta mira cu na Aruba tin un porcentahe hopi grandi di loke ta trata malesa di sucu y gastonan cu esaki ta trece cune. Croes a menciona cu e idea di e campaña di salud tabata pa crea conscientisacion pa por preveni y detecta e tipo di malesa aki na tempo.

Un di e malesanan mas conoci ta diabetes y ta consisti di tres tipo; tipo 1 y 2 y esun cu ta durante embaraso. Tocante e ultimo, Croes a declara cu esey tambe ta presenta na Aruba, pero nan no tin datonan di esaki.

Di diabetes tipo 1, Croes a señala cu personanan mas hoben ta esunnan cu ta sufri di esaki. Tipo 2 generalmente ta afecta hende grandi, pero e ta birando mas frecuente den personanan hoben. Y esun di embaraso ta ora un muhe ta na estado, tin diferente hormona cu ta hunga un rol y esey ta genera cierto resistencia tambe pa insulina durante embaraso.

Un estudio a mustra cu muhenan cu no ta haci test di sucu, nan yiunan den futuro por tin problemanan di sucu. Unabes cu e persona aki sali di embaraso, mayoria di biaha el a bira normal, pero si ta existi algun cu ta keda cu posibilidad grandi pa haya diabetes tipo 2.

Croes a menciona otro tipo di malesa di sucu cu no ta hopi conoci y cu ta yama diabetes Mody (Maturity Onset Diabetes in the Young), Lada (Latent Autoimmune Diabetes of Adulthood) y Diabetes 3C, cu ta trata cu malesa di sucu ta produci pa via di un daño riba e pancreas door di otro malesa, por ehempel, un tipo di cancer.

Di mesun manera, Croes a bisa cu ta hopi importante pa hende por sa con nan tin sucu of con nan por sospecha cu nan tin sucu halto. Tocante esaki el a menciona e tres sintoma cardinal cu ta mas frecuente, cual ta: e persona ta pishi hopi, tin hamber constantemente y tin hopi sed, a pesar cu por ta un persona cu ta come bon y bebe hopi likido e ta sinti cu ta keda cu sed y cu hamber.

Otro di e sintomanan ta cansancio cronico, perdida di peso, dolor neuropatico den sentido cu e persona ta haya dolor den un man y no sa e motibo, vision blur tambe ta otro sintoma.

Den e campaña, Croes a manifesta cu nan a recomenda hende pa por tin glucose meter na cas y siña con por maneha pa nan mes por lesa e resultado cu e mashin ta duna. Importante ta pa hende sa e resultado, cu si ta abou di 7.8 ta normal, 11.1 bay ariba ta posibel diabetes.

Tambe el a menciona cu den e campaña, Ibisa a ripara cu tin hopi hende cu no sa cu nan tin sucu, nan no ta haya sintoma pa motibo cu ta haya e malesa poco poco.

Posibel complicacion di malesa di sucu.
Croes a expresa cu mayoria di hende ta kere cu sucu ta un malesa normal y nan no ta wak e importancia pa cuid’e . Esey por ta un factor di hopi riesgo pa otro malesanan, por ehempel, cardiovascular. E ta aumenta e indicador di mortalidad di malesanan cardiovascular, specificamente den hende muhe.

Tambe e malesa aki ta provoca daño den e retina y algun biaha e persona por perde vision pa motibo cu nan no tin sucu bao control.

Tin casonan cu por ta asina malo, cu e persona por perde un extremidad y si ta haya un golpi por haya complicacion pa via di mal circulacion.

Salud mental tambe ta un tema importante, pa motibo cu pashent cu diabetes tin mas chens di haya depresion y esaki ta bin cu retonan special pa mira con nan ta controla e malesa.

Pashentnan cu sucu tambe tin mayor riesgo pa haya cancer, aunke hende por tin e sucu controla, e riesgo di cancer no ta disminui.

Cerca hende homber, sucu por genera impotencia sexual. Hopi pashent na Aruba cu ta bay cerca urologo, e mayoria di nan ta haya e sorpresa cu ta pashent di sucu.

Pa finalisa, Croes a declara cu loke Ibisa kier ta pa mas hende por uni cu e campañanan di salud, na aña 2020 nan tin planea pone hopi atencion den parti di salud den area di prevencion y ideal lo ta pa e comunidad por sa ki dia nan lo bay ta pa nan acerca pa e campañanan.