Den nos edicion di dialuna siman pasa, Bon Dia Aruba a publica un relato tocante e anochi informativo cu Aruba Conservation Foundation (ACF)—den colaboracion cu Wageningen University & Research (WUR)—a organisa, den cual a comparti e resultado di nan investigacion yama Aruba 2050: A Nature Inclusive Vision. Den e rapport aki a menciona e modelonan di ‘business as usual’ y ‘nature inclusive’ pa cu conservacion di Aruba su naturalesa. Den e articulo aki, lo elabora tocante e futuro di Aruba su naturalesa pronostica den bista di e dos modelo aki.
Manteniendo desaroyo ‘business as usual’
Pa loke ta trata e termino ‘business as usual’ den relacion cu e desaroyo di nos naturalesa, esaki ta encera un modelo unda e trayecto di Aruba su desaroyo ta keda crece den e grado cu e ta bayendo actualmente. Desde mita di añanan 1960, turismo na Aruba a crece gradualmente, yegando un peak entre añanan 2010 y 2020. E periodo di pandemia a mira un paro den actividadnan turistico, sigui pa un aumento exponencial desde 2020. Na mesun momento, construccion di hotel y condominio nobo a yega na un nivel nunca mira riba nos isla chikito.
Mirando e crecemento rapido aki, si Aruba tuma e acercamento di business as usual, esta laga e trendnan aki den turismo sigui sin ser controla, esaki lo trece consecuencianan grave pa sociedad y naturalesa Arubano.
Ta premira cu pa 2050, e cantidad di turistanan kedando na Aruba lo aumenta pa 60.488 miyon pa dia—dobel di e 30.000 pa dia cu tin awor. Mescos ta conta pa turistanan cu ta bishita e isla via crucero: Awendia Aruba ta haya 800.000 bishitante di crucero tur aña y ta premira cu esaki lo mas cu dobel pa 2 miyon tur aña. Cu mas turista nos por mira aun mas construccion di hotel of otro tipo di acomodacion pa acomoda e aumento aki. Tambe lo mira un aumento den poblacion, particularmente di inmigrantenan cu ta bin aki pa asina yena e vacancianan den sector di turismo.
Demanda pa recursonan crucial manera awa y coriente lo tripel, pero cu e efectonan di cambio di clima pa e tempo ey, mas secura, mal tempo frecuente y temperaturanan mas halto, pa cumpli cu e demanda lo bira mas dificil y alabes costoso. Areanan ya yena cu edificio, casnan y caminda lo sigui expande via densificacion.
Haciendo Aruba ‘nature inclusive’
Al contrario cu e modelo di business as usual, e modelo ‘nature inclusive’ ta priorisa reforestacion, revegetacion y restauracion di mangelnan pa combati e efectonan di cambio di clima.
Aunke turismo lo sigui ta e pilar economico di Aruba, a premira un reduccion di turistanan cu ta keda (25.000 pa dia) y turistanan cu ta bishita via crucero (700.000 pa aña). lo por mira un cambio pa ecoturismo, cu expansion di acomodacionnan familiar y boutique hotel. Cu e caida di cantidad di turista bishitando, lo no mester di mas hotel y condominio, y pues e poblacion lo crece na un velocidad mas stabil.
Expansion urbano lo concentra riba mas persona pa cada kilometer cuadra, por ehempel via construccion di apartamentonan riba otro. Tambe a premira cu renobacion di casnan bandona lo haya preferencia riba construccion di casnan nobo. Urban farming lo ta prevalente den areanan denso, cu mata y hardinnan den cada tereno di cas, y matanan banda di caminda por duna sombra na peatonnan.
Awa y coriente lo ser cultiva principalmente via metodonan sostenible, manera via panel solar y turbinanan di biento. Casnan y edificionan lo ser bon equipa pa colecta awa di yobida y energia solar.
Produccion di cuminda lo ta mas comun, cu metodonan manera hydroponics y aquaponics ampliamente utilisa. Scolnan y comunidad en general lo ta mas educa riba plantamento di matanan di fruta y berdura, stimulando e tradicion di cunukero. E sector di pesca lo florece localmente, gara pa piscadornan local y bendi den mercadonan Arubano. E expansion di produccion di cuminda na Aruba lo por yuda stimula estilo di bida saludable y diversifica economia Arubano.
Potretnan ilustrativo.
Grafiek cortesia di ACF y WUR.