Despues di e ultimo rueda di prensa di nos minister encarga cu finanzas ta mas cu claro cu e supervision financiero di banda di Reino a termina – momentaneamente – den teritorio desconoci. E ley (LAft) cu tin actualmente tabata contene e criterionan pa e deficit/surplus pa e añanan 2015 – 2018 (articulo 14 LAft), pero no tin nada, logicamente, pa 2019 y e siguiente añanan. Di otro banda, asina leu cu nos ta na altura, e cambio di ley aproba pa parlamento recientemente, den cual ta elimina Conseho di Ministro di Reino como supervisor, y ta pone na su lugar parlamento di Aruba, no a keda firma pa Gobernador y por lo tanto no ta na vigor. Mirando e caracter di e cambionan haci den e ley ta dificil pa pensa cu gobierno Hulandes, tambe como e partner di mas peso den gobierno di Reino, lo bay conseha pa Gobernador firma e ley y laga tur e cambionan aki bira e version vigente.

Den e carta cu nos minister di finanzas a manda como contesta riba e ultimo carta di CAft y duna na prensa ayera, e mandatario ta tuma e posicion cu e tarea y facultadnan di CAft manera formula den e ley ta keda vigente, pero cu no tin un base legal formal, den e sentido di un norma pa presupuesto ancra den e ley, pa 2019 y e dos añanan despues. Por lo tanto lo no tin un base huridico pa un conseho a base di diferente articulo di LAft cu ta referi na e posible casonan ey (Articulo 11, 4; articulo 11, 5; articulo 17, 8 conhuntamente cu articulo 11, 4, y 5). Tambe ta opina cu articulo 12 di LAft, cu ta encera e notificacion na Conseho di Ministro di Reino di banda di CAft, den caso cu nan ta di opinion cu den un presupuesto o cambio di presupuesto ainda no ta cumpli cu e normanan estableci, tampoco por ta aplicable na e momento aki. E mandatario ta mustra tambe riba e hecho cu durante tratamento di e cambio di ley reciente a elimina articulo 11 y 12 for di e ley, hunto cu e otro referencianan na “Conseho di Ministro di Reino” den e texto. Di manera cu, segun e mandatario, no tin un procedimento mas pa hiba un asunto na nivel di Conseho di Ministro di Reino den caso cu CAft ta haya esey necesario.

Tur esaki ta zona masha bunita, pero si no tin un (cambio di) ley firma pa Gobernador, ta e ley, sin criterio menciona pa e deficit/surplus pa 2019 – 2021 ta vigente. E falta di e criterionan pa e añanan ey no ta deshabilita e ley den su totalidad… Es mas, e ley ta duna bida na e colegio di supervision CAft, algo cu e mandatario tambe ta reconoce, y den cual caso e no por referi nan na Staten pa nan duna cuenta, pasobra e cambio di ley no ta na vigor… Pues Staten no ta un factor pa tene cuente cune na e momento aki. Cu otro palabra, ta dificil imagina con e mandatario ta desea pa CAft haci su trabao manera semper, dunando cuenta na Staten, mientras cu Staten no tin e poder ey y posiblemente nunca lo haya esey pasobra nos no ta anticipa cu na algun momento den futuro Gobernador lo firma e cambio controversial aki.

Tur esaki ta ilustra bastante bon con complica e situacion ta. Di un banda, di e manera aki no tin criterio pa presupuesto ancra den ley. Di otro banda e otro cambionan cu e fraccionnan gubernamental a haya ta bon pa introduci, no a keda formalisa, motibo pa simplemente no tuma nan na cuenta tampoco. Di otro banda, si e minister ta opina cu CAft no tin nada ta bay haci cerca Gobierno di Reino, esey ta su opinion pero cu esey no tin ningun problema resolvi.

Aki nos mester bolbe mantene nos mes riba e caminda corecto, tumando como guia e ‘razon de ser’ di e ley LAft: gobierno di Reino a dicidi cu Aruba su situacion financiero ta di tal indole, cu supervision for di seno di Reino ta urgentemente necesario. Normalmente e supervision aki lo a haya concretisacion den un ley di Reino o un Algemene Maatregel van Rijksbestuur. A palabra cu gobierno di Aruba na 2015 pa hinca esaki den un ley local; un mal escogencia por cierto, pero e ta un hecho. Cu e cambio cu e fraccionnan kier a forsa den parlamento ta posible satisface nan frustracion contra Hulanda momentaneamente, pero no por ta asina naief pa kere cu Hulanda ta bay laga e asunto asina. Lo bay tin decision na nivel di Reino dentro di poco, sin duda algun. Ta parce logico cu e ruta via un ley di Aruba ta cera, no ta bay tin un repeticion di loke a sucede recientemente. Si tabata e intencion di e fraccionnan pa ‘kill’ e ley, por constata cu nan a logra esey. Sin embargo, cu esey e problema no a caba pa gobierno, cu mester enfrenta e realidad cu e supervision ta bay t’ey, di algun manera o forma. Ademas, no ta na Aruba pa dicidi esey, p’esey e yama ‘hoger toezicht’.