Como si fuera coronavirus y su consecuencianan economico no ta suficiente, tin accion tambe na frente politico y hudicial. Ayera a plama e noticia di un denuncia extenso deposita cerca Ministerio Publico contra ex-ministro encarga cu Desaroyo Teritorial y Infrastructura, y seis otro persona relaciona cu nuebe caso di cual a haci denuncia. Varios di e casonan no ta nobo pero tabata comenta caba. Nos no ta bay den detaye riba e acusacionnan haci, y e peso di e argumentonan treci dilanti, esey cada ken por lesa via varios medio cu ta ofrece e documento completo. Tampoco ta discuti cuanto prueba lo por tin den e casonan specifico aki, pasobra esey ta trabao di Ministerio Publico y despues di hues. Mas bien nos ta kere ta bon pa nos dedica atencion na e problema general cu nos tin desde hopi aña cu corupcion, cu sin duda algun ta presente y na grandi.

Basicamente esaki ta un problema tur caminda na mundo, loke ta varia ta e frecuencia y gravedad di e casonan cu ta haci cu por papia di un situacion manehable of no. En general nos ta kere cu e situacion na nos isla ta en berdad grave, ya cu no ta trata solamente di conta cuanto mandatario o ex-mandatario ta envolvi, pero con e corupcion ta afecta bida diario di nos tur. Y ta aki ta unda e interes general ta hunga un papel importante. Nos ta yegando na un punto unda no ta posible mas pa keda sin reconoce cu tin hopi cos pa drecha, y si nos no ta drecha tur, no ta drecha nada. Mira asina e ta bira un trabao gigantesco, pero e situacion simplemente tin un efecto devastador riba tur tipo di servicio y funcion di e aparato gubernamental. Nos ta yegando na e punto cu un ciudadano no por haya nada regla mas, pasobra pa hopi cos, si no tin pago, no ta haya un trato normal. Y e aparato ta asina adapta na e realidad aki, specialmente den e trayectonan di permiso, cu nos no ta mira nada ta cambia na fabor di un ciudadano normal cu kier algo normal haci.

Un ehemplo nos ta mira recientemente den e start up di economia despues cu a controla e coronavirus. Sector di construccion por a cuminsa atrobe, pero den cuadro di e ‘fast track’ tur hende mester bosha dilanti porta di DOW pa busca un permiso special… Really, nos tin e impresion cu tin hende cu no ta comprende kico e dos palabranan ey na Ingles ta significa. Pakico no ta simplemente otorga e permisonan pendiente, pasobra den pura awor bo no por bay controla tur cos. Loke mester haci ta duna e beneficio di duda, salvo casonan berdaderamente dudoso, y planifica e control mas adilanti ora e obra ta den proceso caba. Di mes semper e control ey na e obra mester tuma lugar, asina ta cu no ta crea extra trabao. Nos aparato gubernamental ta asina custumbra cu pone traba pa tur cos, y e pueblo sumiso aki ta keda acepta tur e cosnan ey, cu nos no ta ni protesta mas. Si ta di e manera aki ta sigui traha riba e ‘fast track’ anto nos ta kere cu e plan final ta bira algo ridiculo cu no tin nada di haci cu e realidad den cual comercio ta move.

Cantidad di comision a traha riba e procesonan caba, tur tabata bin dilanti cu e mesun pregunta y proposicionnan, y nada ta cambia. Y pakico nada ta cambia? Pasobra aparentemente esnan tras di cortina cu ta dirigi e pais aki, no kier pa algo cambia. Pa esnan cu a o ta traha den gobierno y tin un etica y moralidad normal, ta masha obvio con nos por streamline e aparato y duna un servicio excelente y transparente na publico en general, sin distincion. Pero tin un motibo pakico durante varios decada no a logra yega na termina varios proyecto cu ta stroba esnan cu ta pisca den awa di lodo pa haci loke nan kier.

Otro ehemplo reciente cu nos ta mira ta e desastre cu yama Departamento di Labor, cu ta nenga redondamente di haci su trabao, mientras meymey di e pandemia aki ta tumando lugar abuso na gran escala cu empleadonan di hopi empresa. Laga nos bisa di biaha cu tin hopi empresa cu, mientras nan ta den problema financiero grandi, ta trata nan personal manera mester ta, segun nan posibilidad. Pero cu nos no por conta cu un Inspeccion di labor cu tin decadas sin maneha multa y proces verbaal como instrumento pa coregi mal comportamento, ta haci cu den e crisis aki tin hopi empleado desampara cu no tin caminda di bay. Riba esey ainda ta bin e idiotez di e director cu riba instruccion di e ministro encarga ta simplemente keda sin cumpli cu ley y ta nenga tur dunador di trabao cu ta desea di reduci tamaño di nan negoshi, cu nan bon razon y derecho di pidi retiro pa personal cu nan no por paga mas, y e organisacionnan gremial ta keda keto tambe!

Nos ta den un comunidad cu ta asina custumbra cu abnormalidad, cu esey a bira nos ‘normal nobo’ caba. Nos no tabata mester di coronavirus pa esey.

LJMADURO – 01-JUN-2020