Een inclusieve samenleving voor mensen met een beperking: dat was dit jaar het thema van de Internationale Dag voor Personen met een Beperking, gevierd op 3 december. Het is een datum die zwaar weegt voor Alexandra Geerman, die zich blijft vastklampen aan de hoop dat Aruba een inclusieve samenleving kan zijn — ondanks signalen die het tegendeel lijken te bewijzen.

Het leven leek Alexandra aanvankelijk gunstig gezind. Ondanks ogenschijnlijk onoverkomelijke obstakels wist ze iets te bereiken waar velen nooit aan beginnen: zij studeerde af aan de Universiteit van Aruba met een bachelor­graad, terwijl zij blind is en in een rolstoel zit. Maar de realiteit buiten de muren van de universiteit bleek veel harder dan zij had verwacht.

Alexandra kreeg op vijfjarige leeftijd diabetes. Dat was haar eerste confrontatie met het besef dat het leven niet gemakkelijk zou worden. Toch groeide zij op als een vrolijk kind, gedragen door haar moeder die haar overal doorheen hielp. Ze ging naar school, later naar de universiteit — maar in haar eerste jaar aan de Faculteit Economie en Financiën (FEF) begon haar zicht te verdwijnen. Daarmee begon een lange periode van verdriet en veerkracht. Ze verloor niet alleen haar zicht, maar ook haar moeder, de persoon die haar altijd had ondersteund. Met de steun van haar vader wist Alexandra haar propedeuse te behalen.

De faculteit geloofde in haar capaciteiten: “Ze zeiden me dat ik rechten moest gaan studeren, maar ik hield altijd van economie.” Het duurde uiteindelijk elf jaar, maar in 2021 studeerde Alexandra af met haar scriptie ‘Un Aruba digital, con accesibel e-commerce na Aruba ta pa esnan cu limitacion di bista’, waarin zij concludeerde dat de digitale toegankelijkheid in Aruba nog ver onder de maat is.

Daar eindigde het mooie verhaal — want ondanks talloze pogingen, sollicitaties en gesprekken, wilde geen enkel bedrijf of instantie in Aruba het risico nemen om een blinde bedrijfseconoom in dienst te nemen. Alexandra wees op internationale voorbeelden waar grote bedrijven werkplekken hebben aangepast, maar ook dat overtuigde niemand. “Ik neem het ze niet eens kwalijk. Ik zou als professional zelf ook heel kritisch kijken of de voordelen opwegen tegen de risico’s,” vertelt ze aan Bon Dia Aruba.

Met die realiteit besloot Alexandra verder te studeren, zodat ze haar papieren kon halen om docent te worden. Met steun van Funari schreef zij zich in bij het Instituto Pedagógico Arubano (IPA). De arts die haar moest keuren twijfelde aanvankelijk of Alexandra zou slagen voor de medische keuring omdat zij blind is. “Ik zei simpelweg dat ik een bachelordiploma heb, en hij tekende het formulier en zei: ‘Éxito.’”

De lessen vonden ’s avonds plaats; Alexandra was elke dag een uur te vroeg op school. Dankzij Funari verbleef zij overdag in het centrum om met hun bus naar les te gaan — essentieel voor haar zelfstandigheid. Alexandra coördineerde ook met hen hoe ze het beste geholpen kon worden tijdens haar eerste stage. Maar voordat ze aan stage mocht beginnen, moest ze lesgeven bij IPA zelf. Ze gaf les in haar vakgebied, boekhouden.

Hoewel een van de docenten onder de indruk was van haar les, vond een ander dat zij de “normale procedure” niet had gevolgd — iets dat voor een blinde student onmogelijk is. Kort daarna volgde een gesprek bij FAVI waarin IPA liet weten dat scholen Alexandra niet zouden accepteren tenzij zij zelf een assistent meebracht. Funari probeerde te bemiddelen, maar anders dan de Universiteit van Aruba wilde IPA geen aanpassing van het programma om Alexandra haar studie te laten afronden.

“Ga naar een psycholoog voor je trauma”

Wat het zwaarst woog, was dat een docent tegen haar zei: “Je probeert een gat op te vullen. Ga naar een psycholoog voor je trauma.”

Die woorden braken haar. Ondanks het verlies van haar moeder, haar zicht en het feit dat haar partner eveneens slechtziend wordt, had Alexandra nooit gedacht dat een opmerking zo’n diepe wonde kon slaan. “Misschien was de dood van mijn moeder een trauma,” zegt ze, “maar dit brak mijn droom om een onafhankelijke professional te worden.” Ze belandde in een zware depressie.

“Aruba discrimineert nog steeds tegen deze groep,” zegt Brenda Rasmijn van Funari. “IPA wist vanaf het begin van Alexandra’s situatie. Laat haar dan niet toe om vervolgens te zeggen dat het toch niet kan.” Alexandra bevestigt dat dit de eerste keer was dat zij zich echt gediscrimineerd voelde om haar beperking.

Alexandra herinnert zich nog de vreugde toen zij afstudeerde aan de Universiteit van Aruba — een veilige plek waar ze zich gesteund voelde. “Het doel was mijn studie afmaken. Ik keek uit naar dat moment, maar toen het kwam, was het toch moeilijk.” Ze zou graag verder studeren voor haar master, maar financieel is dat nu niet haalbaar. Ook wil zij niet via Trampolin pa Trabou werken, omdat dit een uurloon betekent dat ver onder dat van iemand met een universitair diploma ligt. “En ik mag geen cent extra verdienen, want dan verlies ik mijn bijstand. Die zekerheid heb ik nodig.”

Hoewel Alexandra toegeeft dat zij nog steeds worstelt met depressie, blijft haar opgewekte persoonlijkheid zichtbaar. Ze volgt cursussen fotografie bij FAVI, en muziek- en instrumentenlessen bij Funari. Onlangs bracht de FAVI-groep een kerstlied uit en gaven ze een concert voor publiek.

De weg naar een zelfstandige professionele carrière is misschien lang, maar Alexandra weigert op te geven — en Funari evenmin. Zowel zij als Rasmijn geloven dat Aruba ooit zal inzien dat een inclusieve samenleving essentieel is voor sociale vooruitgang, zoals ook het thema van de Internationale Dag voor Personen met een Beperking 2025 benadrukt.

Daar zijn voldoende voorbeelden van wereldwijd: mensen met een beperking die dankzij aanpassingen en technologie optimaal functioneren op de arbeidsmarkt. Een daarvan is Saima Ashraf, een blinde CPA (Certified Public Accountant) in Engeland. Volgens analisten wordt deelname mogelijk wanneer innovatieve ideeën worden gebruikt om productiviteit en zelfstandigheid van werknemers met een beperking te ondersteunen. Hun bijdrage wordt zichtbaar in loyaliteit, betrokkenheid en connectie met doelgroepen waarvoor inclusie en creativiteit een essentieel perspectief bieden.