
(AP) — Imagen di satelite analisa diamars ta parce di mustra cu entieronan masivo ta ser realisa na el-Fasher den e region Darfur di Sudan despues cu e grupo paramilitar Rapid Support Forces (RSF) a captur’e, causando aun mas preocupacion tocante e escala di e violencia cu a baha riba e ciudad.
E imagen di el-Fasher ta bin mientras e guera di dos aña ta sigui avansa den Sudan a pesar di indignacion internacional creciente, cu media local y Nacionnan Uni reportando un atake cu drone riba un entiero den un otro ciudad yama el-Obeid, matando por lo menos 40 persona.
E Laboratorio di Investigacion Humanitario di Yale School of Public Health a analisa imagennan di el-Fasher saca pa Vantor, un agencia di imagen basa na Colorado anteriormente conoci como Maxar Technologies. E imagennan ey ta parce mustra cu grafnan masivo ta ser coba y despues cubri na dos sitio den e ciudad, un na un moskee panort di e hospital Saudi unda supuestamente casi 480 persona a ser mata y otro cerca di un ex-hospital di mucha cu e RSF tabata usa como un prison, e investigadornan a bisa.
“No ta posibel basa riba e dimensionnan di un posibel graf masivo pa indica e cantidad di curpa cu por a dera; esaki ta pasobra esnan cu ta realisando eliminacion di curpa hopi biaha ta pone curpanan riba otro,” nan rapport a bisa.
The Associated Press a obtene acceso na e imagen di Vantor y a mira e detayenan cu ta coresponde cu e rapport di e laboratorio di Yale na e sitionan. AP tambe a haya acceso na potret di satelite saca pa Planet Labs PBC diamars, cual a mustra suelo di diferente color na ambos sitio, cual tipicamente ta indica cu e tera a ser coba y despues tapa atrobe.
Imagennan di satelite anterior analisa pa e laboratorio di Yale y AP a mustra obhetonan blanco riba e tereno di e hospital Saudi y cerca di e hospital di mucha inmediatamente despues di e captura di el-Fasher pa RSF. E laboratorio di Yale a identifica esey como probablemente curpanan, cu mancha di sanger tambe visibel desde espacio.
RSF a nenga cu nan a mata hende na e hospital Saudi, pero testimonionan di esnan cu a huy di el-Fasher, videonan online y imagennan di satelite ta ofrece un vision apocaliptico di nan atake.
RSF tambe a publica videonan di el-Fasher den e ultimo dianan mientras nan a enfrenta horor y condenacion internacional creciente pa via di e atakenan, incluyendo algun na e hospital. Detayenan den e video a coresponde cu caracteristicanan conoci na e hospital. Sinembargo, e video nunca a mustra areanan anteriormente visibel den video comparti riba red social supuestamente mustrando soldadnan di RSF pasando entre curpanan riba vloer y tirando un homber cu tabata sinta.
AP tambe a analisa potretnan di Planet Labs for di 29 di october rond di un area panort di el-Fasher. Den e imagennan ey, obhetonan blanco similar na esnan identifica pa e laboratorio di Yale como curpa a aparece rond di dje, cu un area aparentemente yen di vehiculonan kima.
E area ta coresponde cu grabacionnan mustrando decenas curpa y soldad di RSF moviendo den e area, tirando y papia cu esnan herida den e atake. Algun di esnan mata a parce di ta combatientenan arma. Un combatiente para hunto cu forsanan di RSF ilustra den videonan di e sitio tabata visibel den un otro video supuestamente tirando prisoneronan sin arma. RSF a bisa cu nan a arest’e dia 30 di october.
E laboratorio di Yale a bisa den su rapport diamars cu ta parce cu algun curpa a ser hiba.
Evaluacion di e escala di e atake na el-fasher ta keda dificil
E alcance di e violencia total na el-Fasher ainda no ta cla pasobra comunicacion ta scars den e region.
Esnan mata tabata inclui Dr. Adam Ibrahim Ismail, ken a traha na el-Fasher y a ser mata cu tiro door di RSF den loke e Red di Dokternan di Sudan a describi como un “crimen cruel” dirigi riba dokternan y trahadornan di ayudo. E grupo a bisa cu Ismail a ser deteni durante e incursion di RSF den e ciudad y mata den un campo.
E Secretario-General di Nacionnan Uni Antonio Guteres a yama pa “mecanismonan di responsabilidad” pa via di e captura di el-Fasher “pasobra e crimennan cu ta ser cometi ta asina hororoso.” Awor cu probablemente ta derando curpa, esey ta haci cualkier analisis completo di e captura di e ciudad aun mas dificil, specialmente mirando cu investigadornan lo mester coba nan den un area awor encarga pa e partido na guera cu supuestamente a comete e atrocidadnan.
E guera entre RSF y e ehercito di Sudan a cuminsa na april 2023. Mas cu 40.000 persona a ser asesina, segun cifranan di Nacionnan Uni, pero gruponan di ayudo ta bisa cu e cifra real di mortalidad por ta hopi mas halto.
E atake cu drone dialuna na el-Obeid, e capital di e provincia Nort Kordofan di Sudan, a mata por lo menos 40 persona y a herida decenas mas, tanto media local como e Oficina di Nacionnan Uni pa Coordinacion di Asuntonan Humanitario a reporta.
Mientras Nacionnan Uni no a asigna culpa pa e atake, media local a culpa RSF, kende no a reclama e atake pero tabata usando dronenan pisa den su ofensiva. Regionnan Kordofan y Darfur a bira e epicentronan di e guera di Sudan durante e ultimo lunanan.
E guera a causa cu mas cu 14 miyon persona a huy for di nan cas y a alimenta malesa. Dos region den Sudan ta experenciando un hambruna cu ta den riesgo di plama den henter e pais.
Ross Smith, e director di respuesta di emergencia di e Programa Mundial di Alimento (WFP), a bisa reporteronan e siman aki cu e agencia ta notando “consumo di alimento hopi abao” unda hende den algun parti di e pais ta pasando dias sin come.
“Nos ta mirando nivelnan hopi halto di desnutricion severo y nos tin hopi reportahe di mortalidad,” el a bisa. “Esaki ta sigur relaciona cu e conflicto.”


