Ayera tardi durante un conferencia di prensa presidente di Stichting Rancho Aruba National Trust, Clifford Rosa, hunto cu activista defensor di tera, cientifico den sostenibilidad y tambe representante hoben di Aruba National Trust, Nigel Maduro, a conta di nan experiencia na e Global Sustainable Island Summit cu a tuma luga recientemente na St. Kitts and Nevis.
Rosa a splica durante nan participacion na e conferencia, caminda cu e hobennan representante di diferente isla por a delibera y bin cu ideanan pa asina presenta esakinan den e Island Innovation.
El a sigui splica cu Island Innovation ta algo cu ta sucede regularmente caba y Aruba varios ocasion Aruba ta participa na dje den diferente forma.
“Pa Stichting Rancho Aruba National Trust tabata un momento hopi importante pasobra como Aruba National Trust y miembro di e hunta internacional y tambe den Caribe cu diferente otro National Trust, entre otro di Haiti, Barbados, Malta, a delibera riba e problematicanan cu tin riba e islanan. Aruba no ta keda afo pasobra Aruba tambe ta un isla y un isla den desaroyo y sigur den un desaroyo kizas no bon balansa,” el a remarca.
El a indica cu mirando cu Aruba ta parti di Reino Hulandes, esaki tambe ta duna un aspecto diferente ora ta bishita otro islanan den Caribe. Rosa a splica hopi biaha ta encontra dificultad pa por yega na fondonan mirando cu Aruba ta parti di Reino Hulandes y esey ta pone cu Aruba su desaroyo pa GDP ta eigenlijk hopi halto, locual ta pone cu Aruba no ta ser mira mas como un Small Island Development States (SIDS).
“Esey tambe ta duna su preocupacionnan pasobra como NGO den comunidad nos ta sinti hopi falta di recursonan cu ta ser bisa cu tin pero no ta mira nan. E ora ey con nos por sigui haci nos trabou pa conserva parti di nos herencia. No solamente herencia natural, pero herencia cultura,” Rosa a subraya.
El a splica cu cambio climatico ta haciendo su trabou, pero si no contradeci y mitiga e trabou di cambio climatico Aruba por perde su herencia natural cual ta un aspecto hopi importante pa e isla, pero pa motibo di esaki por perde herencia cultural tambe.
“Como Aruba National Trust nos kier enfoca hopi pa asina nos por conserva parti di nos herencia natural y cultural pa e generacionnan cu ta bin. Manera cu ta ser bisa, conserva e herencia pa semper pasobra si no tin un punto di enfoke fuerte e ta facilmente ser kita for di riba mesa,” el a agrega.
Como hoben representante di Aruba, Nigel Maduro a atende e Global Sustainability Island Summit hunto cu Stichting Rancho Aruba National Trust.
El a splica cu el a haya oportunidad pa netwerk y papia cu otro hobennan den otro islanan Caribense y di mundo. El a remarca cu eynan por wak cu hopi di e situacionnan tocante sostenibilidad ta hopi similar entre e islanan.
El a indica cu e conferencia tabata enfoca mas riba clima y sostenibilidad y herencia cultural. Como representante di Aruba el a duna un perspectiva di Aruba su herencia cultural y con cambio di clima ta afecta Aruba su herencia cultural y tur e aspectonan di sostenibilidad.
Maduro a splica cu e tabata parti di un discusion di panel tocante seguridad di cuminda y awa y con Aruba ta maneha e seguridad di cuminda y awa. El a indica cu eynan el a menciona con Aruba ta realisando esaki y a inspira hobennan di otro islanan Caribense.
El a sigui splica cu el a papia di agroforesteria sintropico y living soil, con Aruba ta realisando e metodonan di agroforesteria sintropico. El a remarca cu eynan el a siña con otro islanan di Caribe tambe ta haciendo esaki, y con nan ta mantene nan cuminda y awa.
“Mi tambe a bisti mi regalia tradicional indigena, cu rucu na mi cara, cu un pluma di wara wara den mi cabey, cu cabey den vlecht y eynan bo ta wak mi tabata orguyosamente representando mi cultura y eynan bo ta wak cu hopi hoben tambe a ser inspira y tambe admira y a carga nan cultura cu orguyo. Mi a conoce otro personanan di e tribu di caligano di Dominica y a intercambia cultura y papia tocante e herencia indigena di Aruba y inspira otro hobennan pa wanta e cultura y sigui pas’e den e siguiente generacionnan,” Maduro a remarca.
El a indica cu e tabata parti tambe di un panel di discusion, hunto cu Clifford Rosa, tocante herencia cultural na e islanan SIDS y con e ta sinta den otro, den desaroyo sostenibel.
El a splica cu ora ta papia di desaroyo sostenibel semper ta papia di sostenibilidad di ecologia, di naturalesa, pero varios biaha ta neglisha e aspecto social, e sostenibilidad social. El a sigui splica cu hende no ta compronde cu nan ta hopi interconecta y ta afecta otro. El a enfatisa cu si mishi cu un, ta mishi cu e otro automaticamente. “Mester wak cu nan ta hopi interconecta den e sentido cu cambio climatico, ora cu e ta afecta naturalesa automaticamente e ta afecta aspectonan social,” el a subraya.
Maduro a indica cu nan a colabora hopi cu e diferente International National Trust Organisation y a intercambia hopi cu e representantenan di Cayman Islands. El a splica cu eynan tambe nan a crea un netwerk di mas hende den Caribe, mas comunidad den Caribe cu tambe ta enfoca riba desaroyo sostenibel y con pa mantene e aspecto di herencia cultural cu varios biaha ta ser neglisha.
“Esey tabata un punto importante pa trece dilanti pa asina duna e perspectiva di Aruba y con nos ta purba di mantene nos herencia cultural,” el a resalta.
Maduro a indica cu nan a trece dilanti tambe e tema di crecemento hopi rapido di e sector hotelero y di turismo y con esaki tambe ta afecta e herencia cultural. El a duna como ehempel cu por esaki caba den diferente caso rond Aruba, por ehempel na e lama di Basiruti unda e hotel a tuma over casi full e lama, of tambe den Rancho mes unda tin e crecemento di real estate cu ta bayendo cu cierto areanan den e waf y hendenan di Rancho no por practica nan cultura
El a splica cu tambe tabatin e aspecto di sosten financiero pa cambio di clima unda nan a papia tocante con Aruba y e otro islanan den Reino Hulandes lo por haya sosten financiero pa cambio di clima. El a sigui splica cu pa Aruba e ta un situacion hopi diferente pasobra Aruba ta den Reino Hulandes y ta cay bou di categoria di Subnational Island Jurisdiction y tin otro proceso pa haya sosten financiero pa cambio di clima. El a agrega cu toch tabata bon pa siña mas tocante esey tambe y obstaculonan institucional cu tin pa logra haya sosten financiero pa combati cambio di clima.
“E tabata un bon evento pa bay representa Aruba y papia tocante nos situacion y inspira otro di locual nos ta haciendo na Aruba. E ta algo cu tabata hopi productivo pa bay representa Aruba y como hoben tambe di Aruba e tabata un momento pa mi mustra cu mi pais ta haciendo e trabou, cu nos ta purba di bay dilanti y e ta pa inspira otro islanan rond mundo y otro hobennan di islanan chikito rond di mundo. E tabata un momento pa nos refleha y pa nos wak cu tur cos ta interconecta, specialmente hendenan di isla chikito rond di mundo,” el a finalisa.