Weekend ultimo, Banco Central di Aruba a publica e tabelnan economico (Quarterly Tables) pa e prome kwartaal di 2025 (Q1 2025). Esakinan ta pinta un panorama di economia stabiel pa Aruba, aunke cu cautela, mirando cu crecemento di turismo ta bahando, y negoshinan ta mustrando nan preocupacion.

Crecemento economico ta mustra momentum fuerte

Den prome kwartaal di 2025, economia di Aruba a continua mustra crecemento solido, a pesar di señalnan di baha velocidad den cierto sector. Producto Interno Bruto (GDP) ta calcula provisionalmente na Afl. 7.5 biyon na 2024, reflehando crecemento nominal y real fuerte riba e aña anterior. Esaki ta refleha un aumento di 11.2 porciento den GDP nominal y un tasa di crecemento real di 6.8 porciento – un trayectorio prometedor despues di e caidanan impulsa pa pandemia na 2020.

Impulsando e expansion aki tabata un prestacion fuerte den consumo di hogar y inversionnan priva.

Gasto di hogar a aumenta cu 4.2 porciento YOY (Year-on-Year), alcansando AFl. 3.67 biyon, mientras inversion di sector priva a aumenta cu 22.3 porciento, aumentando na Afl. 1.86 biyon, reflehando un aumento den confiansa di negoshi y formacion di capital.

Y papiando di confiansa di negoshi, e Business Perception Survey ta mustra cu mientras optimismo ta persisti, e sentimento a baha un poco. E Business Perception Index a baha na 102.0 den Q1 2025 for di 107.8 den e kwartaal anterior. Mientras cu e ta keda riba cifra neutral di 100, e reduccion aki ta sugeri cu tin mas preocupacion entre empresarionan tocante retonan den plaso cercano.

Lidernan comercial ta mas cauteloso tocante condicionnan economico futuro: apenas 17.2 porciento di encuestado tabata spera mehoracion den proximo seis luna, compara cu 30.6 porciento den Q1 di 2024. E proporcion cu ta anticipa cu condicion lo empeora a mas cu duplica, di 4.1 porciento na 25 porciento, probablemente reflehando incertidumbre global y presion inflacionario.

Sinembargo, expectativanan di contratamento ta keda relativamente stabiel, cu 72.9 porciento di negoshi indicando cu no tin plan pa reduci nan forsa laboral y un cantidad notable ainda anticipando aumento di salario.

Ademas, a pesar di preocupacion persistente tocante e costo di bida, e Indice di Confiansa di Consumidor a keda stabiel na 95.0 den Q1 2025, un tiki riba su averahe a largo plaso y consistente cu nivelnan mira durante 2024. Esaki ta refleha un sentimento cautelosamente optimista entre hogarnan.

Notablemente, indicadornan pa compra den futuro a mehora. Por ehemplo, e cantidad di encuestado cu a sinti cu ta bon momento pa cumpra aparato mayor (manera frishider, stoof) a aumenta na 34.4 porciento, un aumento riba e 18 porciento registra den Q4 2024.

Igualmente, 21.8 porciento a considera apropia pa cumpra un auto, un aumento di e 14.8 porciento anterior.

Talbes mas notable, 26.6 porciento di encuestado a reporta un aumento di entrada cu a permiti nan mantene nan poder di compra – mas cu dobel e tasa mira na fin di 2024. Esaki ta marca potencialmente un punto clave den resiliencia di consumidor, posiblemente sosteni pa aumento di salario y medidanan di gobierno.

Crecemento di turismo mas slow, pero ta keda robusto

Turismo, e pilar di economia di Aruba, a continua cu un bon prestacion, maske na un velocidad mas slow. Yegadanan stay-over a alcansa 392.421 den Q1 2025, un aumento di 2.5 porciento compara cu Q1 2024. Sinembargo, e crecemento modesto aki ta sigui un periodo di aumento di dos cifra den 2023 y comienso di 2024.

E cantidad di bishitante for di Latino America a crece cu 20.3 porciento, impulsa pa un recuperacion den biahe for di Venezuela, mientras yegada for di Europa a baha cu 8.4 porciento. E tasa averahe di ocupacion di hotel a keda stabiel na 7.2 anochi pa bishitante, pero e indice di diversificacion a subi, indicando un perfil di origen un poco mas concentra, cu dependencia continuo riba turista Nort Americano.

Turismo crucero a mustra un retraccion menor: yegada di pasahero di crucero a baha na 335.812, un reduccion di 9.1 porciento for di Q1 2024, sugeriendo cu segmento di crucero por ta alcansando un plateau despues di un recuperacion fuerte post-Covid.

Inflacion
Pa loke ta inflacion na Aruba, e ta parce di ta stabilisando. E Indice di Prijs di Consumidor (CPI) a aumenta cu apenas 0.1 porciento YOY den Q1 2025, e aumento mas abao den mas cu dos aña. E moderacion tabata impulsa pa bahada di prijs den vivienda y comunicacion, contrarestando aumento continuo den cuminda (+22.5%), transporte (+17.4%), y servicio di restaurant (+21%).

Notablemente, e core inflation rate (excluyendo cuminda y energia) a keda conteni na 0.6 porciento, reenforsando e impresion cu e nivel general di prijs ta normalisando, maske hogarnan ta continua sintiendo e impacto di costo di cuminda y energia.

Di su banda, sector di construccion a mustra señal trempan di recuperacion. E cantidad di permiso di construccion emiti a aumenta na 227 den Q1 2025, un aumento di 202 riba e kwartaal anterior. E balor total di permiso di construccion a aumenta na Afl. 159.6 miyon, impulsa pa proyectonan di apartamento y residencial.

Consumo di utilidad, particularmente coriente, a aumenta notablemente. Uso di coriente a aumenta na 277.3 miyon KWh den Q1 – e nivel mas halto pa un kwartaal – sugeriendo un aumento den actividad comercial y residencial. Consumo di awa y gas tambe a mustra aumento leve, sosteniendo e narativa di un recuperacion cu base mas amplio den demanda domestico.

En conclusion, e prome kwartaal di 2025 ta pinta un panorama di crecemento economico modera pero sostenible na Aruba. Mientras cu sentimento di negoshi ta mustra señal di cautela y crecemento di turismo ta desacelerando, tanto actividad di consumidor como inversion ta wanta firme. Presion inflacionario ta bahando, dunando alivio hopi necesario pa hogarnan. Si e tendencianan continua – cual lo depende tambe riba e desaroyonan geopolitico internacional – Aruba ta na caminda pa un aña resiliente y stabiel, hancra riba su motor di turismo, consumidornan resiliente y fundeshi di negoshi.