ORANJESTAD – Irene de Cuba ta envolvi den mundo di publicacion, promocion y benta di bukinan Caribense  como Manager di BookIsh Plaza y BookIsh Publishers na Hulanda.  E ta bisa cu tin interes pa literatura na Papiamento na Hulanda pero tambe den e otro partinan di Europa.

“Literatura Caribense ta hopi rico na autornan. Hopi rico den hendenan cu ta skirbi y cu tin un mensahe pa trece”, e ta bisa.  E ta haya cu literatura di Caribe tin un nivel halto y sigur entre otro Trinidad, Jamaica y Puerto Rico  ta produci hopi autor cu ta gana premio internacional  di caliber halto. Pero no solamente den e islanan aki, sino nos hendenan  di Aruba, Corsou y Bonaire. BookIsh Plaza a wordo crea na 2010. Aunke nan ta estableci na Hulanda, danki na internet tur hende por tin acceso na nan website y ordena nan  buki cerca nan. Nan a bira un punto di referencia importante pa consulta kico tin riba mercado na literatura Caribense, no solamente di islanan di reino Hulandes pero den Caribe den general. Nan a haya e necesidad di bin cu e website ya cu e literatura Caribense no tabata mucho den bista di hendenan na Hulanda.

Antes tabatin un periodo na Hulanda, caminda e literatura produci den nos region tabata hopi mas lesa. Ademas tabatin mas buki y editornan di buki cu tabata produci obranan literario pa autornan Caribense. Pero despues e “boom” literario aki a disminui cu e añanan. “E mercado ta cambia, y otro interesnan ta bin", segun sra. De Cuba.  A surgi un interes pa ehempel riba literatura produci pa autornan cu ta bibando na Hulanda y descendientenan di hendenan di Medio Oriente, Maroco, Turkia, Iran, Irak, etc. Pues e tabata un cambio di interes di e publico Hulandes.

Mirando cu e interes pa e autornan Caribense a cuminsa mengua na Hulanda, nan a dicidi di bin cu e website of boekhandel digital aki, ya cu e produccion di buki a sigui crece den nos region. Considerando entre otro cu hopi autor ta publica riba nan mes al estilo “self publisher”, nan meta tras di e website aki ta esun cu e autornan aki por bira conoci y lesa den e continente Europeo.

Autornan clasico y nobo Sra. De Cuba a indica cu tambe nan lo kier laga conoce e generacion nobo di autornan Caribense y di nos region; pa mustra cu ademas di nos autornan mas conoci entre nan Frank Martinus Arion, Cola Debrot, Ted Marrug y Dennis Henriquez, tin mas autornan talentoso. Tin masha hopi publicacion di autor Caribense, te hasta e ta haya cu na Aruba mes nos hendenan no ta conoce e mayoria di autornan nobo y prometedor. Na Hulanda mes sigur cu no, segun e. Nan ta autornan Caribense estableci den nan islanan natal of pafo di dje ya sea na Inglatera, Merca, Canada, etc.

Interes den literatura na Papiamento

Pa cu e literatura di Caribe Hulandes skirbi na Papiamento ta existi un interes na Hulanda y Europa tambe. “Tin un interes pa literatura na Papiamento”, e ta bisa. E interes aki ta bin di hendenan di e islanan ABC bibando na Hulanda, pero tambe di e mesun Hulandes na Hulanda.  Ta trata di e Hulandes cu a yega di biba  of cu nan a lanta den islanan di reino Hulandes y cu a siña Papiamento, y cu nan tin hopi interes pa e tipo di literatura aki.

Sinembargo e ta reconoce cu tin hendenan cu ta confronta algun dificultad pa lesa den nos lenga materno.  Tin hendenan cu ora nan ta lesa na Papiamento no ta reconoce cierto cosnan. “Nan ta bisa cu e Papiamento cu nan a lanta cu ne, no ta e Papiamento cu nan ta wak aworaki.” Nan ta un grupo considerabel di Arubianonan cu a bay hopi aña pasa pa Hulanda y nan a lanta cu un cierto manera di skirbi Papiamento. Aworaki cu tin un ortografia fiho di Papiamento na Aruba, nan di cu nan no ta reconoce nan. Pero esaki no ta kita afo cu nan no ta lesa of publica na Papiamento. Tin algun di nan cu ta publica haciendo uzo di ortografia di antes; y otronan naturalmente ta mas consciente di e uzo di e ortografia actual of oficial di e “buki blauw”.

E mes ta haya ora bo ta les’e,  bo por sali afo, ni importe e forma di skirbi.  Kiermen e no ta asina uniforma of stricto cu bo no sa kico bo ta lesando.  Te hasta e ortografia fonologico di Corsou y Bonaire, e por resulta un tiki dificil pa nos cu ta custumbra cu un ortografia etimologico, pero si bo  ta haci mas esfuerso bo ta sali afo, sra. De Cuba ta pensa.