Negociacion pa forma gobierno nobo ta andando y nos lo tende pronto con cos a bay. Un di e puntonan cu a menciona, banda di e deliberacion di e temanan di gobernacion mes, ta e proceso di screening di e personanan candidato pa e carteranan di ministro. Un proceso bastante elabora cu ta tuma su tempo. Esaki ta pa establece loke por yama un ‘nulmeting’ pa e proximo mandatarionan, kico ta nan propiedad, nan funcion oficial y responsabilidadnan como persona priva, empresario, accionista o comisario den sector priva, etc. Den cierto caso e ministro lo mester deshaci di cierto posicion cu no ta compatible cu e puesto publico cu e ta bay haya. Y si bisa cu esey den e casonan corespondiente a bay manera mester ta, nos ta kere esey tambe.

Sin embargo, manera nos a trece dilanti na varios ocasion, control no por ta na inicio so. No ta pasobra un persona a drenta den e puesto cu un record limpi, esey ta keda asina, pasobra ta net e tentacionnan di e puesto ta asina grandi. No ta pornada tin tanto politico ta aspira di no bira parlamentario so, sino ministro tambe. Y claro cu ta e carteranan unda tin cos di parti, tin cos di haya. Y den e asunto aki no ta suficiente pa mustra riba e gobierno anterior, no e demisionario pa tur claridad, unda en berdad a tuma lugar cosnan increible. Pero asina leu cu nos ta corda e actual gobierno demisionario tambe tabatin su parti den e coleccion di pahra exotico di ultimo añanan. Aki tabata trata tambe di un mandatario cu a logra pasa e screening inicial pero cu no a logra termina su cuatro añanan pasobra e taray hudicial tabata cerando caba rond di su persona. Y como prueba cu e asuntonan aki no a termina tampoco, nos por recorda cu algun siman pasa autoridadnan hudicial a haci bishita a base di un orden di huez comisario na e departamento cu ta emiti tereno, y a bay cu computer y otro material di tres persona cu ta representa e mero top di e departamento. Con esey ta bay termina nos no sa, nos no ta desea ningun hende malo; laga husticia cana su caminda.

Loke si nos ta desea di enfatiza aki ta cu keto bay no ta sucede nada pa pone un paro na e practicanan aki, unda no tin dos manera pa haci lo corecto: ta introduci control eficaz den e asuntonan aki, si of no? E hechonan cu a caba di tuma lugar ta prueba palpable cu nada ta tumando lugar pa set up e control interno eficaz aki, na cual tur funcionario, incluyendo directornan, ta someti. Y si tin algun voz critico cu ta puntra ta pakico nos ta keda ‘maha’ riba e asunto aki, ta entre otro cu e propio gobierno demisionario, y e proximo tambe, ta pone hopi enfasis riba ‘integridad’. Esey ta algo cu ta carga nos apoyo completamente, pero ta exigi pa nos mira tambe cu ta pone manos a la obra pa e proyectonan den e cuadro aki keda cla. Por ehemplo, finalmente a pasa e ley cu ta establece e instituto Ombudsman, pero te ey tambe. Si ta bisa A, pero no ta bisa B, anto por conclui cu simplemente no tin voluntad politico pa atende e asunto aki, y esey ta haci cu por considera henter e asunto di integridad aki como ‘lip service’: un tipo di adorno etico o moral pa plannan gubernamental cu ta mustra bunita djis pa calma cierto critica.

Nos sa cu den campaña e propio Promer Ministro a gaba den debate cu e logronan riba e tereno aki, pero lamentablemente nos no a mira practicamente nada concreto. Net bon anto cu e por continua su gobierno, cu otro partner cu ohala resulta un poco mas solido cu esunnan di e ronda anterior, pasobra awor ta e oportunidad pa pone Bureau Integriteit cana, igualmente Integriteitskamer, Ombudsman, Kinderombudsman y tambe e revision di e procesonan administrativo den gobernacion, cu te awor cada biaha ta duna oportunidad na ambtenaar y ministro corupto pa haci loke nan ta desea. Y si tin hende den e partidonan di e coalicion cu tin problema cu creacion di e tipo di control aki, anto mester duna nan di comprende cu nos, Aruba, mester haci un re-inicio moral, y esaki no pronunciando consigna bunita so, sino creando e instrumentonan cu nos mester pa esaki.

Y ya cu nos ta riba e trip di asunto di moralidad y etica, nos ta kere cu ta importante pa urgi e gobierno nobo pa realiza e transparencia cu ‘no ta costa nada’. Tin asunto manera e Ombudsman y Integriteitskamer cu ta costa placa pasobra mester set up un administracion. Pero nos tin tambe e cosnan cu no ta costa nada. Riba nos lista di deseo ta keda para cuenta anual di tur entidad estatal y semi-estatal. Nos no ta comprende pakico gobierno no ta ordena nan tur pa publica nan cuenta/relato anual. Tin varios entidad cu ta hacie di nan mes, elogio pa esey, pero e mester ta algo normal, loke e no ta. Un cantidad ainda ta nenga redondamente di duna cara, mientras cu supuestamente ‘di nos nan ta’. Ya cu ta atendiendo asunto di integridad, manera screeing, haci henter e paquete di biaha.