Aruba di mal manera por a cera conoci atrobe cu e fenomeno di ‘blackout’. Esaki naturalmente ta causa iritacion di banda di publico, y splicacion casi satisfactorio di banda di e empresa responsable. Nos por a scucha un declaracion di gerencia, den cual a splica cu ‘den prueba di cosnan nobo, cos a bay robez’. Nos no mester bay den detaye tecnico, pasobra tanto nos no por a destila for di e splicacion vago aki. Ban supone cu falta di conocimento por a hunga un papel, pero esey di tur manera no ta e punto mas importante aki. Pa basta tempo caba ta existi e impresion cu e compania responsable pa genera energia, mester a sufri di e salidanan repentino di varios di e personanan mas experimenta cu e compania tabatin. Probablemente, loke a gana na control politico riba e maneho di e compania, a bay aparentemente a costo di nivel di conocimento na e planta.

Pero nos no kier dedica tanto atencion na esey; mas importante ta parce nos e contexto mas amplio di suministro di energia, cu vista pa futuro. Pa cuminza, mester bisa cu gobierno, a traves di e ministro encarga cu asunto di energia, ta moviendo bastante pa purba yega na e dealnan cu ta parce nan necesario pa nos por progresa. Problema ta si cu nos no por mira tanto avance den esey. Asina recientemente e mandatario menciona a bay Ecuador en busca di Heavy Fuel Oil (HFO) pa e compania productor di awa y coriente, y na promer momento a bolbe cu un mensahe tremendamente optimista. E no lo a logra solamente haya HFO na un prijs mas abao cu loke ta paga actualmente riba mercado, pero a toca e tema tambe di un posible reapertura di e refineria na Aruba, cu crudo di Ecuador… Y ta aki caba, nos a cuminza haya sospecho cu tin algo cu no ta cuadra. Esey tabata promer cu e noticia ‘desagradable’ a drenta, cu e ministro encarga cu energia na Ecuador, a haya su mes den problema grandi cu husticia, cu acusacion di corupcion y nepotismo, tambe den su trato y maneho di e empresa estatal petrolero. Cu esey a yega un fin di e soño ‘color de rosa’ di HFO barata; lo ta necesario pa e ministro sigui busca, pero por fabor cu mas cautela, pasobra un di e cosnan cu a keda proba en todo caso, ta e olfato infalible di e mandatario pa haya deal cu hende cu no ta sirbi…

Pero ban bolbe na e storia di e refineria. Loke no ta cuadra pa nada aki, ta e pretension cu un pais manera Ecuador por tin crudo pa exporta. Tur hende cu ta desea di sa mas di e nivel di desaroyo di sector petrolero, no mester haci nada mas cu bay riba internet, y cu algun palabra bon scogi ta haya acceso na cifranan di produccion di e pais. Conclusion: Ecuador nunca tabatin un produccion riba 550.000 bari pa dia. Actualmente, produccion hasta a cay back te na alrededor di 400.000 bari pa dia. Cu e consecuencia cu deficit cu e pais tin di crudo, y por lo tanto di producto refina tambe, ta haci cu e pais ta un importador fuerte di producto petrolero. Por cierto cu den e dianan di inicio di e guera na Ucrania, Ecuador a caba di cumpra dos barco cu en total 550.000 bari di diesel for di Rusia, pero den e crisis y sancionnan di Merca y Europa nan no por a haya banco para garante pa entrega di e combustible y e compania estatal a declara ‘force majeure’.

Naturalmente e pais tin plan pa extende produccion di petroleo bastante, tabata hasta promesa di e ministro cu a atende esun di nos, cu pa fin di e aña aki, Ecuador lo tabata produci alrededor di un miyon bari pa dia, loke no a logra y e mandatario tabata hayando critica pisa riba esaki. Pues e problema cu e tipo no tabata corupcion so, sino biba den nubia tambe. En todo caso, aki atrobe mester bisa cu nos no mester laga ministronan bay den exterior y bolbe cu e tipo di storianan aki, cu ta facil pa desarma.

E otro storia cu a haya otro rumbo ta e contrato pa suministro di LNG. E desaroyonan na Europa, e guera na Ucrania y seguidamente e escasez grandi di gas natural na varios pais, Alemania como number un, a causa cu Europa a haci un cambio grandi pa LNG envez di gas via tuberia, y ta bay causa mundialmente cu prijs di gas natural den forma liquido ta bay keda pa hopi aña na un nivel hopi halto. Cu esey nos no ta bisa cu e compania cu a firma cu Aruba pa suministra gas den forma di LNG no por cumpli, pero en todo caso no na un prijs atractivo, cu lo a yuda baha prijs di coriente y awa na Aruba. Esey ta pone nos cu dos pia na tera back den realidad di awe den e mundo aki, unda ya no tin lugar pa conta storia. Como agravante, nos niun no sa kico tin den e famoso contrato cubri pa un non-disclosure agreement, cu bien por tin condicion cu ta mara nos sin mas na acepta e prijsnan manera nan ta actualmente. Naturalmente ta na gobierno pa contesta e pregunta ey, pero cu nan definicion di transparencia nos no lo yega mucho leu…

LJMADURO – 07-NOV-2022