Den un recado di prensa un parlamentario opositor ta señala cu actual gobierno tin e proyecto di ley di adaptacion di salario minimo secuestra y cu esaki ta impedi su introduccion. E cambio den e ley ta concerni introduccion di un salario minimo pa ora, un deseo di hopi aña caba. No ta asina facil pa constata si e secuestro ta real, pero si ta corecto cu si tin algo ta stroba tratamento y aprobacion den Staten, anto ta na e mandatario concerni pa contesta e critica aki, pronto. Tambe pasobra esaki ta un asunto ‘long overdue’ y no un poco, algun decada caba. Ademas, realmente nunca lo tin un momento faborable pa introduci e cambio aki, pasobra semper e lo costa placa na e empresario involucra.

Pero, ta berdad cu e proyecto di ley aki lo ta cla pa tratamento parlamentario? Tin indicacion den e direccion aki. Raad van Advies (RvA) a duna conseho riba e propuesta aki na october 2024, en general positivo, pero cu algun observacion, principalmente tocante e puntonan cu Conseho Socio Economico (SER) a trece dilanti den nan conseho, den cual ta constata cu e introduccion di un salario minimo pa ora lo tin consecuencia pa entre otro, aumento di costo di salario y inflacion, como tambe pa seguridad social y ingreso di impuesto. SER ta señala cu talvez ta necesario contempla apoyo fiscal y subsidio pa e sectornan mas afecta pa e introduccion di e salario minimo pa ora. Motibo pa conseha esaki ta cu SER ta constata cu e aumento di salario minimo, a base di e salario di 2024, lo ta di 6,1% pa persona cu ta traha 42 ora pa siman, y 13,7% pa esnan cu ta traha 45 ora pa siman. Pa completa e informacion: tur categoria lo haya 1% di aumento, basa riba e cambio simultaneo di e base di calculo, di un factor di 4,28 siman pa luna, pa 4,33 como e factor nobo. E aumento efectivo di e salario minimo pa esnan cu ta traha 42 y 45 ora ta efectivamente Afl. 121,20 y Afl. 271,73, segun SER. E aumento di salario minimo na januari 2025 tabata di 1%, cu a hiba e salario minimo na e actual nivel di Afl. 2007,05.

RvA ta haya cu mester duna atencion na e asuntonan aki den e Memoria di e ley. Nos no ta na altura si a atende e asuntonan aki, pero en todo caso no a mira nada tocante e intencion di contempla medida pa suaviza e golpi pa e sectornan cu ta maneha ainda un orario laboral semanal di mas di 40 ora. E unico medida cu a mira ta e adaptacion di 1% en general.

Cu tabata intencion pa introduci e cambio di ley pa 1 di januari 2025 ta resulta di e carta cu ministro encarga cu labor a ricibi di Departamento di Labor na september 2024, den cual ta conseha tuma na cuenta e conseho di CBS encuanto inflacion den e periodo prescribi den ley, cu tabata di 2,9%. Esaki tabata e base pa aumenta salario minimo cu e porcentahe aki, loke no a sucede. Naturalmente mester tuma na cuenta aki cu aña 2024 a termina cu eleccion parlamentario, y un gabinete demisionario, cu a opta pa duna en todo caso e aumento di 1% menciona.

Pregunta ta awor: unda nos ta para? Kico realmente por ta un obstaculo pa preveni introduccion di e salario minimo pa ora? Nos por comprende cu e actual gobierno mester considera e efecto inflacionario cu aumento di volumen di salario, den e sectornan cu ta maneha orario di mas di 40 ora, lo por tin. Tambe e efecto cu e aumento di salario minimo lo tin riba e totalidad di salario, pasobra e salario minimo ta conduci na salario mas halto pa esnan riba e nivel ey tambe. Aki ta bon pa menciona tambe cu SER den su conseho ta mustra riba e perspectiva economico menos faborable pa 2025, compara cu 2024. E cifranan di 2025 te awor ta mustra riba un aumento robusto di entrada gubernamental, indicando un economia solido, aunke nos tur sa cu den segundo parti di aña politica di gobierno Mericano por daña e asunto pa nos tur.

Pero tin mas asunto pa tuma na cuenta. Por ehemplo, cu e escasez di labor, cu awor kier soluciona – parcialmente – cu legalizacion di e forza laboral indocumenta cu nos tin, ta causa pa e falta di maneho sensato di tur gobierno pa yena e lugar aki cu hotel. E escasez ey riba su mes lo causa inflacion, pasobra lo tin un presion di mercado pa por recluta e personal adecua. Den pasado recien nos a mira e tipo di presion aki caba. E pregunta ta si e situacion aki ta motibo pa bisa – atrobe – cu posicion financiero di e sectornan cu mas ta probecha di e auge economico actual, ta un consideracion suficiente pa pospone e cambio di ley. Manera menciona anteriormente den e Editorial aki, realmente nunca lo tin un bon momento pa introduci un coreccion di un maneho, cu pa decadas a percura pa un situacion inhusto pa e personanan cu mas a sacrifica pa e pais prospera y cu te awe ta pasa menos tempo cu nan famia cu otronan. Tabatin un motibo pakico esnan cu 25 – 30 aña pasa caba tabata boga pa introduccion di e salario minimo pa ora, y nunca tabata haya un contesta adecua di e mandatarionan pakico nan no tabata kier actua. Masha simple anto awor: a yega ora pa e salario minimo pa ora…